چگونه کژپشتی را درمان کنیم؟

مجله‌ی آموزش ایلیاد - متخصصان موافقند که کژپشتی یا اسکولیوز ممکن است باعث ایجاد شانه‌های ناصاف، دور کمر ناصاف و ایجاد شانه و لگن بالاتر در یک طرف فرد شود. ممکن است این تغییرات در وضعیت بدن را مشاهده کنید، زیرا کژپشتی یک انحنای جانبی در ستون فقرات است، که به طور معمول در طول جهش رشد ایجاد می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد که بسیاری از موارد خفیف هستند، اما در صورت شدید شدن، کژپشتی می‌تواند مسائل طولانی مدت ایجاد کند. خوشبختانه گزینه‌های درمانی برای جلوگیری از انحنای بیشتر ستون فقرات یا صاف کردن آن وجود دارد. اگر شک دارید که شما یا فرزندتان به کژپشتی مبتلا هستید، برای تشخیص صحیح و اطلاع از گزینه‌های درمانی خود با پزشک خود صحبت کنید.

 

بدشکلی قابل تشخیص معمولاً ویژگی تعیین کننده قبل از تشخیص است. بیشتر افراد پس از مشخص شدن بدشکلی ستون فقرات به پزشک مراجعه می‌کنند. این حالت بصورت کمر، شانه‌ها، قفسه دنده یا ستون فقرات نامتقارن است. کژپشتی معمولاً بدون درد بروز می‌کند.
•    اگر فردی درد زیادی را در ارتباط با کژپشتی تجربه می‌کند، برای تعیین علت لازم است یک آزمایش کامل انجام دهید.

از آنجا که کژپشتی معمولاً خفیف است، تشخیص آن آسان نیست. والدین همیشه آن را در فرزندان خود مشاهده نمی‌کنند، زیرا به آرامی رشد می‌کند و تغییرات تقریباً نامحسوس در ظاهر ایجاد می‌شود. آزمایش کژپشتی در برخی سیستم‌های مدرسه اجباری است و معلمان یا پرستاران مدرسه اغلب افرادی هستند که برای اولین بار متوجه وجود این بیماری می‌شوند. علائم وجود کژپشتی عبارتند از:
•    شانه‌های ناهموار.
•    یک تیغه برجسته در شانه.
•    کمر یا لگن ناهموار.

 

کژپشتی می‌تواند از هر دوره بلوغ در هر زمان ایجاد شود و در صورت مشاهده انحنا در خود یا فرزندانتان، مراجعه فوری به پزشک ضروری است. پزشک از بیمار می‌خواهد به سمت جلو خم شود و این باعث می‌شود که منحنی بیشتر دیده شود. وی همچنین اشعه ایکس از پشت فرد می‌گیرد تا مشخص کند که منحنی واقعاً وجود دارد یا خیر. بعد از آن، یک دوره درمانی، مشخص می‌کند.
•    اگر منحنی خفیف باشد، ممکن است پزشک بخواهد منحنی را کنترل کند تا بدتر نشود.
•    هنگام تصمیم‌گیری برای درمان، سن، جنس، نوع منحنی و قرارگیری منحنی بیمار در نظر گرفته می‌شود.
•    علاوه بر این، پزشک شما هرگونه سابقه خانوادگی و همچنین هر درد مرتبط را ارزیابی می‌کند.

 

