رژیم غذایی افراد مبتلا به فنیل کتونوری (PKU) چگونه است؟

مجله‌ی آموزش ایلیاد - فنیل کتونوری یا PKU  شرایطی است که در آن بدن فاقد آنزیم برای پردازش صحیح یک اسید آمینه به نام فنیل آلانین است. از آنجا که اسیدهای آمینه پروتئین‌ها را تشکیل می‌دهند، این می‌تواند در پردازش مواد غذایی با پروتئین بالا مشکل ایجاد کند. فنیل آلانین در تمام غذاهای سرشار از پروتئین و همچنین برخی غذاهای حاوی پروتئین پایین مانند شیرین کننده‌های مصنوعی یافت می‌شود، بنابراین اگر به فنیل کتونوری مبتلا هستید، مجبور خواهید بود که به طور دائم رژیم پروتئین را دنبال کنید. در مورد خوردن مقدار زیادی میوه، سبزیجات و محصولات خاص برای جایگزینی غلات و تخم مرغ با یک متخصص تغذیه صحبت کنید. از مواردی مانند غذاهای پرپروتئین و شیرینی‌های خاص خودداری کنید. حتما رژیم را برای زندگی حفظ کنید. مرتباً با پزشک خود صحبت کنید و برای مهمانی‌ها برنامه‌ریزی کنید.

 

اگر PKU دارید نباید خودتان و بدون مشورت با پزشک برنامه‌غذایی بچینید. سطح فنیل آلانین و میزان پروتئین بدن‌تان به سلامتی و علائم فعلی شما بستگی دارد، بنابراین با یک پزشک متخصص تغذیه مشورت کنید تا یک برنامه غذایی متناسب برای شما تهیه کند.

 

چیزهایی مانند محصولات گندم اغلب پروتئین بالایی دارند و در صورت ابتلا به PKU، می‌توانند مضر باشند. خوشبختانه بسیاری از محصولات گندم مخصوص وجود دارند که پروتئین کمتری دارند و خوردن آنها می‌تواند بی‌خطرتر باشد. به دنبال غذاهای خاص در سوپر مارکت باشید یا به صورت آنلاین سفارش دهید. برخی از این محصولات به طور خاص برای مبتلایان به فنیل کتونوری طراحی شده‌اند و می‌توان آنها را با تجویز پزشک تهیه کرد.
•    چیزهایی مانند نان و آرد غالبا از نظر پروتئینی زیاد هستند. با پزشک خود درمورد تجویز مواردی مانند نان مخصوص، آرد و ماکارونی که خوردن آنها برای شما بی‌خطر است، صحبت کنید.

 

حتی افراد بدون PKU نیز باید از خوردن میوه و سبزیجات زیادی بهره‌مند شوند. اگر PKU وجود داشته باشد، میوه و سبزیجات یکی از اصلی‌ترین رژیم‌ها محسوب می‌شوند.
•    به دنبال انواع مختلف میوه و سبزیجات بروید. هرچه میوه‌و سبزیجات پررنگ‌تر باشد، برای سلامتی کلی شما بهتر است.

 

تخم‌مرغ معمولاً برای کسانی که PKU دارند کاملا محدود است. با پزشک خود در مورد پیدا کردن یک جایگزین مناسب برای تخم‌مرغ صحبت کنید. این می‌تواند به شما کمک کند تا احساس کنید که وعده‌های‌تان کامل است، بدون اینکه خودتان را در معرض سطح خطرناک پروتئین قرار دهید.

 

برخی از طعم دهنده‌ها، مانند سس‌ها یا شیرها، ممکن است پروتئین بالایی داشته باشند. هنگام انتخاب طعم دهنده، از این واقعیت آگاه باشید. اطمینان حاصل کنید که گزینه‌های طعم دهنده شما کم پروتئین هستند. موارد زیر به طور کلی برای افراد مبتلا به PKU بی‌خطر است، اما همیشه ابتدا با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید:
•    نمک و فلفل و همچنین بیشتر گیاهان و ادویه‌جات
•    سس گوجه فرنگی و باربیکیو
•    سس سالاد
•    خردل
•    اسانس‌های طعم دهنده مانند عصاره وانیل
•    شیر نارگیل
•    پودر کاری

