کولر گازی چگونه کار می‌کند؟
کولر گازی چگونه کار می‌کند؟
مجله علمی ایلیاد - در سال ۱۹۰۲ میلادی، «ویلیس کریر» اولین سیستم تهویه‌ی هوای مدرن را اختراع کرد. این اختراع کمک بزرگی به پیشرفت دیگر صنایع کرد. در زمان اختراع این سیستم، این اختراع کمک زیادی به صنعت تولید غذاهای آماده و تولیدات مورد نیاز دوران جنگ جهانی کرد. اختراع سیستم تهویه باعث شد صنعت سینما که در فصول گرم در بسیاری از نقاط جهان به قهقرا می‌رفت، جان تازه‌ای بگیرد.
مراکز خرید، پروازهای طولانی و کامپیوترها نیز از مزایای این سیستم جدید بهره بردند. امروزه نیز سیستم‌های خنک‌سازی مدرن هوا هنوز بر اساس همان اصول اولیه کار می‌کنند. برای سادگی و به خاطر آشناتر بودن، این سیستم‌ها را «کولرهای گازی» نیز می‌نامند.
کولرهای گازی در اندازه‌ها و شکل‌های متفاوتی عرضه می‌شوند، ولی اصول عملکردی همه‌ی آن‌ها یکی است. کولر گازی در حقیقت با خارج کردن گرما و رطوبت از هوای داخل، باعث فراهم کردن هوای خنک می‌شود. کولر گازی به صورت استاندارد از یک ماده‌ی شیمیایی خاص به نام «گاز مبرد» یا به اختصار گاز برای عملکرد خود استفاده می‌کند. در کولر گازی سه جزء مهم و اصلی وجود دارد: «کمپرسور»، «کندانسور» و «اواپراتور».
این اجزا به نحوی با یکدیگر کار می‌کنند که مبرد را به صورت متناب به گاز و مایع تبدیل می‌کنند. کمپرسور باعث افزایش دما و فشار مبرد می‌شود و آن‌را به سمت کندانسور هدایت می‌کند تا در آنجا تبدیل به مایع شود. زمانی که مبرد به قسمت داخلی کولر برمی‌گردد و وارد اواپراتور می‌شود، در آنجا گرمای محیط را می‌گیرد و تبدیل به گاز می‌شود. در پشت اواپراتور که درون خانه نصب می‌شود، فن قرار دارد که هوای گرم را به سمت اواپراتور کولر می‌کشاند. گرمایی که توسط مبرد از درون خانه جذب می‌شود، در قسمت کندانسور به محیط بیرون پس داده می‌شود. این چرخه ادامه می‌یابد تا زمانی که دمای هوای داخل خانه به دمای دلخواه برسد.
بسیاری از مکان‌ها، علی‌الخصوص در مناطق جنوبی ایران وابسته به سیستم‌های مرکزی تهویه هستند. این سیستم‌ها کارهای پیچیده‌تری انجام می‌دهند و علاوه بر دمای هوا، رطوبت هوا را نیز تحت کنترل دارند. این سیستم‌ها عموماً دارای ترموستات برای کنترل عملیات سیستم، واحد بیرونی شامل فن، کندانسور و کمپرسور، واحد داخلی شامل اواپراتور و فن، لوله کشی مسی جهت برقراری ارتباط بین واحدهای بیرونی و داخلی و شیر انبساط برای تنظیم دبی جریان مبرد هستند.
امروزه در فضاهای کوچک تا فضاهای چند هزار متری از سیستم‌های خنک کننده به کمک مبرد استفاده می‌شود و به همین دلیل این سیستم‌ها در شکل‌ها و اندازه‌های مختلفی در بازار در دسترس هستند، ولی سه نوع عمده‌ی آن‌ها عبارت‌اند از کولرهای گازی یک تکه که همه‌ی اجزای آن‌ها درون یک مکعب جا داده شده است و یک سمت کولر به طرف فضای بیرون و یک سمت آن درون مکان مورد نظر قرار می‌گیرد؛ کولرهای گازی دو تکه یا به اصطلاح اسپلیت که یک بخش آن بیرون از مکان مورد نظر قرار می‌گیرد و بخش دوم آن درون مکان نصب می‌شود.
این دو بخش به وسیله‌ی لوله‌کشی نسبتاً کوتاهی به یکدیگر متصل می‌شوند؛ پکیج‌های تهویه‌ی هوا نیز نوع سوم این سیستم‌ها هستند که مشابه کولرهای اسپلیت هستند، ولی ابعاد آن‌ها متفاوت است. هر کدام از این سه نوع کاربردهای خاص خود را دارند، ولی همه‌ی آن‌ها یک کار را انجام می‌دهند. بسته به مکان جغرافیایی و استفاده‌ای که از کولر می‌شود، می‌توان یکی از سیستم‌های تهویه را برای خنک سازی محیط انتخاب کرد.