چطور پوکی استخوان را تشخیص دهیم؟

مجله‌ی آموزش ایلیاد - پوکی استخوان یک بیماری نسبتاً شایع است که تراکم استخوان‌ها را کاهش می‌دهد و شما را مستعد شکستگی می‌کند. برای تشخیص پوکی استخوان، مراقب علائم بیماری باشید. البته بخاطر داشته باشید که بیشتر علائم پوکی استخوان دیرتر بروز می‌کند. اگر مشکوک به این بیماری هستید، با پزشک خود صحبت کنید که آزمایشات تصویربرداری را برای بررسی تراکم استخوان‌ها تجویز کند.

 

یکی از علائم اولیه پوکی استخوان، کرپیتوس نام دارد که با صدای خرد کردن در مفاصل اصلی مانند زانوها و شانه‌ها قابل شناسایی است. کرپیتوس به دلیل کم شدن مایعات در مفاصل ایجاد می‌شود، که منجر به صدای خرد شدن یا احساس آن می‌شود.

 

در بسیاری از موارد، علائم پوکی استخوان ایجاد یک شکستگی است که در اثر از دست دادن تراکم استخوان ایجاد می‌شود. ممکن است بعد از یک حادثه جزئی، یک استخوان‌تان بشکند. به عنوان مثال، ممکن است برخی از افراد بعد از عطسه یا سرفه،  شکستگی در دنده ایجاد ‌کنند. با این حال، شایع‌ترین شکستگی‌ها، شکستگی‌های لگن، مچ و مهره‌ها است.
•    به خاطر داشته باشید که زنان به دلیل سطح پایین استروژن در دوران یائسگی بیشتر در معرض ابتلا به پوکی استخوان هستند. همچنین، هر چه سن بیشتر باشد، احتمال ابتلا به پوکی استخوان بیشتر است.
•    در مورد استفاده از دارو با پزشک خود صحبت کنید تا در صورت لزوم میزان استروژن شما را افزایش دهد.

 

یکی از علائم اصلی پوکی استخوان پیشرفته، کمردرد ثابت و شدید است. عموماً این درد ناشی از عدم وجود مایعات بین مهره‌ها در ستون فقرات است. همچنین ممکن است در اثر مهره‌های شکسته ایجاد شود.
•    محل درد بستگی به محل شکستگی دارد، اما درد کمر شایع است.

 

یکی دیگر از نشانه‌های پوکی استخوان پیشرفته این است که هنگام ایستادن کمرتان به درستی صاف نمی‌شود یا در حالت ایستاده یکی از شانه‌های‌تان بلندتر از دیگری است. اینها نیز به دلیل کمبود مایع و فضای بین مهره‌ها است.
•    با اینکه که شانه‌های شیب دار می‌تواند برای هر کسی که در تمام طول روز با کام‍یوتر کار می‌کند اتفاق بیفتد، این وضعیت به دلیل شکستگی مهره‌ها ممکن است دردناک باشد.

 

پوکی استخوان همچنین می‌تواند عمدتا به دلیل کاهش فضای بین مهره‌ها، باعث شود شما با گذشت زمان کوتاهتر شوید. هر چند وقت یک بار قد خود را چک کنید و ببینید که کوتاه‌تر از گذشته شده‌اید یا خیر

کرپیتوس، حالت ایستاده ناهموار، درد شدید کمر یا شکستگی همه دلایلی برای مراجعه به پ‍زشک هستند. علائم خود را توضیح دهید و ابراز کنید که نگران پوکی استخوان هستید.

