چطور عفونت کرم سوزنی را تشخیص دهیم و از آن پیشگیری کنیم؟

مجله‌ی آموزش ایلیاد - کرم‌های سوزنی (با نام مستعار کرمک) در روده انسان زندگی می‌کنند. کرم سوزنی کوچک، سفید و گرد، انگلی است که وقتی دیده می‌شود مانند یک تکه نخ پنبه‌ای سفید به نظر می‌رسد. این کرم که در سرتاسر جهان یافت می‌شود، بیشتر کودکان را مبتلا می‌کند و اگرچه خطرناک نیست، اما می‌تواند آزاردهنده‌ای باشد که طیف وسیعی از علائم ناراحت‌کننده را ایجاد می‌کند.

 

کرم‌های سوزنی می‌توانند جوان و پیر را به طور یکسان درگیر کنند. راه انتقال به صورت مدفوعی – دهانی است. کرم‌های سوزنی با خوردن تخم‌های کرم سوزنی که از طریق انگشت‌ها، ملافه‌ها، لباس‌ها و سایر موارد آلوده منتقل می‌شوند، از فردی به فرد دیگر پخش می‌شوند. به عنوان مثال، یک کودک مبتلا به عفونت کرم سوزنی ممکن است رکتوم خود را خارش کند و تخم‌ها را روی انگشتان یا زیر ناخن‌هایش قرار دهد، سپس آنها را به یک شی یا شخص دیگری منتقل کند یا حتی خود را دوباره آلوده کند.

خطر ابتلا را ارزیابی کنید
همانطور که می‌توانید تصور کنید، هر چه بیشتر در اطراف افرادی باشید که مهارت‌های بهداشتی ضعیف یا توسعه نیافته‌ای دارند، خطر شما بیشتر می‌شود. دسته‌بندی افراد در معرض خطر به شکل زیر است:
•    افراد پرخطر: کودکان مدرسهای و پیش دبستانی، افرادی که در خانه‌های سالمندان یا پرورشگاه نگه‌داری می‌شوند  و همچنین اعضای خانواده و مراقبین دو گروه اول. کودکان معمولاً دست‌های خود را بدون شستن به همه جا می‌زنند. آنها همچنین اغلب دست/انگشتان را در دهان می‌کنند، اسباب‌بازی‌ها، میزها و یکدیگر را لمس می‌کنند، دست‌هایشان را با لباس‌هایشان پاک می‌کنند و غیره. همین امر در مورد کسانی که در مؤسسات هستند نیز صدق می‌کند. برای هر دوی این گروه‌ها، محیط آنها یک محیط پر از کرم سوزنی است.
•    خطر متوسط: آنهایی که با هر یک یا همه افراد پرخطر در تماس هستند در گروه خطر متوسط قرار دارند. کار زیادی نمی‌توانید انجام دهید جز اینکه مطمئن شوید از دستورالعمل‌های بهداشتی استاندارد پیروی می‌کنید. از آنجایی که نمی‌توانید از افراد فقط به این دلیل که ممکن است کرم سوزنی دارند دوری کنید، تنها کاری که می‌توانید انجام دهید این است که به بهترین شکل ممکن از خود مراقبت کنید.
•    کم خطر: این اساساً همه افراد دیگر هستند. بزرگسالانی که با گروه پرخطر یا با افراد با خطر متوسط تماس ندارند، در خطر کم ابتلا به عفونت کرم سوزنی هستند.

