چطور ستاره قطبی را پیدا کنیم؟

مجله‌ی آموزش ایلیاد - ستاره‌ی قطبی که به آن ستاره‌ی شمالی نیز می‌گویند، اغلب توسط منجمین و طبیعت‌گردان استفاده می‌شود تا به آن‌ها در یافتن جهت‌ها کمک کند. زمانی که به ستاره‌ها نگاه می‌کنید، ممکن است فقط بخواهید ستاره‌ی قطبی را برای سرگرمی پیدا کنید. برای یافتن ستاره‌ی قطبی می‌توانید از صورت‌های فلکی در آسمان کمک بگیرید. از آنجا که بیشتر صورت‌های فلکی که باید از آن‌ها استفاده کنید در آسمان شمالی هستند، باید بدانید که اول از همه جهت شمال کدام است. اگر قطب نما ندارید، می‌توانید به نشانه‌هایی از طبیعت تکیه کنید تا بفهمید با شمال روبه‌رو هستید یا خیر؟

 

به راحتی می‌توانید ستاره‌ی قطبی را با استفاده از صورت‌فلکی دب اکبر پیدا کنید. دب اکبر شامل چند ستاره‌ی پُرنور است که این صورت فلکی با آن‌ها شناخته می‌شوند و می‌توان از آن‌ها برای یافتن ستاره‌ی قطبی استفاده کرد. برای شروع، دب اکبر را پیدا کنید. دب اکبر یک صورت فلکی است که از هفت ستاره تشکیل شده است. این صورت فلکی در آسمان شمالی یافت می‌شود. در ماه‌های بهار و تابستان، دب اکبر در قسمت ارتفاع بالایی نسبت به افق در آسمان قرار می‌گیرد. در ماه‌های پاییز و زمستان، در ارتفاع پایین‌تری نسبت به افق خواهد بود.
•    دب اکبر در آسمان به شکل یک ملاقه دیده می‌شود. چهار ستاره از آن، قسمت کاسه را تشکیل می‌دهند. در کنار این چهار ستاره، سه ستاره‌ی وجود دارد که شکل دسته‌ی خمیده‌ی ملاقه را تشکیل می‌دهد.
•    پس از یافتن دب اکبر، می‌توانید از آن برای یافتن ستاره‌ی قطبی استفاده کنید. برای انجام این کار، دو ستاره روشن در نوک کاسه را در نظر بگیرید؛ یک خط فرضی که این دو ستاره را به هم وصل می‌کند، رسم کنید. آن خط را پنج برابر ادامه دهید. در نهایت باید به یک ستاره تا حدودی درخشان برسید که اطراف آن ستاره پُرنوری وجود ندارد.

دب اصغر، صورت فلکی است که ستاره‌ی قطبی در آن قرار دارد و شبیه به ملاقه‌ای دیگر، اما کوچکتر است. نوک دسته‌ی ملاقه‌ی دب اصغر، ستاره‌ی قطبی است. اگر می‌توانید دب اصغر را پیدا کنید، می‌توانید به راحتی ستاره‌ی قطبی را مشخص کنید. می‌توانید از دب اکبر برای پیدا کردن دب اصغر استفاده کنید. هنگامی که دب اکبر را پیدا کردید، در اطراف آن، مانند شکل، ستاره‌های دب اصغر دیده می‌شود. دب اصغر به عنوان تصویر آینه‌ای دب اکبر ظاهر می‌شود. همچنین این صورت فلکی از هفت ستاره تشکیل شده است. چهار ستاره یک پایه ذوزنقه‌ای تشکیل می‌دهند و سه ستاره یک دسته را تشکیل می‌دهند. آخرین ستاره‌‌ی دسته، ستاره‌ی قطبی است.
•    اگر در یک منطقه‌ی شهری زندگی می‌کنید، مکان‌یابی دب اصغر دشوار است. تشخیص در شب‌های مهتابی روشن یا مه آلود نیز سخت است. شاید بهتر باشد روش دیگری را امتحان کنید.

