منشاء پاندمی بعدی چیست؟
مجله علمی ایلیاد - اخیراً مقالهای در مجلهی Nature منتشر شده است که در آن دانشمندان دانشگاه جورج تاون آمریکا با همراهی دانشمندانی از دیگر دانشگاههای دنیا، ارتباط بین تغییرات اقلیمی و انتقال ویروس به انسانها را بررسی کردهاند.
در این مطالعه، ارزیابی جامعی از نحوهی تاثیر تغییرات اقلیمی بر روی بازسازی نوع ویروسها در بدن پستانداران انجام شده است. محققین این مطالعه تمرکز خود را بر روی تغییرات جغرافیایی و مهاجرت گونههای مختلف و جستجوی آنها برای سکونتگاههای جدید گذاشتهاند. این مطالعه برای اولین بار دیگر پستانداران را نیز شامل شده است و به همین خاطر هزاران ویروس در آن مورد بررسی قرار گرفتهاند.
بررسیهای محققین نشان داده است که تغییرات ایجاد شده در محل زندگی گونههای مختلف باعث شده است که ویروسهایی مانند ابولا و کرونا ویروسها فرصت پیدا کنند و در مناطق جدید بروز کنند. به این ترتیب، ردیابی ویروسها سختتر میشود و ویروسها میتوانند در گونههای حیوانی مختلفی پخش شوند و با احتمال بیشتری میتوانند به انسان منتقل شوند.
یکی از جاهایی که تا کنون باعث نگرانی دانشمندان بوده، بازارهای خرید و فروش حیوانات است. در این بازارها حیوانات مختلفی که ممکن است سالم نباشند بهصورت غیرطبیعی در کنار یکدیگر قرار میگیرند و این امکان وجود دارد که ویروسها بین حیوانات منتقل شوند. به نظر میرسد ویروس سارس برای اولین بار به همین شکل از خفاشها به انسانها منتقل شده است.
با این حال، اکنون دیگر بازار حیوانات در درجه دوم اهمیت است، زیرا تغییرات اقلیمی باعث شده است حیوانات مختلف به صورت طبیعی در حیات وحش گرد هم جمع شوند و ویروسها را به یکدیگر منتقل کنند. یکی از جنبههای نگرانکنندهی این موضوع نیز نزدیک شدن مکان زندگی انسانها به حیوانات است که امکان انتقال ویروسها به انسانها را بیشتر میکند.
لازم به ذکر است که تغییرات اقلیمی که اثرات شدیدی بر روی زندگی حیوانات و انسانهای روی زمین گذاشته در حال حاضر تنها ۱.۲ درجه گرمتر شدن را شامل میشود و اگر تلاشها برای متوقف کردن روند ایجاد تغییرات اقلیمی موفقیتآمیز نباشد، ممکن است مجبور شویم خود را برای آب و هوای خیلی گرمتری آماده کنیم.
از طرف دیگر به عنوان مثال بالا رفتن دما اثرات خاصی بر روی برخی از حیوانات نیز دارد که از آن جمله میتوان به خفاشها اشاره کرد. خفاشها بیشترین نقش را در انتقال ویروس از حیوانات به انسانها بر عهده دارند، زیرا توانایی پرواز تا فواصل بسیار طولانی را دارند. از آنجا که گوناگونی خفاشها در جنوب شرق آسیا بیش از همه جا است، باید توجه ویژهای به این منطقه شود.
تجربهی ویروسهای کرونای جدید، سارس، ابولا و زیکا نشان داده است که پرش ویروس از حیوان به انسان میتواند پیامدهای ویرانکنندهای داشته باشد. برای اینکه بتوانیم پرش ویروسها بین حیوانات را پیشبینی کنیم باید گستردگی ویروسها در گونههای مختلف را بدانیم. در این مطالعهی جدید محققین نشان دادهاند که مهاجرت و ارتباطات حیوانات با یکدیگر در اثر تغییرات اقلیمی میتواند باعث پرش ویروسها بین حیوانات مختلف شده و در نهایت ممکن است منجر به پاندمی بعدی در سراسر دنیا شود.