سبک‌تر، سریع‌تر، ارزان‌تر؛ دسترسی گسترده به اعماق دریاها
مجله علمی ایلیاد - اکثر کشورهای کره‌ی زمین راه دسترسی به قسمت اعظمی از قلمرو خود را ندارند. این حقیقت در زمانه‌ای که شما می‌توانید علائم راهنمایی خیابان‌های نصف دنیا را از طریق گوگل ارث مشاهده کنید، تعجب برانگیز است؛ ولی قلمروهای غیرقابل دسترس همگی خصوصیت مشترکی دارند؛ آن‌ها زیر موج‌های آب مخفی شده‌اند. همان‌طور که در کنوانسیون سازمان ملل متحد در قانون دریا ذکر شده است، مناطق ویژه‌‌ی اقتصادی کشورهای ساحلی تا ۳۷۰ کیلومتری ساحل دریا را شامل می‌شوند که همه چیز را از سطح تا کف دریا در بر می‌گیرد؛ از ماهی‌های این قسمت تا موجودات سمی دریایی و منابع معدنی با ارزش.
«برنان فیلیپس»، دانشجوی فوق دکتری مؤسسه‌ی وایس دانشگاه هاروارد، این عدم دسترسی را به‌عنوان مشکل بزرگی در نظر گرفته است. برای تصمیم‌گیری درباره‌ی استفاده از منابع و یا استراتژی‌های مذاکرات، باید بدانید دقیقاً با چه چیزی سر و کار دارید. وقتی که به‌دست آوردن این اطلاعات هزینه‌های زیادی می‌طلبد، فیلیپس می‌گوید: «این کار را انجام ندهید، در غیر این صورت شما تصمیمی بر اساس کمترین دانسته‌ها گرفته‌اید.»
همچنان که معدن‌کاری در کف دریاها شتاب گرفته است، کشورهای غنی از لحاظ منابع معدنی تحت فشار فزآینده‌ای هستند تا حق استخراج مواد معدنی خود را بفروشند. به‌عنوان مثال، شرکت کانادایی Nautilus Minerals در حال برنامه‌ریزی است تا در میدان‌های پاپوآ گینه‌ی نو که یکی از فقیرترین کشورهای دنیا است، فعالیت‌های معدن‌کاری کف دریا را به انجام برساند. در حالی که شرکت کانادایی از دانشمندان مجربی بهره می‌برد، تصمیم‌گیران دولتی نیز به‌طور کامل نیازمند مشاوران خارجی هستند.
شناسایی اعماق دریاها شامل نقشه‌برداری کف دریا می‌شود و علاوه بر آن شامل قایق‌رانی با قایقی اختصاصی است که دستگاه کنترل از راه دوری در آن نصب شده است که اطلاعات و نمونه‌برداری‌هایی از اعماق هزاران متری دریا انجام می‌دهد. فیلیپس با بررسی کاوشگرهای دریایی در اقصی نقاط دنیا و دقت در نقشه‌های عمق‌سنجی، دریافته است که از بین ۱۴۱ کشوری که دارای دریای عمیق در قلمرو خود هستند، دریای با عمق بیشتر از ۲۰۰ متر، تنها ۱۱ درصد دارای تجهیزاتی برای دانشمندان هستند تا به اعماق دریا دسترسی داشته باشند. فیلیپس می‌گوید: «ما با داشتن مشکلات متنوع، با مجموعه‌ی دوتایی از این ابزار تنها مانده‌ایم. ما ابزار بیشتری در سطوح میانی نیاز داریم تا کاوش‌های اعماق دریا را عمومی کرده و به کشورهای دارای قلمرو دریایی، کنترل واقعی بر روی منابع‌شان بدهیم.»
فیلیپس در حال توسعه‌ی این نوع ابزارآلات است. وی در حال ساخت سیستم‌های کوچکی است که با باتری کار کند و بتواند روی قایق‌های کوچک نصب شود و قابلیت کنترل از راه دور داشته باشد. یکی از دستگاه‌های فیلیپس دوربینی قطره‌ای است که کمتر از هزار دلار قیمت دارد، تا عمق ۲،۰۰۰ متری دریا نفوذ می‌کند و توسط قرقره‌ی ماهیگیری بالا و پایین می‌شود. طبق گفته‌ی فیلیپس نکته‌ی اصلی این دستگاه سبکی آن است. او می‌گوید: «شما باید کلی‌نگر باشید؛ اندازه و قدرت وسیله‌ی کنترل از راه دور تعیین کننده‌ی ضخامت طناب نگهدارنده‌ی آن است که این ضخامت تعیین‌کننده‌ی اندازه‌ی قرقره‌ی کشنده‌ی آن و نوع قایقی است که این وسیله روی آن نصب می‌شود.»
با دسترسی داشتن به این نوع توانایی‌ها، جمع‌آوری داده بسیار ساده‌تر خواهد بود و در نتیجه تصمیمات مدیریتی بهتری اتخاذ خواهد شد. فیلیپس به‌عنوان مثال، به برنامه‌ی «دریاهای بکر نشنال ژئوگرافیک» اشاره می‌کند. گروه این شبکه با وارد کردن مناطق عمیق دریا در بررسی‌های خود در «آخرین مکان‌های واقعاً وحشی در اقیانوس‌ها»، در حال ساخت مناطق حفاظت‌شده‌ای اطراف خود هستند.
همچنان که تغییرات زیست محیطی ادامه دارد و وضعیت محیط زیست موجود در دریاهای عمیق دنیا را تهدید می‌کند، ندانستن واقعیت زیر دریا ضعف بزرگی محسوب می‌شود. فیلیپس می‌گوید: «ما می‌خواهیم قبل از اینکه اقدامی انجام گیرد که این مکان‌ها را برای همیشه تغییر دهد، بدانیم با چه چیزی سر و کار داریم.»
نوشته: جفری مارلو
ترجمه: امید محمدی - مجله علمی ایلیاد