چگونه بیماری کبد چرب را تشخیص دهیم؟

مجله‌ی آموزش ایلیاد - بیماری کبد چرب یک بیماری پزشکی شایع با علل مختلفی از جمله سوء‌مصرف الکل، انسولین بیش از حد در خون و آسیب به میتوکندری سلول‌ها است. اگر بدن شما چربی زیادی را در سلول‌های کبدی خود ذخیره کند، ممکن است منجر به این بیماری شود. نگرانی شما از بیماری کبد چرب ممکن است ترسناک باشد، اما در صورت تشخیص بیماری کبد چرب، می‌توانید تغییراتی را برای درمان این بیماری ایجاد کنید. اگر علائم بیماری کبد چرب را تشخیص دادید، برای انجام آزمایشات ساده به پزشک خود مراجعه کنید. پس از تشخیص، پزشک شما یک برنامه درمانی ایجاد می‌کند تا شما را در مسیر بهبودی قرار دهد.

 

اکثر مبتلایان به کبد چرب علائم قابل توجهی ندارند. با این وجود، بسته به علت و شدت کبد چرب، ممکن است دردی را تجربه کنند. درد ممکن است پیوسته باشد یا گاهی اوقات باشد، و می‌تواند آرام یا شدید باشد. در بعضی موارد، ممکن است احساس سنگینی شدید کنید با اینکه چیزی نخورده‌اید.
•    برخی مواقع درد در سمت راست شکم، ممکن است علامت سایر شرایط از جمله گاز اضافی باشد، بنابراین به این معنی نیست که باید نگران باشید. با این حال، اگر اغلب این درد را تجربه می‌کنید یا علائم دیگری مشاهده می‌کنید، بد نیست که به پزشک مراجعه کنید.

بیماری کبد چرب می‌تواند باعث شود تا تمام مدت احساس خستگی کنید، حتی اگر خواب و استراحت زیادی داشته باشید. ممکن است احساس کنید بدن شما ضعیف است و انرژی ندارید. علاوه بر این، شما ممکن است سردرد، درد عضلانی و زودرنجی را تجربه کنید. اگرچه خستگی به تنهایی به معنای بیماری کبد چرب نیست، تنها در صورت داشتن علائم دیگر ممکن است باعث نگرانی شود.
•    اگر همیشه خستگی را تجربه می‌کنید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا علت اصلی وضعیت شما را پیدا کند.

ممکن است متوجه شوید که به طور معمول گرسنه نیستید یا سریعاً احساس سیری می‌کنید. این می‌تواند باعث شود شما غذای کمتری بخورید، که به نوبه خود ممکن است به کاهش وزن منجر شود. از طرفی، این بدان معناست که شما بسیاری از مواد مغذی را دریافت نمی‌کنید. اگر در خوردن خود مشکل دارید یا خیلی سریع وزن کم می‌کنید، به پزشک مراجعه کنید تا در مورد علائم‌تان صحبت کنید.
•    کاهش وزن غیرقابل توضیح نیز نشانه سایر شرایط پزشکی است و پزشک شما می‌تواند در تعیین علت و معالجه مناسب به شما کمک کند.

بیماری کبد چرب ممکن است باعث ناراحتی معده شود، خصوصاً با پیشرفت وضعیت. همچنین ممکن است متوجه شوید که با اینکه احساس بیماری ندارید، اغلب دچار این علائم هستسد. اگرچه حالت تهوع، استفراغ و اسهال دلایل دیگری نیز دارند، ولی اگر غالباً این علائم را دارید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.

ممکن است متوجه شوید که سفیدی چشمان شما زرد به نظر می‌رسد و پوست‌تان کمی زرد است. اینها علائم زردی است و هنگامی رخ می‌دهد که خون شما حاوی بیلی‌روبین زیاد باشد (ماده‌ای که اکسیژن را در گلبول‌های قرمز خون حمل می‌کند).
•    احتمالاً زمانی زردی را تجربه خواهید کرد، که بیماری کبد چرب شما پیشرفته‌تر شود، اما هنوز هم پزشک می‌تواند شما را در یک برنامه درمانی قرار دهد.
•    به طور معمول، کبد بیلی‌روبین قدیمی را که بدن جایگزین می‌کند، فیلتر می‌کند. بیماری کبد چرب عملکرد درست کبد را دشوار می‌کند و این باعث می‌شود بیلی‌روبین در جریان خون زیاد شود و باعث زردی می‌شود.

تورم می‌تواند از خفیف تا شدید باشد. به این حالت ورم گفته می‌شود و زمانی رخ می‌دهد که مایعات در زیر پوست جمع می‌شوند. اگر دچار شکستگی نشده‌اید که ورم ایجاد شود، ممکن است در اثر بیماری کبد چرب ایجاد شده باشد.

 

کبد بزرگ شده، یکی از علائم بیماری کبد چرب است، اما تشخیص خود به خود دشوار است. پزشک شما می‌تواند آزمایشات تصویربرداری ساده و بدون درد را انجام دهد تا ببیند کبد شما بزرگ شده است یا خیر. علاوه بر این، شما ممکن است متوجه حساسیت و درد در سمت راست خود شوید که ممکن است نشانه‌ای از بزرگ شدن کبد باشد.
•    به خاطر داشته باشید که ممکن است بزرگ شدن کبد هیچ علائمی نداشته باشید.