با چرخه زندگی کرم‌های سوزنی آشنا شوید
پس از هضم تخم کرم‌های سوزنی، یک دوره نهفتگی یک تا دو ماهه یا بیشتر وجود دارد تا ماده بالغ حامله در روده کوچک بالغ شود. کرم ماده بالغ پس از بالغ شدن به روده بزرگ مهاجرت می‌کند و شب هنگام که بسیاری از میزبانان آنها در خواب هستند، در اطراف مقعد تخم می‌گذارد. زمانی که تخم‌گذاری می‌کنند، از «نوعی چسب» استفاده می‌کنند که تخم‌ها به مقعد می‌چسبد و این ماده است که باعث ایجاد احساس خارش در پوست می‌شود.
•    به همین دلیل است که خارش معمولاً در شب بدتر می‌شود. کرم‌ها برای تخم گذاری به ناحیه اطراف راست روده مهاجرت می‌کنند.

نحوه انتقال آنها را بدانید
خاراندن ناحیه‌ی اطراف مقعد می‌تواند تخم‌های کرم سوزنی را به انگشتان دست منتقل کند. از آنجا می‌توان تخم‌ها را به دهان یا سایر غشاهای مخاطی منتقل کرد.
•    این معامله دست به دهان می‌تواند به طور غیرمستقیم نیز انجام شود. تخم‌ها را می‌توان به سطوح مختلف مانند پیراهن یا میز منتقل کرد. این تخم‌ها می‌توانند دو تا سه هفته زنده بمانند و روی دست‌های دیگران قرار بگیرند و در نهایت این دست‌های شسته‌نشده را به دهان ببرند.

مراقب سایر علائم آلودگی باشید
علاوه بر تحریک قابل توجه در ناحیه مقعد، ممکن است فرد بدون داشتن هیچ علامتی به عفونت کرم سوزنی مبتلا شود. در صورتی که علائم وجود داشته باشد، احتمالاً این علائم عبارتند از:
•    بی‌قراری، بد خوابی، به خصوص زمانی که این موضوع قبلاً وجود نداشته است.
•    شب ادراری
•    تحریک پذیری (مانند دندان قروچه)
•    ترشحات واژن در زنان
•    عفونت‌های باکتریایی پوست

به دنبال نشانه‌های واقعی کرم باشید
در صورت بروز هر یک از این علائم، بررسی وجود کرم‌ها با چشم غیر مسلح به شرح زیر انجام می‌شود:
•    ممکن است بتوانید کرم‌ها را در ناحیه مقعد (رکتال) ببینید، به خصوص اگر حدود دو یا سه ساعت پس از خوابیدن فرد مبتلا به آن نگاه کنید. از چراغ قوه استفاده کنید تا به شما کمک کند واضح ببینید.
•    همچنین ممکن است بعد از رفتن او به دستشویی، کرم‌ها را در توالت مشاهده کنید. ببینید آیا کرم‌ها در حرکات روده می‌چرخند یا خیر. کرم‌ها بسیار کوچک هستند. آنها ممکن است مانند تکه‌های کوچک نخ سفید به نظر برسند.
•    همچنین ممکن است صبح‌ها روی لباس زیر بچه‌ها پیدا شوند.

از ناحیه آلوده نمونه برداری کنید
اگر مشکوک به هجوم کرم سوزنی هستید، ممکن است پزشک از شما بخواهد که یک تکه چسب شفاف و چسبناک را روی راست روده قرار دهید. تخم‌های کرم به چسب می‌چسبند. پزشک شما قادر خواهد بود این تخمک‌ها را زیر میکروسکوپ ببیند.
•    پزشک همچنین ممکن است از زیر ناخن‌های فرد مبتلا نمونه‌برداری کند و آنها را از نظر تخمک بررسی کند.
•    همچنین می‌توانید از پدال کرم سوزنی استفاده کنید. این دستگاه کاردک مانند به معنای واقعی کلمه آن ناحیه را می‌کَنَد و انتهای کاردک را در یک لوله آزمایش پلاستیکی نگه می‌دارد.