از آنجا که ستون فقرات هر فرد کمی متفاوت است، هیچ روشی برای تعیین شکل ظاهری و پیشرفت کژپشتی وجود ندارد. گاهی اوقات منحنی جزئی است، و گاهی اوقات مشخص است. بعضی اوقات ستون فقرات در بیش از یک مکان منحنی می‌شود و گاهی اوقات فقط در یک قسمت قرار می‌گیرد. عوامل اصلی که پزشکان هنگام تعریف کژپشتی در نظر می‌گیرند عبارتند از:
•    شکل منحنی کژپشتی؛ یا ساختاری است که دارای انحنای جانبی به طرف دیگر و پیچ خوردن مهره‌ها است، یا غیر ساختاری است و با یک منحنی ساده به سمت دیگر و بدون چرخش است.
•    محل منحنی از مهره‌های واقع شده در بالاترین قسمت کوهان، به نام مهره‌های آپیکال، برای تعریف کژپشتی استفاده می‌شود.
•    جهت منحنی؛ پزشک تعیین می‌کند که منحنی به عنوان بخشی از توصیف پیشرفت خاص فرد به چپ یا راست خم شده است. این مورد در در نظر گرفتن درمان‌ها و موارد احتمالی مهم است که ممکن است در صورت تداخل ستون فقرات با سایر فرایندهای فیزیولوژیک داخلی ایجاد شود.
•    اندازه منحنی؛ زاویه و طول منحنی نیز اندازه‌گیری می‌شود. این اندازه‌گیری به تعریف شدت و همچنین ترازبندی اصلاحی لازم که باید برای بازگشت ستون فقرات به حالت طبیعی‌تر صورت گیرد، کمک خواهد کرد.

 

سیستمی از دسته‌بندی کژپشتی برای اولین بار در سال ۲۰۰۱ ارائه شد که توسط متخصصان برای ارزیابی شدت کژپشتی به ویژه در بزرگسالان استفاده می‌شود. این سیستم عموماً فقط توسط پزشکی که متخصص جراحی ستون فقرات در کودکان است استفاده می‌شود و لزوماً بیشتر ارتوپد‌ها با این سیستم آشنا نیستند. اجزای تشکیل دهنده این سیستم عبارتند از:
•    نوع منحنی؛ دارای رتبه بندی در مقیاس شدت ۱ تا ۶.
•    اصلاح کننده ستون فقرات کمری؛ دارای درجه بندی در مقیاس A تا C است.
•    اصلاح کننده قفسه ساژیتال؛ دارای امتیاز، (-) منفی یا (+) مثبت است.

 

در هشتاد درصد از موارد، علت کژپشتی ناشناخته است، اگرچه شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد ممکن است یک بیماری ارثی باشد. مواردی که علت آنها مشخص نیست، کژپشتی ایدیوپاتیک نامیده می‌شوند. شروع این وضعیت می‌تواند هر زمان بین نوزادی و نوجوانی اتفاق بیفتد. درصد باقیمانده‌ی موارد، دلایل خاصی دارد که شامل موارد زیر است:
•    موارد ناشی از نقایص مادرزادی، کژپشتی مادرزادی نامیده می‌شود، که بسیار شدیدتر است و به طور معمول درمان گسترده‌تری را می‌طلبد.
•    کژپشتی عصبی – عضلانی؛ در مواردی است که در هنگام توسعه ستون فقرات مشکل ایجاد می‌شود. این مسئله در افراد با اختلالات دیگر مانند فلج مغزی، آسیب نخاعی یا سیستم عصبی آسیب دیده ایجاد می‌شود.
•    کژپشتی عملکردی؛ شکلی است که در آن ستون فقرات به طور طبیعی رشد می‌کند اما به دلیل مشکلی در جای دیگری از بدن، مانند کوتاه شدن یک پا نسبت به دیگری، یا اسپاسم، عضلات پشت غیرطبیعی می‌شود.

 

در بیشتر موارد، منحنی جزئی است و نیازی به درمان ندارد. پزشک به سادگی پیشرفت منحنی را کنترل می‌کند تا ببیند چگونه پیشرفت می‌کند، فقط در صورت تغییر منحنی با گذشت زمان، درمان را پیشنهاد می‌کند. با این حال، کژپشتی شدید می‌تواند منجر به تغییر شکل، مشکلات تنفسی، مشکلات قلبی، کمر درد طولانی مدت و انحرافات ظاهری قابل توجه شود.
•    کنترل هر نوع کژپشتی به محض تشخیص مهم است.
•    رژیم درمانی شما به صورت شخصی و وابسته به شرایط شما خواهد بود. پزشک شما بهترین رژیم درمانی را ارزیابی و به شما ارائه می‌دهد.

پزشک شما در مورد اینکه شما یا فرزندتان هر چند بار باید برای عکسبرداری با اشعه ایکس جدید مراجعه کنید تا انحراف را کنترل کند، به شما اطلاع می‌دهد. معاینه هر چهار تا شش ماه معمولاً توصیه می‌شود. با رشد کودکان، منحنی اغلب متوقف می‌شود و دیگر نیازی به هیچ مداخله‌ای نیست. اگر کژپشتی بدتر شود، ممکن است نیاز به درمان بیشتری باشد.