 

هر کسی می‌تواند به بیماری کبد چرب مبتلا شود، اما برخی از شرایط پزشکی ممکن است خطر را افزایش دهد. اگر یکی از این شرایط را دارید، نگران نباشید. در برخی موارد، شما ممکن است قادر به همکاری با پزشک خود برای مدیریت یا معکوس شرایط برای کاهش خطر باشید. شرایطی که ممکن است یک عامل خطر برای بیماری کبد چرب باشد شامل موارد زیر است:
•    چاقی
•    مقاومت به انسولین
•    قند خون بالا
•    وجود مقادیر زیادی چربی در خون
•    پره‌اکلامپسی در دوران بارداری
•    دارا بودن سن بالای ۴۰سال

هنگام قرار ملاقات، تاریخچه پزشکی مفصلی را به همراه اطلاعاتی در مورد رژیم غذایی، عادت‌های ورزشی و استفاده از دارو یا الکل ارائه دهید. سپس، درمورد همه علائمی که تجربه کرده‌اید، و همچنین اینکه چه مدت آنها را تجربه کرده‌اید و اینکه چند بار در روز اتفاق می‌افتند، با پزشک خود صحبت کنید. بر اساس این توضیحات، پزشک شما مشخص خواهد کرد که کدام آزمایش‌های تشخیصی را باید انجام دهید.
•    یادداشت کردن علائم کمک می کند که به یاد بیاورید که چند بار آنها را تجربه می‌کنید.

اگر پزشک مشکوک به کبد چرب یا وضعیتی دیگری مربوط به کبد باشد، احتمالاً بخواهد شکم شما را معاینه کند. آنها به احتمال زیاد یک معاینه چشمی انجام می‌دهند و همچنین احساس درد، حساسیت و تورم در ناحیه اطراف کبد را چک می‌کنند.

پزشک شما یک آزمایش ساده خون، برای بررسی عملکرد کبد و رد شرایط دیگر انجام خواهد داد. این به آنها کمک می‌کند تا دریابند که آیا شما ممکن است بیماری کبد چرب داشته باشید یا ممکن است بیماری دیگری داشته باشید. کار خون شما به احتمال زیاد شامل موارد زیر خواهد شد:
•    شمارش کامل خون (CBC).
•    آزمایش عملکرد کبد (از جمله آلبومین، بیلی‌روبین، قلیایی فسفاتاز و آزمایش زمان پروترومبین).
•    آزمایش هپاتیت ویروسی (A، C و ...).
•    تست بیماری سلیاک
•    قند خون ناشتا
•    هموگلوبین A1C، که نمای کلی از ثبات قند خون را ارائه می‌دهد.
•    مشخصات لیپیدها از جمله کلسترول و تری‌گلیسیرید.

 

این روش‌های ساده و بدون درد به پزشک اجازه می‌دهد تا کبد شما را ببیند تا به دنبال علائم بیماری کبد چرب باشد. این به آنها کمک می‌کند تا یک تشخیص دقیق انجام دهند. پزشک شما ممکن است آزمایش‌های تصویربرداری زیر را انجام دهد:
•    سونوگرافی؛ از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از اندام‌های داخلی شما استفاده می‌کند، که به پزشک شما اجازه می‌دهد تا ببیند کبد شما چه شکلی دارد. این آزمایش اغلب می‌تواند کبد چرب را با دقت ۸۰ تا ۹۰ درصد تشخیص دهد.
•    سی‌تی اسکن؛ اشعه ایکس از زوایای مختلف بدن تصویری از کبد ارائه می‌دهد. سی‌تی اسکن نیز مانند سونوگرافی، می‌تواند کبد چرب را با دقت بالایی تشخیص دهد. همچنین می‌تواند توده‌های دیگر مانند تومورها را بر روی و اطراف کبد تشخیص دهد.
•    تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI)؛ از یک میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای ایجاد منظره‌ای از شکم شما استفاده می‌کند و به پزشک شما بهترین نگاه را به کبد ارائه می‌دهد.
•    ارتجاع‌نگاری کوتاه؛ یک نسخه پیشرفته از سونوگرافی است که از امواج صوتی استفاده می‌کند تا بفهمد کبد شما چقدر سفت است. با این حال، این آزمایش معمولاً فقط برای بیماری کبد چرب مرتبط با الکل استفاده می‌شود.

 

در شرایط بسیار نادر، اگر پزشک با آزمایش‌های دیگر به نتیجه‌ای نرسد، ممکن است بافت‌برداری کبد را انجام دهد. قبل از انجام بافت‌برداری، پزشک ناحیه را بی‌حس می‌کند، بنابراین هیچ دردی نخواهید داشت. سپس، یک سوزن بلند و نازک را در کبد شما وارد می‌کند تا چند سلول جمع شود. آنها این سلول‌ها را آزمایش می‌کنند تا ببینند آیا شما بیماری کبد چرب دارید یا خیر.

 

مجله‌ی آموزش ایلیاد