سفید برفی قمر دارد
مجله علمی ایلیاد - بر طبق یافته‌های مطالعه جدید، سومین سیاره کوتوله‌ی بزرگ در منظومه شمسی ما قمر دارد. اخترشناسان از سه تلسکوپ مختلف برای شناسایی و تعیین ویژگی‌های OR10 2007 معروف به «سفید برفی» استفاده کردند. سفید برفی سیاره‌ای کوتوله در کمربند کویپر با طول ۱،۵۳۰ کیلومتر است. قمر تازه کشف شده‌ی این جرم سماوی بسیار بزرگ است و قطر آن ۲۴۰ تا ۴۰۰ کیلومتر تخمین زده می‌شود. اکثر سیاره‌های کوتوله بزرگ کمربند کویپر که حداقل ۹۶۰ کیلومتر قطر دارند، میزبان اقماری هستند. احتمالاً برخوردهای طولانی‌مدت، زمینه‌ساز ایجاد آنها شده است. برای مثال، اخترشناسان بر این باورند که برخورد عظیم سال‌های دور منجر به شکل‌گیری منظومه‌ی پنج قمری پلوتو شده است.
«سابا کیس»، محقق ارشد از رصدخانه‌ی کانکولى در بوداپست مجارستان در گزارشی اعلام کرد: «کشف این اقمار در پیرامون تمامی سیاره‌های کوتوله بزرگ شناخته شده، به استثنای سدنا بدین معنا است که در زمان شکل‌گیری این اجرام در میلیاردها سال پیش، برخوردها به فراوانی روی می‌دادند و این مانعی بر سر راه مدل‌های شکل‌گیری است. اگر این برخوردها به کرات اتفاق می‌افتادند، پس شکل‌گیری این اقمار نیز کار ساده‌ای بوده است.»
«جان استانسبرى»، محققی از مؤسسه علوم تلسکوپ فضایی در بالتیمور ابراز داشت: «باید تراکم نسبتاً وسیعی از اجرام در کار بوده باشد و بعضی از آنها آنقدر بزرگ بودند که مدارهای قمرهای کوچکتر را از مسیر اصلی منحرف می‌کرده است. احتمالاً این فعالیت گرانشى زمینه‌ساز دور شدن اجرام از مدارهای خود و افزایش سرعت نسبی آنها شده است. در این شرایط، ایده‌ی «برخورد» محتمل است.
همانطور که از لقبش پیدا است، سفید برفی در سال ۲۰۰۷ میلادی کشف شد. از بین تمامی سیاره‌های کوتوله‌ی شناخته شده در منظومه‌شمسی ما، فقط پلوتو و اريس بزرگتر هستند. سفید برفی در مداری مرکز گریز و بسیار دور در اطراف خورشید به چشم می‌خورد و تا ۳۳ واحد اخترشناسی به ستاره ما نزدیک می شود؛ درحالیکه ۱۰۱ واحد اخترشناسى از ما دورتر است. هر واحد اخترشناسى، میانگین فاصله زمین با خورشید است که ۱۵۰ میلیون کیلومتر را در بر می گیرد. برای مثال، پلوتو هرگز فراتر از ۴۹ واحد از خورشید دور نمی‌شود.
نخستین نشانه‌ها از وجود این اقمار به واسطه‌ی تلسکوپ فضایی کپلر ناسا حاصل آمد؛ این تلسکوپ نشان داد که سفید برفی برای اتمام یک دور کامل به ۴۵ ساعت نیاز دارد. این زمان بسیار طولانی تر از جرم موجود در کمربند کویپر است که هر دور آن ۲۴ ساعت یا کمتر به طول می‌انجامد. محققان چنین استدلال می‌کنند که کشش گرانشى قمر می‌تواند عامل چرخش آهسته‌اش باشد. به‌همین منظور، آنان سری به تصاویر آرشیو سفید برفی زدند که توسط تلسکوپ فضایی هابل ناسا گرفته شده بود.
تصاویر هابل اطلاعات کافی در اختیار اعضای گروه پژوهشی نگذاشت تا مدار قمر تازه کشف شده را محاسبه کرده و اندازه آن را تعیین نمایند. اما اخترشناسان توانستند با مطالعه‌ی اندازه‌گیری‌های آرشیو متعلق به رصدخانه فضایی هرشل آژانس فضایی اروپا، قطر قمر را تخمین بزنند. این مقاله علمی در مجلهThe Astrophysical Journal Letters منتشر شد.
نوشته: مایک وال
ترجمه: منصور نقی لو - مجله علمی ایلیاد
ترجمه: منصور نقی لو - مجله علمی ایلیاد