 

معمولاً پزشک قبل از انجام آزمایشات تشخیصی، با معاینه جسمی آغاز می‌کند. به عنوان مثال، اگر شما دچار شکستگی نشده‌اید، ناحیه دردناک را معاینه می‌کنند.
•    پوکی استخوان در زنان بعد از یائسگی و در زنانی که تخمدان خود را برداشته‌اند، بیشتر مشاهده می‌شود.
•    احتمال ابتلا به این بیماری می‌تواند در افرادی که بیش از ۳ ماه به استروئیدها مبتلا شده‌اند، مبتلایان به اختلالات خوردن (مانند رژیم غذایی بیش از حد یا ورزش، بی اشتهایی و بولیوی) و افرادی که مقادیر زیادی دخانیات یا مشروبات الکلی مصرف می‌کنند، بیشتر شود.
•    همچنین اگر ورزش کافی نباشد یا سابقه خانوادگی این بیماری را داشته باشید، می‌تواند در شما تأثیر بگذارد.

 

شما می‌توانید قبل از بروز علائم بیماری، پوکی استخوان را آزمایش کنید
•    اگر در معرض خطر این بیماری هستید، درمورد آزمایش با پزشک خود صحبت کنید. به طور کلی، پزشک شما در صورت بالا رفتن سن شما و نگران شدن از این بیماری، قبول خواهد کرد که شما را آزمایش کند.
•    کار خوبی است که سطح کلسیم و هموگلوبین خون بررسی شود.

برخی از عوامل خطر برای ایجاد پوکی استخوان وجود دارد که شما نمی توانید در مورد آنها کاری انجام دهید. مطالعات نشان می‌دهد که گروه‌های زیر در معرض خطر بیشتری برای پوکی استخوان قرار دارند:
•    زنان، به ویژه زنان یائسه یا یائسگی که دچار هیسترکتومی شده‌اند
•    افراد سفید پوست
•    افراد کوتاه یا کوچک، مخصوصاً افراد لاغر
•    افرادی که سابقه خانوادگی پوکی استخوان دارند
•    افراد مسن

 

افراد زیر خطر ابتلا به پوکی استخوان دارند:
•    افرادی که بی‌اشتهایی عصبی داشته باشند
•    مقدار کافی کلسیم و ویتامین D دریافت نکنند
•    سطح استروژن و یا تستوسترون آنها کم است
•    از داروهای خاصی مانند داروهای کورتیکواستروئید استفاده می‌کنند
•    فعالیت تحمل وزن کافی را انجام ندهید
•    مصرف زیاد دخانیات
•    مصرف زیاد الکل

 

بعضی از داروها همچون داروهای کورتیکواستروئید مانند پردنیزون باعث کاهش جذب کلسیم بدن در روده می‌شوند. اگر عوامل خطر دیگری برای پوکی استخوان وجود دارد، برای تعیین یک دوز ایمن با پزشک خود صحبت کنید.
•    مصرف کمترین دوز ممکن برای مدت زمان کوتاه باعث کاهش التهاب می‌شود، بدون اینکه خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهد.
•    هورمون‌ها از جمله محصولات استروژن همچنین ممکن است خطر ابتلا به پوکی استخوان را کاهش دهند.

 

تست تراکم استخوان با استفاده از اشعه ایکس، سونوگرافی یا توموگرافی، قدرت استخوان را بررسی می‌کند تا میزان مواد معدنی موجود در استخوان‌های شما را تعیین کند. اگر پزشک توصیه کند یا اگر شرایط زیر را دارید، ضرری ندارد:
•    شما زنی ۶۵ ساله یا بالاتر هستید
•    شما یک زن یائسه زیر ۶۵ سال هستید که فاکتورهای خطر ابتلا به پوکی استخوان را دارند
•    شما مرد ۷۰ سال یا بالاتر هستید
•    شما مردی ۵۰ تا ۷۰ ساله با فاکتورهای خطر ابتلا به پوکی استخوان هستید
•    شما یک بیماری پزشکی همراه با پوکی استخوان دارید، مانند اختلالات خود ایمنی یا اختلالات غدد درون ریز یا وجود دلایل دیگری برای پرخطر بودن در معرض پوکی استخوان

 

مجله‌ی آموزش ایلیاد