آتشفشان‌های شگفت‌انگیز هاوایی
مجله علمی ایلیاد - تحقیقی جدید، معمایی که به‌مدت طولانی وجود داشته است را حل کرده است؛ چگونه بزرگ‌ترین و فعال‌ترین آتشفشان‌ها در هاوایی تشکیل شده‌اند؟ این تحقیق توسط گروهی از زمین‌شناسان آمریکایی، استرالیایی، بریتانیایی و دانمارکی در مجله‌ی Nature به چاپ رسیده است. محققین دریافتند که آتشفشان‌های هاوایی به خاطر تغییر جهت صفحه‌ی اقیانوس آرام در سه میلیون سال پیش، در طول دو مسیر شکل گرفته‌اند که به اسم‌های بزرگ‌ترین آتشفشان‌های آن‌ها، «لوآ» و «کیا» نامیده می‌شوند.
آقای «تیم جونز» به‌عنوان دانشجوی مدرسه‌ی تحقیقاتی علوم زمین در دانشگاه ملی استرالیا و رهبر نویسندگان می‌گوید: «دانشمندان از سال ۱۸۴۹ میلادی تاکنون از وجود لوآ و کیا آگاه هستند، ولی دلایل وجود آن‌ها به‌عنوان معما باقی مانده بود. این کشف کمک می‌کند تا تاریخچه‌ی زمین را بازسازی کرده و قسمتی از دنیا که باعث درگیری ذهنی مردم شده است را بهتر درک کنیم. با تحلیلی که ما در گذشته‌ی صفحه‌ی اقیانوس آرام انجام داده‌ایم، اولین باری است که ثابت می‌شود سه میلیون سال پیش تغییراتی در حرکت این صفحه رخ داده است. این کار کمک می‌کند تا بتوانیم منشأ هاوایی را به‌عنوان بزرگ‌ترین نقطه‌ی آتشفشانی دنیا و یکی از پرطرفدارترین مقاصد گردشگری توضیح دهیم.»
زنجیره‌ی دوقلوی آتشفشانی در قسمت‌های دیگر اقیانوس آرام مانند «ساموا» نیز وجود دارد که مطالعه‌ی حاضر دریافته است که آن‌ها نیز حدود سه میلیون سال پیش ایجاد شده‌اند. جونز می‌گوید: «فعالیت‌های آتشفشانی اینچنینی شگفت‌انگیز است؛ چرا که این اتفاقات در فواصلی دور از مرزهای صفحات تکتونیکی رخ داده است، در صورتی که بیشتر آتشفشان‌ها در این مرزها ایجاد می‌شوند. گرمای هسته‌ی زمین باعث می‌شود که ستون‌های سنگی داغ موجود در جبه‌ی زمین تا زیر لایه‌های تکتونیکی بالا بیایند و ایجاد فعالیت‌های آتشفشانی روی سطح کنند. گازهای جبه‌ای زمین در از بین رفتن جرم، ساخته شدن الماس و شکسته شدن صفحات قاره‌ای نقش دارند.»
دکتر «رودری دیویس»، محقق مدرسه‌ی تحقیقاتی علوم زمین در دانشگاه ملی استرالیا و نویسنده‌ی همکار این مقاله اضافه می‌کند: «این دو مسیر آتشفشانی به‌خاطر تفاوت مسیر حرکت مواد جبه‌ای مذاب و مسیر حرکت صفحه‌ی تکتونیکی مربوطه ایجاد شده‌اند. نظریه‌ی ما پیش‌بینی می‌کند که این دو جهت در آینده مجدداً یکسان خواهند شد و این دو مسیر دوباره به‌صورت یک مسیر درخواهند آمد. جابجایی‌های صفحات به‌صورت مداوم انجام می‌شود؛ ولی در تاریخ زمین این کار به‌صورت غیرمنظم انجام شده است. ما با بررسی زمان‌های قدیم دریافتیم که مسیرهای دوگانه در هاوایی منحصر به فرد نیستند و با دیگر تغییرات در حرکت صفحات منطبق خواهند شد.»
نوشته: تیم جونز
ترجمه: امید محمدی - مجله علمی ایلیاد