کشف یک سیاره‌ی پنبه‌ای
کشف یک سیاره‌ی پنبه‌ای
مجله علمی ایلیاد - ستاره‌شناسان دانشگاه مونترال کانادا، سیاره‌ی فراخورشیدی جدیدی را کشف کرده‌اند که مشابه مشتری و زحل حالت گازی عظیم‌الجثه دارد، ولی جرم هسته‌ی آن به حدی نیست که بتواند این حجم گاز را در اطراف خود نگه دارد.
دکتر «کارولین پیالت» از دانشگاه مونترال با این کشف نشان داده است که سیاه‌های گازی عظیم‌الجثه ساده‌تر از چیزی که تا کنون تصور می‌شد قابلیت شکل‌گیری دارند. تیم ستاره‌شناسی پروفسور «بیورن بنکه» که کارولین هم عضو آن است، در سال ۲۰۱۹ سیاره‌ی فراخورشیدی کشف کردند که در ناحیه‌ی قابل سکونت ستاره‌ی میزبان خود قرار دارد و آب نیز روی آن وجود دارد.
تیم پروفسور بنکه کشف سیاره‌ی گازی «WASP-107b» را در مجله‌ی Astronomical Journal گزارش کرده‌اند. این کشف کاربردهای فراوانی در شناخت سیارات دارد. وی می‌گوید: «با این کشف می‌توان به قواعد بنیادین در مورد شکل‌گیری و رشد سیاره‌های گازی عظیم دست یافت.»
سیاره‌ی گازی جدید حول ستاره‌ی «WASP-107» می‌گردد. این ستاره در فاصلهی ۲۱۲ سال نوری از زمین در صورت فلکی سنبله قرار دارد. سیاره‌ی گازی کشف شده در فاصلهی نزدیکی از ستاره‌ی میزبان خود قرار دارد و در واقع می‌توان گفت فاصلهی آن ۱۶ بار کمتر از فاصلهی زمین با خورشید است. سیاره‌ی WASP-107b به بزرگی مشتری است، ولی ۱۰ برابر از آن سبک‌تر است و می‌توان آن را یکی از کم‌چگالی‌ترین سیارات فراخورشیدی شناخته شده دانست. چنین سیاراتی را «آب‌نبات پنبه‌ای» یا «فوق پفی» نیز می‌نامند.
محققین پس از کشف این سیاره آنالیزهایی برای بررسی ساختار درونی آن انجام دادند. آن‌ها به این نتیجه‌ی عجیب رسیدند که هسته‌ی جامد این سیاره تنها ۴ برابر زمین جرم دارد. این واقعیت نشان می‌دهد که ۸۵ درصد از جرم این سیاره را لایه‌های گازی اطراف هسته‌ی جامد آن تشکیل داده‌اند. برای مقایسه لازم است بدانید که در مورد نپتون با جرمی مشابه WASP-107b، فقط ۵ تا ۱۵ درصد جرم آن‌را لایه‌های گازی تشکیل داده‌اند.
دکتر پیالت می‌گوید: «ما سوالات زیادی در مورد این سیاره‌ی جدید داریم. از جمله اینکه چگونه سیاره‌ای با چنین چگالی کمی شکل گرفته است؟ چگونه این سیاره از فرار لایه‌های عظیم گازی خود جلوگیری می‌کند؟ این سیاره به ستاره‌ی میزبان خود واقعاً نزدیک است و نباید قاعدتاً بتواند لایه‌های گازی خود را حفظ کند.»
برای شکل‌گیری سیاره‌های گازی عظیم باید هسته‌ای با حداقل ۱۰ برابر زمین جرم وجود داشته باشد. در مورد سیاره‌ی جدید دانشمندان این نظریه را مطرح کرده‌اند: «این سیاره در فاصله‌ای دور از ستاره‌ی میزبان شکل گرفته و سرمای هوای اطراف باعث حفظ لایه‌های گازی شده است و سپس سیاره از طریق برهمکنش‌هایی که با دیسک منظومه و یا دیگر سیارات داشته، به موقعیت کنونی خود آمده است.»
دانشمندان در ادامه‌ی بررسی‌های خود توانسته‌اند سیاره‌ی دیگری را در همین سیستم سیاره‌ای کشف کنند که جرم آن یک سوم مشتری است و پرسش‌های آن‌ها در مورد عجیب و غریب بودن این سیستم را افزایش داده است. آن‌ها امیدوارند در آینده بتوانند پاسخی برای پرسش‌های خود در این زمینه پیدا کنند.