آیا در سیارات دیگر هم خسوف و کسوف رخ می‌دهد؟
آیا در سیارات دیگر هم خسوف و کسوف رخ می‌دهد؟
مجله علمی ایلیاد - ما به عنوان ساکنان زمین، این امتیاز را داریم که از دیدن خسوف (ماه‌گرفتگی) و کسوف (خورشیدگرفتگی) لذت ببریم. در زمان بروز این پدیده‌ها، زمین و ماه جلوی رسیدن نور خورشید به دیگری را می‌گیرد. مدت‌ها این پرسش برای دانشمندان وجود داشته است که آیا بروز این پدیده‌های زیبا تنها مختص زمین است؟
پاسخ به این پرسش خیر است. خورشیدگرفتگی کامل می‌تواند بر روی سیارات دیگری نیز رخ دهد، زیرا آن‌ها نیز ممکن است قمرهای بزرگ داشته باشند که این قمرها با خورشید در یک صفحه در حال دوران هستند و می‌توانند جلوی رسیدن نور خورشید به سیاره را بگیرند. البته این موضوع برای سیارات تیر و ناهید غیرممکن است؛ چرا که این سیارات قمری ندارند.
خورشیدگرفتگی کامل زمانی رخ می‌دهد که یک سیاره، قمر آن و خورشید در یک خط قرار گیرند و قمر بین خورشید و سیاره قرار داشته باشد و جلوی رسیدن نور خورشید به سیاره را به طور کامل بگیرد.
مریخ دو قمر به نام‌های «فوبوس» و «دیموس» دراد، ولی این قمرها به اندازه‌ای کوچک هستند که امکان ایجاد خورشیدگرفتگی کامل را ندارند. این قمرها می‌توانند خورشیدگرفتگی جزئی را باعث شوند. در واقع مریخ‌نوردهایی که بر روی سیاره‌ی سرخ مستقر هستند، در برخی فصول به صورت متناوب شاهد بروز خورشیدگرفتگی جزئی هستند.
سیاره‌های گازی عظیم منظومه‌ی شمسی که شامل مشتری، زحل، اورانوس و نپتون می‌شوند نیز دارای قمرهای بزرگ هستند و امکان بروز خورشیدگرفتگی کامل بر روی آن‌ها وجود دارد. با این حال این سیاره‌ها گازی هستند و امکان ایستادن بر روی آن‌ها و مشاهده‌ی خورشیدگرفتگی وجود ندارد. تنها در صورتی که فضاپیمایی داشته باشید و بتوانید تا نزدیکی این سیاره‌های گازی بروید، می‌توانید خورشیدگرفتگی‌های خارق‌العاده‌ای را مشاهده کنید. مشتری دارای ۶۷ قمر است که گانیمد به عنوان بزرگ‌ترین قمر منظومه‌ی شمسی یکی از آن‌ها است.
از آنجا که قمرهای مشتری با خورشید در یک صفحه قرار دارند، امکان بروز خورشیدگرفتگی توسط این قمرها به آسانی وجود دارد. در حقیقت اگر بر روی یکی از قمرهای مشتری بایستید می‌توانید خورشیدگرفتگی ایجاد شده توسط قمرهای دیگر آن‌را مشاهده کنید.
در مورد پلوتو جالب است بدانید که قمر آن «شارون» به اندازه‌ای بزرگ هست که بتواند خورشیدگرفتگی کامل بر روی آن ایجاد کند، ولی از آنجا که همیشه یک طرف پلوتو و شارون به سمت یکدیگر است، خورشیدگرفتگی روی پلوتو رخ نمی‌دهد.
بر روی زمین وضعیت ماه به نحوی است که شرایط آن برای ایجاد خورشیدگرفتگی‌های متناوب کاملاً مساعد است. اندازه‌ی ماه دقیقاً به اندازه‌ی تصویر خورشید بر روی زمین است. بنابراین زمانی که ماه از جلوی خورشید می‌گذرد، می‌تواند قرص خورشید را کاملاً بپوشاند، ولی هاله‌ی خورشید قابل دیدن باقی می‌ماند.
ستاره‌شناسان اذعان دارند که ماه به آرامی در حال دور شدن از زمین است، بنابراین در آینده‌ی دور امکان بروز خورشیدگرفتگی کامل بر روی زمین وجود ندارد، ولی می‌توان باعث ایجاد خورشیدگرفتگی جزئی شده و تولید خورشیدگرفتگی حلقوی کند. البته این اتفاق می‌تواند ۶۰۰ میلیون سال دیگر رخ دهد.
دلیل اینکه ما بر روی زمین هر ماه خروشیدگرفتگی نداریم، این است که مدار دوران ماه به اندازه‌ی کمی با مدار دوران زمین به دور خورشید انحراف دارد.