چطور در اجتماع بی دست و پا نباشیم؟

مجله‌ی آموزش ایلیاد - بی دست و پا بودن اجتماعی یا شرمساری اجتماعی ناشی از این احساس است که در نگاه دیگران «طبیعی» یا « اجتماعی» ظاهر نشوید. همچنین ناشی از ترس و نگرانی ما از آنچه دیگران در مورد ما فکر می‌کنند می‌باشد و با توجه به این انتظارات، ترس از اینکه مورد تمسخر یا حتی شکنجه همسالان قرار نگیریم، این احساس می‌تواند مانع از تعامل کامل ما با دیگران شود. وقتی فهمیدید که همه از بی دست و پا بودن اجتماعی می‌ترسند، روش‌هایی وجود دارد که می‌توانید با فضل و اعتماد به نفس از شرایط ناخوشایند عبور کنید و به جای ترس از آنها تعاملات اجتماعی خود را بهبود می‌بخشید.

 

ممکن است فکر کنید که هر فردی در اطراف شما از نظر اجتماعی کامل است، اما در واقعیت، بیشتر مردم نگران این هستند که از نظر اجتماعی، در اجتماع ناجور باشند. آنها نگران این هستند که آیا مردم آنها را دوست دارند یا نه، آیا آنها احساس خوبی ایجاد می‌کنند، یا اینکه مردم از آنها خسته شده‌اند.
•    ممکن است فکر کنید برخی از افراد اطراف شما اعتماد به نفس بالایی دارند و هرگز نگران چگونگی بروز خود در اجتماع نیستند، اما هر فردی در مورد برخی از جنبه‌های تعامل اجتماعی خود احساس ناامنی می‌کند. همه ما دوست داریم دوست داشته شویم و دوست داشته باشیم.

 

برای بسیاری از افرادی که شرمساری اجتماعی را تجربه می‌کنند، این احساساتشان ناشی از اضطراب، ترس، ناامنی یا اعتماد به نفس پایین است. اگر بخواهید هر چند وقت یکبار مرزهای خود را بردارید و راه‌هایی برای ایجاد اعتماد به نفس خود پیدا کنید، می‌توان با هر یک از این منابع برخورد کرد. در هر حالت، سعی کنید دلیل اصلی آنچه باعث احساس بی دست و پا بودن شما می‌شود را شناسایی کنید تا بتوانید مستقیماً به آن رسیدگی کنید. هرچه زودتر منبع واقعی را بشناسید، سریعتر می‌توانید با آن مقابله کنید.
•    دلایل بسیاری دیگر برای این احساسات وجود دارد، مانند تجربه‌ی یک گذشته بد، احساس عدم درک شدن، احساس فشار برای تعامل در موقعیت‌ها (مانند کار، همسالان یا فشار والدین و غیره)، یا احساس سردرگمی در مورد انگیزه‌ها و اقدامات اطرافیانتان.

 

خجالتی بودن واقعاً می‌تواند از تعاملات اجتماعی شما جلوگیری کند. کمرویی می‌تواند از احساس خجالتی بودن در اطراف همه افراد، یا فقط گروه‌های خاص، متفاوت باشد. ممکن است از ترس خجالت تمایلی به تعامل نداشته باشید. شما می‌توانید در هنگام تعاملات اجتماعی احساس آرامش کنید و کمی بیشتر از پوسته خود بیرون بیایید.
•    اگر خجالتی هستید، ممکن است بخواهید در رویدادهای اجتماعی شرکت کنید، اما از خجالت کشیدن یا کنار گذاشته شدن ترس دارید.
•    برای اطلاعات بیشتر می‌توانید به مطلب «چطور خجالتی و کم‌رو نباشیم؟» مراجعه کنید و متوجه شوید که خجالتی بودن چیزی است که می‌تواند مدیریت شود.