گوشت و لبنیات حتی در مقادیر کم، معمولاً برای افرادی که PKU دارند، خطرناک است. از مصرف گوشت و لبنیات خودداری کنید. برخی از گزینه‌های لبنی با پروتئین بسیار کم، ممکن است در برخی موارد بی‌خطر باشد، اما ابتدا باید در مورد این موضوع با پزشک خود صحبت کنید. هرگز لبنیات، از جمله هر نوع شیر یا پنیر، را بدون راهنمایی با متخصص خود، نخورید.
•    علاوه بر حذف گوشت‌هایی مانند مرغ و گوشت گاو، باید تخم‌مرغ و ماهی را نیز به شدت محدود کرده یا کاملاً از بین ببرید.

 

رژیم مبتنی بر گیاه برای افرادی که PKU دارند توصیه می‌شود، اما برخی از غذاهای گیاهی از نظر پروتئین، دارای پروتئین بالایی هستند. اگر PKU دارید معمولاً باید از موارد زیر جلوگیری کنید:
•    محصولات گندم از جمله نان و نودل
•    لوبیا
•    کره بادام زمینی یا کره آجیل
•    آجیل
•    نخود فرنگی

آسپارتام یک شیرین کننده مصنوعی است که اغلب در نوشابه و سایر محصولات شیرین مورد استفاده قرار می‌گیرد. آسپارتام در بدن به فنیل آلانین تبدیل می‌شود، بنابراین برای افراد مبتلا به PKU بی‌خطر نیست. آسپارتام به طور کلی در محصولات زیر یافت می‌شود:
•    جایگزین‌های قند
•    آدامس
•    نوشابه‌های رژیمی

 

شکر به این دلیل که دارای پروتئین کمی است، از نظر غذایی برای افراد مبتلا بی‌خطر است. با این حال، شلغم‌ها و محصولات مبتنی بر ژله، ممکن است حاوی مقادیر زیادی پروتئین باشند. در صورت داشتن PKU بهتر از اینها جلوگیری ‌شود.
•    مراقب محصولات حاوی ژلاتین باشید که از قطعات حیوانات تهیه شده است. در صورت داشتن PKU ممکن است این محصولات بی‌خطر نباشند.
•    برخی از مارک‌های قند ممکن است مقدار کمی از استخوان در آنها وجود داشته باشد. از پزشک یا متخصص تغذیه خود در مورد انواع قندها سؤال بپرسید.

بیشتر غذاهایی که حاوی فنیل آلانین هستند باید برچسب هشدار داشته باشند. اطمینان حاصل کنید که شما و هرکسی که ممکن است برای شما غذا آماده کند، برچسب‌ها را با دقت بخواند تا به دنبال هشدارهای فنیل آلانین باشید. با دوستان، خانواده و سایر مراقبان خود، تا جایی که ممکن است در مورد نیازهای غذایی خاص خود صحبت کنید.

 

آزمایش منظم خون می‌تواند به پزشکان کمک کند تا تعیین کنند که رژیم شما به طور موثری به PKU شما پاسخ می‌دهد یا خیر. به طور منظم آزمایش خون را با پزشک خود انجام دهید. پزشک شما ممکن است بر اساس نتایج آزمایش خون، تغییراتی در رژیم غذایی شما پیشنهاد دهد.

 

اگر می‌خواهید غذا بخورید، قبل از موعد منو را بخوانید. به دنبال غذاهای گیاهی باشید که از نظر پروتئین کم باشند. اطمینان حاصل کنید که به یک رستوران می‌روید که این گزینه‌ها را دارد. ممکن است گاهی اوقات لازم باشد که از رویدادهای اجتماعی و مهمانی‌ها دور شوید.
•    در بعضی از رستوران‌ها، ممکن است بتوانید که از سر آشپز بخواهید که تغییراتی را برای جلوگیری از مصرف پروتئین زیاد در غذای شما ایجاد کند.
•    بگذارید دوستان‌تان از شرایط شما مطلع شوند. مثلاً بگویید: «من یک بیماری ژنتیکی دارم که بر توانایی من در پردازش پروتئین تأثیر می‌گذارد. خیلی خوب است که بتوانیم رستورانی را انتخاب کنیم که غذاهای گیاهی زیادی در آن سرو شود.»

 

مجله‌ی آموزش ایلیاد