ساخت موفقیت‌آمیز آینه‌ی ثانویه‌ی تلسکوپ بزرگ ESO
مجله علمی ایلیاد - شرکت SCHOTT از شهر ماینس آلمان توانسته ریخته‌گری آینه‌ی ثانویه‌ی تلسکوپ فوق بزرگ رصدخانه‌ی ESO را به پایان برساند. آینه‌ی کامل شده دارای قطر ۴.۲ متری و وزن ۳.۵ تُن خواهد بود. این آینه در واقع بزرگ‌ترین آینه‌ی ثانویه‌ی ساخته شده برای یک تلسکوپ نوری است و همچنین بزرگ‌ترین آینه‌ی محدبی است که تاکنون تولید شده است. تلسکوپ فوق بزرگ ۳۹ متری ESO بزرگ‌ترین تلسکوپ در نوع خود است که در سال ۲۰۲۴ برای اولین بار مورد استفاده قرار می‌گیرد. اکنون یک قدم دیگر در راه ساخت این تلسکوپ برداشته شده است و آینه‌ی ثانویه‌ی آن با موفقیت ریخته‌گری شده است. این آینه از آینه‌ی اولیهی بسیاری از تلسکوپ‌های تحقیقاتی امروزی بزرگ‌تر است.
آینه در این مرحله در واقع قطعه‌ای ریخته‌گری شده از شیشه و سرامیک با برند «زیرودور» است که در مرحله‌ی بعد نصب شده و صیقل داده می‌شود تا آینه‌ی نهایی تولید شود. در ژانویه‌ی سال ۲۰۱۷ شرکت ESO پروژه‌ی تولید آینه‌ی دوم تلسکوپ فوق بزرگ خود را به شرکت SCHOTT واگذار کرد. شرکت ESO و SCHOTT همکاری نزدیکی برای ساخت این قطعه‌ی ریخته‌گری شده‌ی ۸.۲ متری داشتند که قرار است در تلسکوپ فوق بزرگ رصدخانه‌ی پارانال ESO مورد استفاده قرار گیرد. شرکت SCHOTT به‌عنوان تولید‌کننده‌ی محصولات ویژه‌ی اخترشناسی با استانداردهای بسیار بالا، اکنون آینه‌های نازک قابل انعطاف سازنده‌ی M4 و همچنین آینه‌ی M3 را نیز تولید کرده است.
قطعه‌ی ریخته‌گری شده برای آینه‌ی ثانویه باید فرآیند سرمایشی آرامی را بگذراند و همچنین ماشین‌کاری و عملیات حرارتی روی آن انجام شود. این عملیات در طول سال آینده انجام خواهند شد. در مرحله‌ی بعد این قطعه آماده خواهد بود تا به‌دقت در جای خود قرار گیرد و عملیات صیقل دهی روی آن انجام شود. شرکت فرانسوی سفران روسک این کارها را انجام می‌دهد و آزمایشات اضافه‌ای را نیز روی آینه انجام می‌دهد. سطح بیرونی قطعه‌ی مورد نظر با دقت ۱۵ نانومتر شکل داده شده و صیقل زده می‌شود. وقتی آینه کامل شد، در قسمت بالایی آینه‌ی اولیهی تلسکوپ آویزان می‌شود و به‌عنوان آینه‌ی ثانویه‌ی سیستمی نوری پنج آینه‌ای عمل خواهد کرد. این آینه دارای خم شدیدی است که یکی از چالش‌های اصلی در ساخت و آزمایش آن محسوب می‌شود.
نوشته: European Southern Observatory
ترجمه: امید محمدی - مجله علمی ایلیاد