نوبل فیزیک سال ۲۰۲۱ به چه کسانی رسید؟

مجله علمی ایلیاد - نوبل فیزیک سال ۲۰۲۱ برای کشف سیستم‌های پیچیده و رفتار بلندمدت  آن‌ها به «جیورجیو پاریسی» و به‌خاطر پیش‌بینی فیزیک آب و هوای زمین و نحوه‌ی تغییر آن در اثر صنعتی شدن به «سیوکورو مانابه» و «کلاوس هاسلمن» اهدا شده است.

نصف مبلغ این جایزه که کل آن ۱۰ میلیون کرون سوئد است، بین مانابه و هاسلمن تقسیم می‌شود. مانابه و همکارانش نشان دادند که افزایش سطح دی‌اکسیدکربن در اتمسفر زمین باعث افزایش میانگین دما در سطح زمین می‌شود. این افزایش دما را امروزه می‌توان به خوبی مشاهده کرد. هاسلمن نیز مدل‌هایی طراحی کرده بود که پیش‌بینی‌هایی در زمینه‌ی اقلیم زمین انجام می‌داد. هر دوی این دانشمندان به همراه تیم‌های خود امروزه نیز بر روی مدل‌های خود کار می‌کنند.

نصف دیگر جایزه‌ی نقدی نوبل نیز به جیورجیو پاریسی اهدا شده است. وی بر روی سیستم‌های پیچیده کار کرده است. البته مدل‌ وی در مقیاس زمین کار نمی‌کنند، بلکه این مدل درون مواد پیچیده‌ای مانند شیشه عمل می‌کند. پاریسی و تیمش کشف کردند که الگوهای مخفی درون مواد وجود دارد و بر اساس آن مدل فیزیکی و ریاضیاتی مربوط به این الگوها را ساختند. این مدل می‌تواند چنین سیستم‌های پیچیده‌ای را شرح دهد. کاربرد این مدل در درک چیزهایی مانند حرکت ماسه‌ها است و البته از آن می‌تواند در علوم اعصاب و تکنولوژی‌های دیگر نیز استفاده کرد.

کشف‌هایی که جایزه‌ی فیزیک امسال را برده‌اند، نشان داده‌اند که درک ما از اقلیم زمین بر روی بنیان‌های محکمی استوار هستند و شامل آنالیز مشاهدات گسترده می‌شوند. این کشفیات به انسان‌ها کمک کرده‌اند که تکامل سیستم‌های فیزیکی پیچیده را بهتر درک کنند.

کمیته‌ی نوبل فیزیک اعتقاد دارد که فیزیک تنها درباره‌ی سیستم‌های منظم و قابل پیش‌بینی سیارات گردان حول خورشید نیست، بلکه سیستم‌هایی با پیچیدگی‌های متعدد نیز وجود دارند که فیزیک در مورد آن‌ها جوابگو است و هر چند در نگاه اول این سیستم‌ها قابل پیش‌بینی نیستند، ولی فیزیک این امکان را می‌دهد که بتوان رفتار این سیستم‌ها را نیز پیش‌بینی کرد.

کار برندگان نوبل امسال نشان داده است که درک و مدل‌سازی سیستم‌های پیچیده نیز امکان‌پذیر است. مدل‌های طراحی شده توسط این دانشمندان به ما کمک می‌کنند تا درک کنیم که دنیای اطراف ما به چه صورت عمل می‌کند. این یافته‌ها برای امروز زمین از اهمیت بالایی برخوردار هستند، زیرا در حال حاضر یکی از مهم‌ترین بحث‌هایی که کشورهای مختلف اهمیت آن را درک کرده‌اند، مساله‌ی تغییرات اقلیمی روی زمین است.

به اعتقاد دانشمندان متعدد در کشورهای مختلف، باید تصمیمات اضطراری و محکمی درباره‌ی اقلیم زمین گرفته شود، زیرا زمین اکنون در وضعیتی است که آب و هوای آن می‌تواند به راحتی رو به وخامت گذارد. اگر می‌خواهیم برای نسل‌های بعدی بشر کاری کنیم، باید از همین امروز شروع کنیم.