استفاده از دب اصغر یا دب اکبر متداول‌ترین راه برای یافتن ستاره‌ی قطبی است. اما اگر دب اکبر هنوز طلوع نکرده باشد، می‌تواند مشکل‌ساز باشد. خوشبختانه، می‌توانید از صورت فلکی دیگری به‌نام ذات‌الکرسی برای یافتن ستاره‌ی قطبی استفاده کنید.
ذات‌الکرسی صورت فلکی است که از پنج ستاره تشکیل شده است. این ستارگان شکل «M» یا «W» را تشکیل می‌دهند. ذات‌الکرسی در نیمکره‌ی شمالی دیده می‌شود. در ساعات اولیه، صورت فلکی بیشتر شبیه «M» است. بین نیمه‌های شب و سپیده دم، صورت فلکی بیشتر شبیه یک «W» است.
• از سه ستاره‌ای که قسمت میانی «M» یا «W» را تشکیل می‌دهند، می‌توان برای یافتن ستاره‌ی قطبی استفاده کرد. جهت سه‌ستاره‌ای میانی که فلشی تشکیل می‌دهند را دنبال کنید. در نهایت باید به یک ستاره تقریباً روشن برسید. این ستاره‌ی قطبی است.

بسیاری از برنامه‌های گوشی‌های هوشمند وجود دارند که چیزی شبیه به یک تلسکوپ هستند. شما می‌توانید موقعیت مکانی خود را وارد کنید، یا به گوشی اجازه دهید موقعیت مکانی شما را پیدا کند و سپس گوشی خود را به سمت آسمان بگیرید. گوشی هوشمند شما، به‌عنوان نقشه آسمان عمل می‌کند و ستاره‌ها و صورت‌های فلکی را برای شما مشخص می‌کند. برخی از برنامه‌ها همچنین می‌توانند تصاویر را بهبود بخشند و به شما امکان می‌دهند ستاره‌ها را راحت‌تر ببینید.
•    Sky Guide برنامه‌ای برای گوش‌های آیفون‌ است. برنامه می‌تواند مکان و زمان شما را ردیابی کند. سپس می‌توانید گوشی خود را به سمت آسمان نگه دارید و نقشه‌ی آسمان را ببینید. این کار به شما اجازه می‌دهد تا صور فلکی و ستاره‌ها را شناسایی کنید.
•    برای اندروید، برنامه‌ای وجود دارد که با نام Stellarium شناخته می‌شود. همانند SkyGuide کار می‌کند، اما با رزولوشن کمی بالاتر. شما می‌توانید هنگام استفاده از Stellarium ستاره‌ها و صورت‌های فلکی را بهتر از طریق گوشی خود مشاهده کنید.

 

اگر استفاده از گوشی همراه حواس شما را پرت می‌کند، اطلس آسمان گزینه مناسب‌تری می‌تواند باشد. همچنین در صورت تمام شدن باتری گوشی، همیشه اطلس همراه شما خواهد بود. اطلس آسمان کتابی است که آسمان را براساس منطقه و زمان تقسیم‌بندی می‌کند. می‌توانید از گرافیک‌ها و نمودارهای ارائه شده در یک اطلس استفاده کنید تا ستاره‌ی قطبی را در هر شب مشخصی پیدا کنید.

•    قبل از رفتن به رصدگاه، استفاده از اطلس را یاد بگیرید. آموزش استفاده از اطلس می‌تواند مدتی طول بکشد.

 

می‌توانید از نرم‌افزارهای دسک‌تاپ برای کامپیوتر خود استفاده کنید تا بدانید آسمان در یک شب معین چگونه ظاهر خواهد شد. این دستگاه‌ها می‌توانند در پیشبرد برنامه‌ریزی به شما کمک کنند. شما با یک پیش‌زمینه از مکان‌هایی که انتظار دارید ستاره‌ی قطبی را پیدا کنید بیرون می‌روید.
•    نرم‌افزار Stellarium علاوه بر روی گوشی، بر روی لپ‌تاپ یا کامپیوتر نیز قابل نصب است. این برنامه به شما نشان می‌دهد که در آسمان شب، انتظار چه چیزهایی را داشته باشید.

یافتن جهت شمال در روز

به جهت رشد خزه توجه کنید