 

ارتوزها اولین خط درمان کژپشتی هستند و زمانی که منحنی ۲۵ تا ۴۰ درجه باشد، استفاده می‌شود. همچنین برای موارد پیشرفته‌تر هم پیشنهاد می‌شود، این زمانی است که منحنی بارزتر می‌شود. آنها معمولاً فقط در مواقعی که رشد استخوان‌های فرد متوقف نشده است مورد استفاده قرار می‌گیرند، زیرا تأثیر قابل توجهی بر استخوان‌های کاملاً رشد یافته ندارند. استفاده از ارتوز معمولاً با رسیدن فرد به سن بلوغ قطع می‌شود. مهاربندی با ارتوز ممکن است از بزرگتر شدن منحنی جلوگیری کند اما معمولاً به طور کلی اصلاح نمی‌شود.
•    ارتوزها دو نوع هستند، ارتوزهای نرم و ارتوزهای پلاستیکی سخت. نوع ارتوز تجویز شده توسط پزشک به عوامل مختلفی از جمله محل و اندازه منحنی و همچنین سن و سطح فعالیت بیمار بستگی دارد. جنسیت بیمار نیز مهم است، زیرا دختران در مقایسه با پسران خطر پیشرفت بیشتری دارند.
•    برخی از ارتوزها فقط در شب پوشیده می‌شوند، در حالی که برخی دیگر تا ۲۳ ساعت در روز استفاده می‌شوند. برای اطمینان از عملکرد صحیح آن، مهم است که حتماً از ارتور خود استفاده کنید.

 

این روش، آخرین چاره برای درمان موارد شدید کژپشتی است و در مواردی استفاده می‌شود که باعث تغییر شکل، مشکلات تنفسی یا مشکلات قلبی شود. جراحی فیوژن ستون فقرات معمولاً فقط پس از بلوغ فرد توصیه می‌شود و در مواردی است که دیگر مهاربند گزینه مناسبی نباشد و افزایش انحنای ستون فقرات به دلیل جهش رشد کاهش می‌یابد.
•    جراحی فیوژن ستون فقرات شامل اتصال مهره‌ها به یکدیگر است، بنابراین ستون فقرات دیگر نمی‌تواند منحرف باشد. پزشک برای جلوگیری از انحنای بیشتر ستون فقرات، میله فلزی یا دستگاه مشابه آن را قرار می‌دهد.
•    این روش بسته به نوع کژپشتی و سن بیمار متفاوت است. پزشک برای تعیین اینکه آیا این روش یک گزینه مناسب است یا خیر، شدت وضعیت شما و همچنین پاسخ به سایر روش‌های درمانی را ارزیابی می‌کند. اکثر بیماران مبتلا به کژپشتی عصبی عضلانی در نهایت به این نوع جراحی‌ها برای رفع منحنی در ستون فقرات نیاز خواهند داشت.

مطالعات ورزش را بی‌نتیجه می‌دانند، اما آنها به این ایده اشاره دارند که شرکت در فعالیت‌های بدنی ممکن است به شما کمک کند تا با علائم مرتبط با کژپشتی (به عنوان مثال کمر درد) مقابله کنید. اگر کودک شما کژپشتی خفیف دارد، با پزشک در مورد اینکه چه فعالیت‌های بدنی گزینه‌های سالم و مطمئنی هستند صحبت کنید. ورزش‌های گروهی و سایر انواع ورزش معمولاً توصیه می‌شود.
•    فیزیوتراپی ممکن است همان هدف شرکت در یک ورزش یا فعالیت بدنی باشد.
•    تحرک برای بزرگسالان مبتلا به کژپشتی نیز مفید است