 

اگرچه به نظر می‌رسد گفتن آن راحتتر از عمل به آن باشد، اما یک راه اصلی برای جلوگیری از شرمساری اجتماعی این است که دیگر مراقب نحوه فکر کردن دیگران نباشید. وقتی شروع به نگرانی در مورد آنچه دیگران درباره شما فکر می‌کنند، کردید به خود یادآوری کنید که اکثر مردم نگران هستند که دیگران در مورد آنها چه فکر می‌کنند. اگر بیش از حد نگران این هستید که شخصی که با او صحبت می‌کنید در مورد شما چه فکری می‌کند، هرگز نمی‌توانید آرامش داشته باشید یا از یک تعامل اجتماعی لذت ببرید. همین که این نگرانی را کنار بگذارید، راحت‌تر می‌توانید خودتان باشید و آرام و طبیعی صحبت کنید.
•    به خودتان یادآوری کنید که نظر چه کسانی مهم است. شاید یک نفر شما را دوست نداشته باشد، اما آیا این شخص را دوباره خواهید دید؟ در مورد دوستانتان نیز باید بدانید که دوستان واقعی همیشه با شما همراه خواهند بود، حتی اگر اینجا و آنجا را به هم بزنید.

 

اضطراب اجتماعی نوعی اختلال است که در آن فرد قادر به عملکرد در زندگی روزمره از جمله در مدرسه، محل کار یا رویدادهای اجتماعی نیست. فردی که از اضطراب اجتماعی رنج می‌برد تمایل دارد که به خانواده و دوستان قابل اعتماد نزدیک شود و از همه روابط بین فردی عمومی پرهیز کند. اضطراب اجتماعی ناشی از ترس مداوم از این است که افراد دیگر برای تحقیر یا خجالت دادن او، فرد را مورد موشکافی قرار می‌دهند.
•    برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد اضطراب اجتماعی و چگونگی درمان آن، به مطلب «چگونه بر اضطراب اجتماعی غلبه کنیم؟» مراجعه کنید.

 

در مورد احساس بی دست و پا بودن هوشیار باشید. با آگاهی بیشتر از احساسات بدنی خود در هنگام احساس بی دست و پایی و اضطراب، می‌توانید آگاهانه تشخیص دهید که اکنون چا حسی دارید.
•    اگر احساس گرما، تعریق، تپش قلب و یا هر نوع ناراحتی غیر عادی در بدن خود احساس می‌کنید، آگاه باشید. افکار خود را تماشا کنید و ببینید آیا آنها بیش از حد به عملکرد اجتماعی شما انتقاد می‌کنند یا خیر. همچنین احساسات خود را تماشا کنید، خواه احساس ناتوانی کنید و یا احساس بی‌فایده بودن. با این احساسات هماهنگ شوید تا بتوانید آنها را یاد بگیرید.

گفتگوی شخصی به شما کمک می‌کند تا بر روی نگرانی در مورد آنچه دیگران درباره شما فکر می‌کنند تمرکز کرده و به آرامش خود برگردید تا بتوانید با خود احساس راحتی کنید. برخی از مواردی که می‌توانند برای غلبه بر لحظات اضطراب اجتماعی مفید باشند عبارتند از:
•    «من خوب خواهم شد. احساسات من همیشه منطقی نیستند، بنابراین می‌توانم خودم را آرام کنم.»
•    «من بیش از حد به احساسات بد خود در بدنم توجه می‌کنم.»
•    «مردم خوب هستند و من از بودن در کنار آنها لذت می‌برم.»
•    «من اینجا هستم تا از جمع لذت ببرم.»

 

یادگیری آرامش باید از خانه شروع شود، جایی که راحت‌ترین حالت را دارید. ریلکس کردن قبل از ورود به یک موقعیت اجتماعی می‌تواند به شما کمک کند راحت‌تر شوید، با مردم صادق باشید و وقتی در یک محیط اجتماعی هستید مراقبت از خود را کنار بگذارید. اگر احساس تنش نمی‌کنید، به احتمال زیاد به جای ترس از موقعیت‌های اجتماعی، آنها را در آغوش می‌گیرید. به علاوه، ریلکس کردن به شما کمک می‌کند هر اضطرابی را که احساس می‌کنید آرام کنید.
•    برای غلبه بر لحظات اضطراب، نفس عمیق تمرین کنید.

