تاثیر حس بویایی بر اشتهای افراد
مجله علمی ایلیاد - بر اساس تحقیقات جدید انجام شده روی موش‌ها که در آن دانشمندان به ارتباط بین حس بویایی و متابولیسم معتقد هستند، بوییدن قبل از غذا خوردن، می‌تواند افزایش وزن را، جدا از میزان چربی غذا، افزایش دهد. موش‌هایی که با رژیم غذایی حاوی چربی بالا تغذیه می‌کردند، تفاوت‌های زیادی در افزایش وزن به نسبت موش‌هایی که حس بویایی آن‌ها به‌طور موقت خاموش شده بود، نشان دادند. محققان دانشگاه برکلی کالیفرنیا، می‌گویند مطالعه‌ی آن‌ها به ارتباط بین اینکه چه حیواناتی می‌توانند بو کنند و چگونه کالری می‌سوزانند، اشاره دارد؛ بنابراین اگر حیوانات نتوانند غذای خود را بو کنند، به جای اینکه چربی ذخیره کنند، چربی می‌سوزانند.
یکی از اعضای این گروه، «سلین ریرا»، می‌گوید: «این مقاله یکی از اولین مطالعاتی است که واقعاً نشان می‌دهد اگر ورودی‌های بویایی را دست‌کاری کنیم، در واقع می‌توانیم نحوه‌ی دریافت تعادل انرژی توسط مغز و نحوه‌ی تعادل انرژی توسط مغز را تغییر دهیم.» با استفاده از ژن‌درمانی، نورن‌های بویایی در گروهی از موش‌های آزمایشی، قبل از اینکه در نهایت پس از چند هفته رشد کند، به‌طور موقت از بین رفت. این موش‌های با نقص بویایی، شروع به تغییر دادن سلول‌های چربی نخودی‌رنگ خود، که برای ذخیره‌ی چربی در بدن به‌کار می‌رود، به سلول‌های چربی قهوه‌ای کردند، که اسیدهای چرب را می‌سوزانند. به علاوه، سلول‌های چربی سفیدرنگ که چربی را در اطراف اندام‌های داخلی ذخیره می‌کنند و در صورت زیاد سوزانده شدن می‌توانند باعث مشکلات سلامتی شوند، کوچک‌تر شدند.
به‌طور خلاصه، این موش‌های با نقص بویایی به ماشین‌های ناب چربی‌سوزی تبدیل شدند. دانشمندان این کار را با دست‌کاری سیستم عصبی سمپاتیک موش‌ها، که چربی‌سوزی را افزایش می‌دهد، انجام دادند. افزایش وزن در گروهی از موش‌های درمان‌نشده که غذای دارای میزان چربی مشابه با غذای موش‌هایی بود که حس بویایی آن‌ها از کار انداخته شده بود، به‌طور فزآینده‌ای افزایش یافت. این موش‌ها تقریباً صد درصد وزن اولیه‌ی خود را به‌دست آوردند؛ در حالی که گروه دیگر، حداکثر ۱۰ درصد وزن خود را به‌دست آوردند.
محققان همچنین دریافتند موش‌هایی که قبلاً چاق بودند و حس بویایی آن‌ها از بین رفته بود، علائم از دست دادن وزن را نشان دادند، در حالی که گروهی از موش‌ای «فوق‌العاده بویا» که در آلمان آزمایش شدند و با اعصاب بویایی بسیار حساس پرورش داده شده بودند، حتی وزن بیشتری به‌دست آوردند. یکی از محققان، «اندرو دیلین»، می‌گوید: «سیستم‌های حسی نقش متابولیسم را ایفا می‌کنند. افزایش وزن صرفاً معیار کالری‌های جذب‌شده نیست؛ افزایش وزن با نحوه‌ی دریافت آن کالری‌ها هم ارتباط دارد. اگر بتوانیم این امر را در انسان‌ها هم تایید کنیم، شاید بتوانیم در واقع دارویی را تولید کنیم که با بویایی تعارض نداشته باشد؛ اما با این حال مدار متابولیکی را مسدود کند. این امر شگفت‌انگیز خواهد بود.»
چنین دارویی شاید بتواند با تغییر دادن سیستم‌های چربی‌سوزی، به کسانی که در تلاش برای از دست دادن وزن هستند، کمک کند. این تحقیق می‌تواند به‌منظور بهبود درمان افرادی که حس بویایی خود را از طریق پیری یا بیماری‌هایی مانند پارکینسون از دست داده‌اند، کمک کند که از دست دادن حس بویایی معمولاً با کاهش اشتها همراه است.
یکی از دلایلی که باید در مورد استفاده از این رویکرد در انسان‌ها محتاط باشیم، این است که وقتی سیستم عصبی سمپاتیک فعال‌تر شود، هورمون «نورآدرنالین» بیشتری هم تولید می‌کنیم که این می‌تواند خطر حمله‌ی قلبی را افزایش دهد. با این حال، با توجه به زمان و تحقیقات کافی، این تکنیکی است که می‌تواند برای انسان‌ها هم عمل کند؛ نه لزوماً با مسدود کردن اعصاب در بینی بلکه با فریب دادن بدن‌مان که فکر کند ما هیچ چیزی را بو نمی‌کنیم.
دانشمندان بر این باورند که بین حس بویایی ما و مناطقی از مغز که متابولیسم را تنظیم می‌کنند، به‌ویژه «هیپوتالاموس»، ارتباط مهمی وجود دارد. به‌عنوان مثال وقتی گرسنه‌ایم به بوها بیشتر حساس هستیم. نحوه‌ی دقیق ارتباط این سیستم‌ها به یکدیگر هنوز مشخص نیست. ریرا می‌گوید: «افرادی که دچار اختلالات خوردن هستند گاهی اوقات به سختی می‌توانند میزان غذا خوردن خود را کنترل کنند و گرایش‌های زیادی دارند. ما فکر می‌کنیم که نورون‌های بویایی برای کنترل لذت بردن از غذا بسیار مهم هستند و اگر راهی برای تعدیل این مسیر داشته باشیم، شاید بتوانیم گرایش‌ها را در این افراد مسدود کنیم و در مدیریت میزان غذای‌شان به آن‌ها کمک کنیم.» این یافته‌ها در مجله‌ی Cell Metabolism منتشر شده است.
نوشته: دیوید نیلد
ترجمه: زهرا جهانبانی - مجله علمی ایلیاد
ترجمه: زهرا جهانبانی - مجله علمی ایلیاد