مطالعات نتایج مثبتی را در بیمارانی نشان داده‌اند که در درمان‌های شکسته‌بندی شرکت کرده‌اند. بیماران در یک مطالعه خاص مزایای فیزیولوژیک مثبت را بلافاصله پس از اتمام رژیم درمانی و با ادامه مزایای مثبت ۲۴ ماه بعد گزارش کردند. درمان‌های شکسته‌بندی حول یک برنامه ورزشی است که به منظور جلوگیری از پیشرفت طبیعی کژپشتی بزرگسالان استفاده شده است.
•    اگر تصمیم دارید درمان شکسته‌بندی را دنبال کنید، حتماً به یک متخصص شکسته‌بند با مجوز مراجعه کنید که قول‌هایی را نمی‌دهد که از نظر علمی مورد تأیید نیستند.
•    برای یافتن یک متخصص شکسته‌بندی خوب، از پزشک خود بپرسید چه کسی را توصیه می‌کند. همچنین می‌توانید از خانواده یا دوستان خود سوال کنید. قبل از مراجعه برای قرار ملاقات، با متخصص شکسته‌بند، تلفنی یا حضوری، در مورد تمرین وی، نحوه اجرای تمرین و اینکه آیا او می‌تواند در زمینه درمان شکسته‌بندی کمک کند صحبت کنید.
•    همچنین هیچ مدرکی وجود ندارد که درمان شکسته‌بندی در مورد منحنی کژپشتی تفاوت ایجاد کند، اما می‌تواند به درد همراه با کژپشتی کمک کند.

 

اگر به عنوان بخشی از کژپشتی خود درد را تجربه می‌کنید، ممکن است درمان‌هایی را در نظر بگیرید که درد را تسکین می‌دهند، اما منحنی را اصلاح نمی‌کنند. کژپشتی می‌تواند باعث کمردرد شود که با استفاده از روش‌های پزشکی جایگزین قابل درمان است. اگر درد خیلی شدید نباشد می‌توانید داروی ضد درد مانند NSAID یا آمپول‌های ضد التهابی مصرف کنید. درمان‌های دیگری نیز وجود دارد.
•    طب سوزنی روشی است که می‌تواند به کاهش درد کژپشتی کمک کند.
•    برای کمردرد نیز یوگا یا ماساژ را امتحان کنید. ثابت نشده است که این روش‌ها منحنی ستون فقرات را تحت تأثیر قرار دهند، اما از آنجا که باعث شل شدن و تقویت عضلات می‌شوند، هر دو روش مطمئن و موثری برای مقابله با کمر درد هستند.

 

بیوفیدبک یک درمان جایگزین است که برای تسکین احتمالی علائم کژپشتی توصیه شده است. بیوفیدبک یک روش درمانی است که در آن شما از واکنش‌های بدن خود آگاه می‌شوید و می‌توانید با اقدامات خود آنها را کنترل کنید. یک مطالعه انجام شد که به بیماران مبتلا به کژپشتی از دستگاه بیوفیدبک اطلاع داده شد که هر از چند گاهی وضعیت بدی دارند و از آنها خواسته شد که آن را اصلاح کنند.
اگرچه هنوز هیچ مطالعه طولانی مدت انجام نشده است، اما تقریباً ۷۰٪ بیماران در طی این مطالعه بهبودی برخی از علائم را مشاهده کردند.

 

یک روش جایگزین وجود دارد که ممکن است به علائم کژپشتی در کودکان کمک کند. برای واجد شرایط بودن در ES، کودک باید کمتر از ۳۵ درجه انحنای ستون فقرات داشته باشد، اسکولیوز ایدیوپاتیک داشته باشد و حداقل دو سال رشد اسکلت در زندگی خود داشته باشد. این باید همراه با فیزیوتراپی انجام شود. برای انجام ES، از دستگاه ES برای کودک استفاده می‌شود. الکترودها بین دنده‌ها در کنار سینه یا تنه، مستقیماً در زیر بازو، همسو با ناحیه پشت قرار می‌گیرند که بیشترین تأثیر را در منحنی دارد. چرخه ES معمولاً در خانه در طول شب انجام می‌شود، در صورتی که هنگام خواب کودک روی عضلات انجام شود، حداکثر هشت ساعت تحریک انجام می‌شود.
•    اثربخشی درمان و سطح ES به طور مداوم توسط متخصص طب فیزیکی بررسی می‌شود.
•    اگرچه این هنوز یک درمان بحث برانگیز است.

مجله‌ی آموزش ایلیاد