پایانی بر معمایی در نظریه‌ی انشتین؛ شاید!
مجله علمی ایلیاد - متخصصان علم نجوم به‌زودی نظریه‌ای که تقریباً یک قرن پیش توسط انشتین مطرح شد را به بوته‌ی آزمایش می‌گذارند؛ آزمایش‌هایی که با استفاده از تکنولوژی جدید قادر به حل معمای عامل موثر بر سرعت انبساط جهان است. پژوهشگران برای درک چگونگی انبساط جهان تحقیقاتی طولانی انجام داده‌اند. در بررسی جدید، محاسبات به توضیح اینکه آیا انرژی تاریک، همان‌طور که توسط نظریه‌ی نسبیت انشتین مطرح شد، یا یک نظریه‌ی اصلاح شده درباره‌ی گرانش باعث انبساط جهان می‌شود، کمک شایانی کرد.
نظریه‌ی انشیتین، نیروی گرانش را به‌عنوان ویژگی هندسی فضا و زمان مطرح می‌کند که مقدار عددی ثابت شناخته شده‌ای است که به «ثابت کیهانی» معروف است. انشتین در اصل، این نظریه را در توصیف جهانی ایستا مطرح کرد، اما پس از آن که انبساط جهان را کشف کرد، فاکتور عددی‌اش را اشتباهی بزرگ خواند و از آن چشم‌پوشی کرد. دانشمندان دانشگاه اندینبرگ معتقدند که این معما با تعیین سرعت جاذبه در کیهان بوسیله بررسی سرعت انتشار امواج گرانشی در بُعد فضا و زمان، قابل حل است.
محاسبات پژوهشگران نشان می‌دهد اگر امواج گرانشی با سرعت نور حرکت کنند و انرژی تاریک که ثابت کیهانی انشتین را اثبات می‌کند در نظر گرفته نشود، نظریه‌های مربوط به گرانش جایگزین بی‌اعتبار است؛ با این حال اگر سرعت انتشار امواج با سرعت نور تفاوت داشته باشد، نظریه‌ی انشتین باید اصلاح شود. چنین آزمایشی باید با تداخل‌سنج لیزری امواج گرانشی رصدخانه‌ای در آمریکا انجام شود که موج‌یاب‌های جفت، برای اولین بار در سال ۲۰۱۵ در فاصله‌ی ۳،۲۲۰ کیلومتری امواج گرانشی را مستقیماً ردیابی کردند.
آزمایش‌هایی با امکاناتی که برای حال برنامه‌ریزی شده، می‌تواند سوالی که صد سال پیش با نظریه‌ی ثابت کیهانی انشتین مطرح شد را پاسخ دهد. دکتر «لوکاس لومبریزر» استاد فیزیک و ستاره‌شناسی دانشکاه اندینبرگ می‌گوید: «کشف مستقیم موج گرانشی، پنجره‌ای برای مشاهدات نو به سوی جهان گشوده است. نتایج به ما کمک می‌کند دریابیم این نظریه، چطور در حل یکی از اساسی‌ترین مشکلات ما کمک خواهد کرد.
نوشته: Physics Letters
ترجمه: سوسن زارع - مجله علمی ایلیاد