آب سنگین چه مزه‌ای دارد؟

مجله علمی ایلیاد - آب سنگین نامی است که به آب داده می‌شود زمانی که اتم‌های هیدروژن آن نوترون داشته باشند و در واقع دوتریوم باشند. از لحاظ شیمیایی این آب نیز مشابه آب معمولی است، ولی مطالعات نشان داده است که این آب مزه‌ی شیرینی دارد و البته این نتیجه با شک و تردید فراوانی همراه است. به هر حال، اکنون زیست‌شناسان و بیوشیمیدانان مطالعات جدیدی انجام داده‌اند و توضیح داده‌اند که انسان مزه‌ی نوترون اضافی را چگونه درک می‌کند.

هیدروژن به‌عنوان مرسوم‌ترین عنصر در طبیعت شناخته می‌شود و معمولاً از یک پروتون و یک الکترون تشکیل شده است و برخی اوقات به آن پروتیوم نیز گفته می‌شود. با این حال، بخش کوچکی از هیدروژنی که در زمان انفجار بزرگ تشکیل شده است دارای یک نوترون نیز هستند و به آن دوتریوم گفته می‌شود. آب‌هایی که در اقیانوس‌های زمین وجود دارند، شاهدی بر وجود این نوع هیدروژن هستند.

نوترون باعث می‌شود وزن هیدروژن تقریباً دو برابر شود، بنابراین آبی که یک هیدروژن آن نوترون داشته باشد تقریباً ۵ درصد سنگین‌تر از آبی است که هیدروژن معمولی دارد. تولید آب سنگین به این نحو است که آب معمولی در محیط خاصی ایزوله می‌شود و سرعت نوترون‌ها کاهش داده می‌شود تا واکنش‌های هسته‌ای تحت تاثیر قرار گیرند و گداخت و شکافت آسان‌تر انجام شود.

غدد چشایی انسان متاثر از مواد شیمیایی است و با حالت فیزیکی مواد ارتباط ندارد. گزارشاتی که در سال ۱۹۳۰ تهیه شده بود و به شیرینی آب سنگین اشاره داشت تا کنون مورد شک واقع شده بود، زیرا کاشف دوتریوم بر بی‌مزه بودن آن اصرار داشت.

با این حال دکتر «پاول جانگویرث» از آکادمی علوم جمهوری چک آزمایشی را ترتیب داد و نمونه‌هایی از آب سنگین خالص و آب معمولی را به داوطلبان داد و از آن‌ها خواست تا تفاوت آب‌ها را بیان کنند. وی می‌گوید: «اگرچه ایزوتوپ‌های هیدروژن از لحاظ شیمیایی مشابه هستند، ولی ما نشان داده‌ایم که انسان می‌تواند مزه‌ی آن‌ها را از یکدیگر تشخیص دهد. داوطلبان اذعان دارند که آب سنگین مزه‌ی شیرین دارد.»

آزمایشاتی که بر روی موش‌ها انجام شده، نشان می‌دهد که برای موش این دو نوع آب تفاوتی ندارد. جانگویرث این موضوع را بیشتر مورد بررسی قرار داده و نتیجه‌ی مطالعه‌ی خود را در مجله‌ی Communications Biology منتشر کرده است. وی اعلام کرده است که «لستیسول» به‌عنوان بازدارنده‌ی شیرینی، توانایی انسان در شناسایی آب سنگین از آب معمولی را از بین می‌برد و نشان دهنده‌ی این واقعیت است که آب سنگین شیرین است.

لستیسول در واقع گیرنده‌های شیرینی را در انسان سرکوب می‌کند و توانایی تشخیص شیرینی را از ما می‌گیرد. این گیرنده‌ها در انسان و موش متفاوت هستند و به همین دلیل موش‌ها توانایی تشخیص آب سنگین از آب معمولی را ندارند.

آب سنگین می‌تواند باعث آسیب رسیدن به سلول‌ها شود، ولی به نظر نمی‌رسد غلظت‌های بالای آن برای انسان ضرری داشته باشد و به همین خاطر از آن به‌عنوان ردیاب در تشخیص بیماری‌ها نیز استفاده می‌شود.

به صورت تئوری آب سنگین می‌تواند باعث کاهش سایز بدن انسان شود، ولی از آنجا که اتم‌های آن سنگین‌تر از آب معمولی است نمی‌تواند باعث کاهش وزن شود، زیرا باعث افزایش چگالی بدن می‌شود. البته باید اذعان کرد که برای افراد معمولی نوشیدن این آب و بردن مزایای آن غیرممکن است، زیرا تهیه‌ی آن بسیار گرانقیمت است.