 

اتفاقات ناخوشایند و کاملا شرم‌آور تصادفی رخ می‌دهند. سخت نگیرید و جنبه خنده‌دار از لحظه‌های ناجور را ببینید. نه تنها انجام این کار به شما کمک می‌کند تا چنین وقایعی را در چشم‌انداز بهتری قرار دهید بلکه شوخ طبعی اغلب تنش را از بین می‌برد و به مردم اجازه می‌دهد با شما بخندند نه به شما. یکی از بهترین کارهایی که می‌توانید برای جلوگیری از بی دست و پا بودن از نظر اجتماعی انجام دهید این است که جدی گرفتن خود را متوقف کنید. این فشار را از بین می‌برد و به آرامش شما کمک می‌کند.

 

در حالی که شرمساری اجتماعی  باعث می‌شود که ما روی همه چیزهای اشتباهی که در آن لحظات اتفاق می‌افتند تمرکز کنیم، اما مفید است که عمداً خودتان را به نکات مثبت متمرکز کنید. چه چیزی در حال حاضر به خوبی در اطراف شما می‌گذرد؟ مشخص کردن برخی از نکات مثبت می‌تواند دیدگاه شما را در مورد بد بودن همه‌ی اتفاقاتی که اطراف شما می‌گذرد عوض کند و به شما احساس شرمساری ندهد.
•    مراقب باشید که اهمیت یک موقعیت بد را زیاد نکنید و آن را در برداشت عمومی خود از تعاملات اجتماعی اعمال نکنید. تا آنجا که ممکن است بر تمام تعاملات اجتماعی مورد علاقه خود تمرکز کنید که در آن بسیار خوب عمل کرده‌اید.

 

حتی اگر احساس اعتماد به نفس نمی‌کنید، می‌توانید آن را جعل کنید تا زمانی که آن را بدست آورید یا می‌توانید به خود یادآوری کنید که تا آنجا که ممکن است دوستانه باشید. قطعاً یافتن اعتماد به نفس در موقعیت‌هایی که باعث ترس، اضطراب، وحشت و تمایل به پنهان شدن یا فرار شما می‌شود، دشوار است.
•    از خود بپرسید، «بدترین اتفاقی که می‌تواند بیفتد چیست؟» و تلاش برای انجام حداقل یک کار برای تعامل با دیگران در اطراف شما شروع خوبی است. به احتمال زیاد، بدترین اتفاق نمی‌افتد!

 

احساس شرمساری یا ناجور بودن در اجتماع یک حالت همیشگی نیست، یک مرحله موقتی است. شما از هر حادثه خاصی عبور خواهید کرد و به جای آن تجربه‌های مثبت بیشتری را تجربه خواهید کرد. همه اشتباه می‌کنند و همه حداقل یک تجربه دارند که بخواهند بازگو کنند. این نشانه مهربانی نسبت به خود است که می‌توانید در چنین مواقعی با لبخند به عقب نگاه کنید و ببینید که این اتفاق نه تنها باعث شکستگی و شرمساری شما نشده بلکه می‌تواند  یک داستان برای بازگو کردن سر میز شام باشد که بسیار سرگرم کننده است.