بهترین راه برای جلوگیری از هجوم کرم‌ها، از اینجا شروع می‌شود. دست‌های شما بخشی از بدن شما هستند که احتمالاً تخم‌های کرم سوزنی را منتقل می‌کنند، بنابراین تمیز نگه داشتن آن‌ها به این معنی است که این تخم‌ها از بدن خارج می‌شوند و به فرد دیگری منتقل نمی‌شوند. اطمینان حاصل کنید که شما و خانواده‌تان قبل از خوردن یا دست زدن به غذا، بعد از استفاده از توالت، و بعد از تعویض پوشک دستان خود را بشویید.
•    از آب گرم با صابون ملایم برای شستن دستها استفاده کنید و دست‌ها را به مدت حدود ۳۰ ثانیه شستشو دهید.
•    دست‌های خود را قبل، در حین، و بعد از هر فعالیتی با دوستان/بستگان، همکاران و غیره بشویید.
•    هر زمان که در محیط مدرسه یا موسسه هستید، دستان خود را از دهان خود دور نگه دارید.
•    حتماً پس از مراقبت از کودکانی که برای کرم سوزنی تحت درمان هستند، دست‌های خود را بشویید.

ناخن‌های دست را تمیز و کوتاه نگه دارید
از جویدن ناخن خودداری کنید. به یاد داشته باشید، اینجا مخفیگاه مورد علاقه تخم‌های کرم سوزنی است. اگر با آنها تماس داشته باشید یا جایی را که کرم‌های سوزنی پنهان شده‌اند (مانند لباس‌ها، پوست آشکار) خارانده‌اید، تخم کرم‌ها زیر ناخن‌های شما پنهان می‌شوند.
•    مراقب باشید که آنها را خیلی کوتاه نکنید زیرا ممکن است مشکلات سلامتی دیگری برای شما یا انگشتان عزیزتان ایجاد کند.
•    همیشه هم هنگام شستن دست‌ها و هم هنگام حمام زیر ناخن‌ها را تمیز کنید. تمیز نگه داشتن آن ناحیه باید یک تمرین عمومی باشد.

از خاراندن پوست اطراف ناحیه مقعد خودداری کنید
از بچه‌ها بخواهید لباس خواب و زیر شلواری و دستکش بپوشند. این کار خراشیدن در شب و برداشتن کرم‌ها را برای آنها سخت‌تر می‌کند.
•    همه اعضای خانواده باید هر روز صبح دوش بگیرند و لباس زیر را هر روز عوض کنند (بهتر است برای جلوگیری از آلوده شدن آب و وان، از وان استفاده نشود). در طول درمان، شب‌ها و صبح‌ها دوش بگیرید تا تخم‌هایی که در طول شب گذاشته شده‌اند خارج شوند.

از خوردن غذا در اتاق خواب خودداری کنید
انجام این کار خطر تماس با تخم کرم سوزنی را افزایش می‌دهد.

لباس‌های آلوده را بشویید
برای تمام ملحفه‌ها، حوله‌ها و لباس‌هایی که مشکوک هستید یا می‌دانید با افراد آلوده تماس داشته‌اند، از آب داغ و حرارت بالا در خشک کن خود استفاده کنید. در واقع، برای ایمن بودن که صد البته بهتر از متاسف بودن است، همه چیز را با آب داغ بشویید. فقط مراقب باشید که لباس‌های رنگی را با سفیدها با هم وارد نکنید.
•    هنگامی که با ملافه، لباس و حوله یک فرد مبتلا (یا یکی از آنها مشکوک هستید که آلوده است) کار می‌کنید، این کار را با دقت انجام دهید. از تکان دادن لباس‌ها خودداری کنید و قطعات آلوده (لباس زیر، ملحفه، لباس خواب و حوله) را جدا از سایر موارد شستشو بشویید.

اجازه ورود نور به اتاق‌های خود دهید
پرده‌ها و پنجره‌ها را در تمام طول روز باز نگه دارید تا نور خورشید وارد خانه و به خصوص اتاق‌ها شود، زیرا تخم‌های کرم سوزنی به نور خورشید حساس هستند.

 

مجله‌ی آموزش ایلیاد