قدیمیترین محل برخورد شهابسنگ با زمین کجاست؟
مجله علمی ایلیاد - بر اساس تحقیقات جدیدی که دانشمندان دانشگاه کورتین انجام دادهاند، دهانهای به قطر ۷۰ کیلومتر بهنام «دهانهی یارابوبا» در غرب استرالیا، حدود ۲.۲۳ میلیارد سال عمر دارد. دکتر «تیمونز اریکسون» از دانشگاه کورتین و مرکز فضایی جانسون متعلق به ناسا با همراهی همکارانش، به آنالیز مواد معدنی زیرکونیوم و مونازیت کریستالیزه شده در اثر برخورد شهابسنگ پرداختهاند تا بتوانند عمر واقعی دهانهی یارابوبا را تخمین بزنند.
محققین حدس میزنند که برخورد این شهابسنگ در آن زمان در ناحیهای رخ داده که پوشیده از برف بوده است و باعث تبخیر شدن حجم عظیمی از یخ شده و حفرهی بزرگی در زمین و زیر یخ ایجاد کرده است. پروفسور «کریس کیرکلند» از دانشگاه کورتین، میگوید: «زمان برخورد این شهابسنگ این نظریه را تقویت میکند که شاید قدیمیترین برخورد شهابسنگ به شکلگیری زندگی در سیارهی یخی زمین کمک کرده است. یارابوبا در ناحیهی میانی غرب استرالیا قرار دارد و سالهای متمادی بهعنوان جای برخورد شهابسنگ شناخته شده است، ولی عمر آن تا کنون مورد بررسی قرار نگرفته بود. اکنون ما میدانیم که این حفره دقیقاً در انتهای دورهای که زمین به صورت یک گوی یخی وجود داشته، شکل گرفته است. در آن زمان، اتمسفر و اقیانوسهای زمین در حال تکامل بودهاند و اکسیژن موجود در آنها رو به افزایش بوده است و بر روی سنگهای موجود در همهی قارهها شرایط یخچالهای طبیعی وجود داشته است.»
دانشمندان در این تحقیق نشان دادهاند که سازگاری دقیقی بین شکلگیری دهانهی یارابوبا و از بین رفتن حالت یخچالهای طبیعی زمین وجود دارد. دکتر اریکسون میگوید: «پس از برخورد منجر به شکلگیری یارابوبا، به مدت ۴۰۰ میلیون سال خبری از یخچالهای طبیعی بر روی سنگهای قارههای مختلف نبوده است. به همین خاطر، شاید بتوان گفت که این برخورد بر روی تغییرات اقلیمی زمین بسیار موثر بوده است.»
مدلسازیهای عددی ثابت کردهاند که رابطهای بین ایجاد حفره و تغییرات اقلیمی زمین وجود داشته است. محاسبات نشان دادهاند که برخورد شهابسنگ توانسته پانصد هزار میلیارد تُن بخار آب به اتمسفر زمین بفرستد. اکنون این پرسش پیش میآید که آیا این برخورد در مقیاسی بوده که بتواند شرایط یخچالی زمین را تغییر دهد؟ دکتر «آرون کاووسی» از دانشگاه کورتین، میگوید: «این مطالعه بر روی مطالعات آینده دربارهی دهانههای ناشی از برخوردهای کیهانی تاثیر خواهد داشت. یافتههای ما نشان میدهد که دانستن زمان این برخوردها از اهمیت بالایی برخوردار است. دهانهی یارابوبا به مدت بیست سال شناخته شده بود، ولی با مشخص شدن سن آن، اهمیت واقعی حفره معلوم شد. یارابوبا تقریباً نصف زمین عمر دارد و این پرسش را پیش میآورد که آیا دهانههای دیگری نیز منتظر کشف شدن هستند؟»
نتایج این مطالعهای در مجلهی Nature Communications منتشر شده است.