روشی جدید برای ردیابی مواد رادیواکتیو
مجله علمی ایلیاد - محققان با استفاده از روشی جدید توانستند وجود مواد رادیواکتیوی که قبلاً در مکانی بوده را تشخیص بدهند؛ کشفی که در زمینه‌های امنیتی و منع گسترش سلاح‌های اتمی اهمیت قابل توجهی دارد. «رابرت هِیِس»، نویسنده‌ی ارشد مقاله و استاد مهندسی هسته‌ای دانشگاه کارولینای شمالی در این‌باره توضیح داد: «اساساً ما می‌توانیم مواد رادیواکتیوی که دیگر در محل مورد نظر نیستند را مشاهده کنیم. مثلاً ما می‌توانیم به‌وجود بمبی که یک سال پیش در اتاقی نگه‌داری می‌شده است، تنها با نمونه‌برداری از آن اتاق، پی ببریم.»
هیس در ادامه گفت: «این ابزار در زمینه‌های اورژانس و پلیس، منع گسترش سلاح اتمی و پزشکی قانونی از اهمیت بالایی برخوردار است؛ زیرا که ما را قادر می‌سازد سرنخ‌هایی از اندازه‌ی منبع رادیواکتیو، مکان، شدت و نوع رادیواکتیویته آن به‌دست آوریم.» اساساً تشعشعات باعث رانده شدن الکترون‌ها به قسمت‌های ناقص ساختارهای بلورین مواد می‌شود.
محققان قادراند با نمونه‌گیری از موادهای مختلف موجود در اتاقی و اعمال‌کردن روش‌های قراردادی دزیمتری و ارزیابی نحوه‌ی چینش الکترون‌ها در قسمت‌های ناقص، وجود ماده‌ی رادیواکتیو در یک اتاق و شدت رادیواکتیویته بودن آن‌را تشخیص دهند. هیس در این‌باره می‌گوید: «اگر نمونه‌ها به‌صورت منظم و با الگوی حصاری شکل گرفته شده باشند، می‌توان از نمودار میزان تشعشع مربوطه، مثلثی رسم کرد که ماده‌ی مربوطه در آن قسمت از اتاق بوده است. همچنین با روش فوق می‌توان حدس زد اندازه‌ی منبع تشعشع چقدر بوده است، اما این مسئله به فاکتورهای مختلفی از جمله فاصله منبع تشعشع با نمونه‌ی ما، بستگی دارد.»
همچنین محققان می‌توانند با گرفتن نمونه‌ای از ماده‌ی عایق و اندازه‌گیری میزان تشعشع درعمق‌های مختلف آن، نوع منبع تشعشع را مشخص کنند. این ادعا به این دلیل ممکن است که هر ماده‌ی رادیواکتیو موج‌های مختلفی از جمله اشعه‌ی ایکس، گاما و ... از خود ساتع می‌کنند که هر کدام اثر مختلفی بر روی مواد اطراف خود دارند.
هیس اضافه کرد: «این روش چندان دقیق نیست؛ اما ما می‌توانیم با استفاده از آن حدسیاتی را بزنیم. مثلاً دسته‌بندی‌کردن انواع مختلف مواد رادیواکتیو به دسته‌های طبیعی، صنعتی و ویژه که مورد آخر در ساخت سلاح‌های اتمی کاربرد دارد. این مسئله ثابت شده است. اکنون ما بر روی محدودیت‌های شناسایی، تجزیه انرژی و فضایی و چگونگی عملی‌کردن این روش متمرکز شده‌ایم.»
او ادامه داد: «اما با این حال در زمینه‌ی منع گسترش سلاح‌های اتمی قدم بسیار مهمی محسوب می‌شود؛ زیرا بدین معنی است که دیگر شما نمی توانید مخفیانه با خود سلاح اتمی حمل کنید؛ بدین معنی که هم اکنون دنیا با طیف‌سنج‌های یکپارچه‌ساز کم دقت اشعه‌ی گاما احاطه شده، بنابراین ما همیشه می‌توانیم تشخیص دهیم چه چیزی قبلاً در آن مکان بوده است. دیگر پنهان‌کاری در کار نخواهد بود.»
نوشته: مت شیپمن
ترجمه: رضا کاظمی - مجله علمی ایلیاد
ترجمه: رضا کاظمی - مجله علمی ایلیاد