اگر احساس می‌کنید آماده نیستید که در یک جمع وارد گفتگو شوید، هنوز هم راه‌های دیگری برای برقراری ارتباط با دیگران وجود دارد: تبدیل به یک شنونده فعال شوید. این امر برخی از فشارهای تعاملات اجتماعی را برطرف می‌کند، زیرا لازم نیست نگران هوشمند یا جالب به نظر رسیدن خود باشید. شما فقط باید با دقت گوش کنید و سوال بپرسید. به یاد داشته باشید، مردم عاشق صحبت کردن در مورد خود هستند، خصوصاً اگر فرد احساس کند که طرف مقابل واقعاً علاقه مند به صحبت‌های او شده است.
•    هنگامی که به طور فعال به کسی گوش می‌دهید، با تفسیر کردن و تکرار کردن صحبت‌های او، به شخص دیگر نشان دهید که درگیر آن هستید. می‌توانید چیزی مانند این را بگویید: «بنابراین، به نظر می‌رسد آنچه شما می‌گویید ...»
•    سوالات بعدی را بپرسید. شما نباید سوال نامناسب یا بیش از حد شخصی بپرسید، اما همچنان از او سوال یا نظرات خود را بپرسید.
•    با تکان دادن سر، برقراری ارتباط چشمی خوب، ایجاد صداها یا گفتن کلماتی که تأیید می‌کنند در حال گوش دادن هستید، به شخصی که به او گوش می‌دهید، نشان دهید.

 

سعی کنید یک فرد بسته به نظر نرسید، اما درعوض، با نشان دادن خوش‌رویی و باز بودن خود دیگران را به سمت خود جلب کنید. با زبان بدن به راحتی می توان این ارتباط را برقرار کرد. با جمع کردن دست‌ها، به نظر می‌رسد که به تعاملات اجتماعی بی‌علاقه هستید. اگر از تماس چشمی اجتناب کنید، این امر باعث می‌شود بی‌علاقه نشان داده شوید. مراقب باشید که بدن خود را خشک و بی‌حرکت نگه ندارید، سر خود را پایین نگه ندارید و در عوض در تماس چشمی قرار بگیرید و بدن خود را راحت نگه دارید.

 

گفتگوهای کوچک همان چیزی است که می‌تواند به شما کمک کند با دیگران راحت باشید و مکالمه کوتاه با افرادی که تازه ملاقات کرده‌اید داشته باشید.
•    از دیگران بپرسید که حالشان چطور است یا روزشان چگونه می‌گذرد.
•    نقاط مشترک پیدا کنید؛ راه‌های پیدا کنید تا بفهمید آیا شما و شخص مقابل نقاط مشترکی دارید، آیا به نمایش‌های مشابه علاقه دارید یا تیم مورد علاقه‌تان یکی است و یا آیا حیوانات خانگی یکسانی دارید.
•    از محیط‌تان برای کمک به خود استفاده کنید؛ اگر با فردی در کافی شاپ روبرو شدید، از او بپرسید آیا او نوشیدنی شگفت انگیز آنجا را امتحان کرده است؟ یا اگر در خارج از خانه هستید و روز خوبی است، از او بخواهید که آیا می‌خواهد از هوای زیبا برای انجام یک کار سرگرم کننده در فضای باز استفاده کنید.

 

اگر کسی می‌خواهد با شما ارتباط برقرار کند، شما باید در برابر او باز و صمیمی باشید. گاهی هر چقدر هم که شما دوستانه رفتار کنید، بعضی از مردم بسیار غیر دوستانه و نامهربانانه پاسخ می‌دهند. با این حال این اصلا مهم نیست و این دلیل نمی‌شود که خود را سرزنش کنید. از این گذشته، شما در قبال رفتار دیگران مسئولیتی ندارید. شاید آنها گذشته سختی داشته‌اند یا ممکن است روز بدی را سپری کرده باشند. در هر صورت، پاسخ آنها بازتابی از این که شما چگونه فردی هستید، نیست. با صمیمی بودن دیگران را آرام خواهید کرد، راه‌هایی برای شکستن یخ‌ها پیدا خواهید کرد، و به دیگران این آزادی را می‌دهید که در اطراف شما بازتر و راحت‌تر باشند.

