کشف منظومهای با سیاراتی عجیب و غریب
مجله علمی ایلیاد - ستارهی «HD 3167» یک ستارهی درخشان از نوع K0 است که در فاصلهی ۱۴۹ سال نوری از زمین و در صورتفلکی حوت قرار دارد. این ستاره به طور تقریبی ۸۶ درصد خورشید قطر و جرم دارد و عمر آن تقریباً به ۸ میلیارد سال میرسد. HD 3167 حداقل از سه سیاره بهنامهای «HD 3167b»، «HD 3167c» و «HD 3167d» میزبانی میکند.
سیارهی HD 3167b درونیترین سیارهی این منظومه است که اندازهای بزرگتر از زمین دارد و آنقدر به ستارهی میزبان نزدیک است که یک دور حول ستارهی میزبان را در کمتر از یک روز زمینی به اتمام میرساند. HD 3167c سیارهای است که از همه به ستارهی میزبان دورتر است و در ۲۹ روز یک بار حول ستارهی میزبان میچرخد. اندازهی این سیاره کوچکتر از نپتون است. HD 3167d نیز بین این دو سیاره قرار دارد و طی ۸ روز مدار خود را دور میزند.
تئوریهای شکلگیری منظومههای ستارهای پیشبینی میکنند که سیارههای حول یک ستاره در صفحهی استوای ستارهی میزبان خود شکل میگیرند و از آنجا به تکامل میرسند. البته اگر رخداد خاصی در این نوع منظومهها اتفاق افتاده باشد، این پیشبینی درست از آب در نمیآید. در منظومهی شمسی اینگونه رخدادها اتفاق نیفتادهاند و همهی سیارهها بر روی صفحهی عمود بر استوای خورشید قرار دارند.
مطالعهای که بر روی منظومهی ستارهی HD 3167 انجام شده است، نشان میدهد که دو سیاره از سه سیارهی حول این ستاره با خود ستاره در یک راستا نیستند. HD 3167c و HD 3167d در صفحهی استوای ستارهی میزبان نیستند و در حقیقت حول قطبهای ستارهی میزبان میچرخند. ستارهشناسان با استفاده از تلسکوپهای مختلف متعلق به آژانس فضایی اروپا و آژانس فضایی ایتالیا توانستهاند زاویهی چرخش این سیارهها را تخمین بزنند.
میتوان گفت که درونیترین سیارهی این منظومه که نزدیکترین فاصله را به ستارهی میزبان دارد، چسبندگی زیادی به آن دارد و همراستا با آن حرکت میکند، ولی دو سیارهی دیگر این منظومه که فاصلهی دورتری از ستارهی میزبان دارند، تقریباً عمود بر استوای ستاره مدار میزنند.
ستارهشناسان در نظر دارند این یافتهها را بیشتر مورد ارزیابی قرار دهند و احتمال درستی این یافتهها را بهدست بیاورند. نتایج این یافتهها در مجلهی Astronomy & Astrophysics منتشر شده است.