باکتری‌هایی از دوران امپراتوری روم شرقی
مجله علمی ایلیاد - مرگ در دوران بارداری در دنیای باستان بسیار رایج بوده است، اما در مدراک باستان‌شناسی نمی‌توان در این مورد، گزارشی را یافت. با این حال، در بررسی جدیدی از DNA باستانی، محققان شواهدی از مرگ زنی را یافتند که در نتیجه‌ی عواقب بارداری، به ویژه بر اثر عفونت میکروبی کشنده، در ۸۰۰ سال پیش در شهر تروآ از دنیا رفته است.
زن در هنگام مرگ، تقریبا سی ساله بوده است. او در قرن سیزدهم پیش از میلاد، در امپراتوری روم شرقی و در گورستان کشاورزان در تروآ به خاک سپرده شد. تروآ شهری باستانی است، که اکنون در شمال غرب ترکیه قرار گرفته و به واسطه داستان ایلیاد و هومر به شهرت جهانی رسیده است.
باستان‌شناسانِ دانشگاه توبینگن آلمان، از دهه ۱۹۸۰ روی تروآ کار کرده‌اند و در سال ۲۰۰۵، بازمانده‌های این زن را از خاک درآوردند. اسکلت این زن به دلیل داشتن دو برآمدگی به اندازه توت فرنگی، درست زیر دنده‌هایش جالب توجه بود. در ابتدا، محققان گمان کردند، این توده‌های سخت شده، نتیجه‌ی سل یا شاید سنگ‌های کلیه بوده‌اند. تیم پژوهشی اظهار داشت، پس از شکافتن برآمدگی به تشخیص متفاوتی رسیدند، که ۲۷ بیماری عفونی مهلک را در بر داشت.
محققان درون این سنگ‌های کوچک، میکروفسیل‌هایی شبیه استافیلوکوک‌ها را یافتند، که به خوبی باقی‌مانده بودند، باکتری‌هایی که باعث عفونت استاف می‌شوند. به منظور تایید حدس‌ها، برآمدگی‌ها را به آزمایشگاه هندریک پوینر، کارشناس DNA باستانی در دانشگاه مک مستر کانادا، فرستادند.
آزمایشگاه از برآمدگی‌ها، نمونه‌های DNA گرفت و مواد ژنتیکی از سلول‌های انسان، شامل زن و احتمالاً جنین مذکرش و همچنین سلول‌های میکروبی را یافت. این پژوهشگران در تحقیقشان که در ۱۰ ژانویه ۲۰۱۶، در مجله eLife به چاپ رسید، نوشتند که آنها انتظار داشتند این نوع ترکیب را در یک آبسه چرکی ببینند.
پوینر اظهار داشت: «به طرز شگفت انگیزی، این نمونه‌ها DNA کافی برای بازسازی کامل ژنوم‌های هر دو گونه باکتری یعنی استافیلوکوک و گاردنرلا واژینالیس را تولید کردند، که سبب عفونت و احتمالا مرگ زن شده است.»
او افزود: «هیچ گزارشی در این زمینه وجود ندارد و ما نیز، هیچ شاهدی مبنی بر چگونگی سلامت و مرگ مادران در دوران باستان نداریم.» دانشمندان اظهار کردند: « به نظر می‌رسد، آسیب بافت‌های گاردنرلا واژینالیس شبیه آسیب‌های باکتری‌هایی است که امروزه هم هنوز سبب نوعی عفونت در زنان می‌شوند و با نام واژیناسیس شناخته می‌شود.» با این حال، محققان معتقدند آسیب باکتری‌های استاف که باعث عفونت زن تروآیی شده، بیشتر شبیه آسیبی است که امروزه باعث عفونت احشام می‌شود و نه انسان‌ها.
نویسنده‌ی این پژوهش کیتلین پپرل، استاد پزشکی و میکروب‌شناسی دانشگاه پزشکی ویسکانسین، اظهار کرد: «تروآ در یک موقعیت بسیار جالب، از آسیب مشترک بین گاو و انسان قرار داشته است. ظاهراً آنچه سبب بیماری زن شده است، با آنچه که ما امروزه با عفونت‌های انسانی مرتبط می‌دانیم، متفاوت است. ما گمان می‌کنیم در دنیای باستان، عفونت‌های انسانی به واسطه وجود حجم زیادی از میکروب‌ها ایجاد شده است، که به آسانی بین انسان‌ها، چهارپایان و محیط جابجا می‌شدند.»
نوشته: مگان گانون
ترجمه: مجله علمی ایلیاد