 

گفتن یک شوخی در زمان و مکان اشتباه می‌تواند اعتبار اجتماعی شما را زیر سوال ببرد و شما را ناخوشایند جلوه دهد. با این حال، گفتن یکی در زمان درست، با لحن مناسب می‌تواند حتی پرتنش‌ترین لحظه را هموار کند.
•    شرایط را در نظر بگیرید؛ اگر شرایط کمی سنگین باشد، شوخی کامل می‌تواند روحیه دیگران را تغییر دهد. اما اگر افراد واقعاً بحث جدی مانند بحث در مورد مرگ پدربزرگ و مادربزرگ خود دارند، پس باید لحن طنز را کنار بگذارید تا لحن مکالمه کمی تغییر کند.

 

وقتی صحبت از تعارف می‌شود، مهمترین چیز این است که آنها را صمیمانه نگه داریم و در لحظات مناسب استفاده کنیم. اگر تبحر ندارید، تعارف نکنید. اگر در تعریف و تمجید مبتدی هستید، دیگران را در هنگام تعارف کردن تماشا کنید و این کار را دنبال کنید. می‌توانید از جواهرات، لباس یا مدل موی جدید فرد تعریف کنید و در ادامه با شناخت بیشتر شخص تعارفات و تعریفات عمیق‌تری انجام دهید.
•    تعاریف جنبه‌ای از شخصیت فرد، مثلاً اینکه به دوست خود بگویید که شوخ طبعی زیادی دارد یا در گفتگو با افراد جدید تبحر دارد، می‌تواند احساس خاصیت بیشتری نسبت به تعریف در مورد ظاهر فرد ایجاد کند.
•    اگر از چیزی فیزیکی تعریف می‌کنید، مطمئن شوید که آن اتفاق از راه اشتباه رخ نداده است. اگر از ظاهر کسی تعریف می‌کنید، از صورت یا موهای او تعریف کنید و از تعریف کردن از بدن او اجتناب کنید، در غیر این صورت ممکن است فرد دچار سوتفاهم شود و برداشت بدی از تعریف شما داشته باشد.

 

اگرچه هر موقعیت اجتماعی متفاوت است، اما چند نکته اساسی وجود دارد که ممکن است بخواهید از آنها در هنگام برخورد اجتماعی، جلوگیری کنید. نظرات یا اقدامات خاصی وجود دارد که از نظر اجتماعی ناخوشایند است و اگر می‌خواهید در کنار دیگران احساس راحتی کنید ارزش اجتناب از آنها را دارد. در اینجا مواردی وجود دارد که باید مراقب آنها باشید:
•    از گفتن این که خیلی بی دست و پا هستید پرهیز کنید.
•    اگر افراد را خیلی خوب نمی‌شناسید، از پرسیدن سوالات بیش از حد شخصی بپرهیزید، مثلاً اینکه چرا تا به حال ازدواج نکرده است یا وزنشان بالا رفته است.
•    در حالی که مجبور نیستید از افراد دیگر فاصله زیادی داشته باشید، اما ایجاد کمی فاصله بد نیست.

 

اگر هنجارهای اجتماعی گروهی را که با آنها وقت می‌گذرانید نمی‌دانید، سعی کنید آنها را یاد بگیرید. ندانستن هنجارهای اجتماعی می‌تواند احساس ناهنجاری در شما ایجاد کند. این امر به ویژه هنگام بازدید از قسمت دیگری از کشور خود یا رفتن به کشوری دیگر بسیار مورد توجه است. از حسن رفتار استفاده کنید و گفتن «لطفا» و «متشکرم» را فراموش نکنید.

 

ماندن در خانه، پشت صفحه رایانه، پنهان شدن در اتاق کار خود و یا فرار از دیگران در هنگام وقت ناهار به شما کمک نمی‌کند از ایجاد لحظات ناجور اجتماعی جلوگیری کنید. اگر از ترس تعامل با مردم، بیشتر وقت خود را در خانه یا جلوی کامپیوتر می‌گذرانید، پس هرگز قادر نخواهید بود که روی مهارتهای اجتماعی خود کار کنید.

 

مجله‌ی آموزش ایلیاد