کشف قایق اسباب‌بازی ۱۰۰۰ ساله در نروژ
مجله علمی ایلیاد - شما فکر می‌کنید که جعبه‌ی قدمی‌تان یا وسایل قدیمی که در انباری نگهداری می‌کنید، باارزش هستند؟ اما همه‌ی آن‌ها در برابر قایق اسباب‌بازی باستانی کشف شده در نروژ، پشیزی ارزش ندارند. این قایق چوبی توسط «اولف فرانسون» باستان‌شناس و محقق دانشگاه NTNU نروژ و همکارانش در داخل چاه خشک شده‌ی قدیمی، واقع در یک مزرعه کوچک در شهر ساحلی اورلند کشف شد.
کاشفان این قایق می‌گویند که این اسباب‌بازی شامل عرشه و سوراخی در وسط آن است که احتمالاً برای نصب دکل و بادبان کوچک آن بوده است. اعتقاد آن‌ها بر این است که این اسباب‌بازی ۱۰۰۰ ساله، نمونه‌ی مشابهی دارد که در سال ۱۹۰۰ در تروندهایم نروژ کشف شده است. فرانسون گفت: «این قایق اسباب‌بازی حرف‌هایی در مورد افرادی که در این منطقه زندگی می‌کردند دارد. اول از همه اینکه زندگی مردمان این منطقه بسیار ساده و احتمالاً شغل آن‌ها کشاورزی بوده است. شواهد نشان می‌دهد که این اسباب‌بازی‌ها چیزی معمولی در آن زمان بوده است. همچنین این کشف نشان می‌دهد که کودکان در آن زمان به غیر از کار در مزرعه و کمک به والدین خود در کارهای خانه، می‌توانستند در اطراف آن بازی کنند.»
فرانسون و همکارانش که بر روی قایق کشف شده در اورلند مطالعه می‌کنند، همراه با قایق یک جفت کفش چرمی قدیمی نیز کشف کردند. با توجه به برآوردها، آن‌ها اعتقاد دارند که قایق حدوداً مربوط به سال ۱۱۵۳ میلادی است؛ در حالی که کفش‌ها می‌توانند قدیمی‌تر و حدوداً مربوط به سال‌های ۱۰۱۵ تا ۱۰۲۸ میلادی باشد.
این اشیا مربوط به خانواده‌ای مربوط به عصر وایکینگ‌ها است. با این کشفیات، شواهدی آشکار از سبک زندگی مردمان میانه‌ی عصر وایکینگ‌ها به دست آمده است. بر خلاف اسباب‌بازی قبلاً کشف شده، در تروندهایم که شهری پُر رونق در مرکزیت تجارت آن زمان بوده است، این کشتی در مزرعه‌ای نسبتاً متوسط و مربوط به قرون وسطی است که به ساحل دریا یا رودخانه‌‌ای نیز نزدیک نبوده است. با این حال، این قایق وسیله‌ای برای بازی کودک این خانواده بوده است. فرانسون توضیح می‌دهد که در آن زمان، قایق‌ها جزء پیشرفته‌ترین وسایل زمان خود بوده‌اند. او گفت: «ساخت یک کشتی وایکینگ در آن زمان، کاری بسیار تخصصی بوده و احتمالاً این خانواده در آرزوی داشتن یک کشتی مجلل وایکینگ بوده‌اند.» او اضافه کرد: «اما این محتمل است، فرد سازنده‌ی این اسباب‌بازی تلاش زیادی برای ساختن آن کرده است و مشخص است که قبل از آن یک کشتی وایکینگ را از نزدیک دیده یا روی آن کار می‌کرده است.»
این باستان‌شناس با نگاهی واقع‌بینانه به این کشف، می‌گوید: «این برای من واقعاً جالب است. کودکان قرون وسطایی نیز مانند کودکان امروزی که در رویای داشتن ماشین مسابقه و هواپیما هستند، به دنبال رویای خود، یعنی کشتی وایکینگ بوده‌اند.» کشف این اسباب‌بازی در نزدیکی محل طرح توسعه پایگاه هوایی نروژ، باعث شد تا حفاری باستان‌شناسانه‌ای به وسعت ۱۲۰،۰۰۰ متر مربع انجام شود. او ادامه داد: «این بزرگ‌ترین حفاری گروه ما تا کنون بوده است که تنها بخشی از کل برنامه‌ی حفاری این محل است.»
همچنین در مورد کفش‌های کشف شده، احتمالاً این کفش‌های چرمی به دلیل اینکه در معرض آب قرار داشته‌اند، به‌خوبی حفظ شده‌اند. محققان ابتدا گمان می‌کردند که این کفش‌ها متعلق به دوره‌های زمانی جدیدتری باشند، اما آزمایش‌های سن‌یابی پرتوهای کربن نشان داد که آن‌ها متعلق به دوره‌ی پادشاهی «اولیو دوم» در نروژ که به سال‌های ۱۰۱۵ تا ۱۰۲۸ مربوط است، تعلق دارند. فرانسون اضافه کرد: «این کفش‌ها فراتر از یک کفش معمولی هستند، چیزی شبیه به کفش کار در مزرعه که هر روز مورد استفاده قرار می‌گرفته است. پاشنه‌ی یکی از آن‌ها ساییده شده که رد همان زمان مورد تعمیر قرار گرفته؛ در حالی که دیگری تقریباً دست‌نخورده و سالم است.»
نوشته: چاک بدنار
ترجمه: علی عمانی - مجله علمی ایلیاد