نقش مواد شیمیایی غیرقانونی در عدم بازیابی ازون

 

 

مجله علمی ایلیاد - براساس تحقیقات جدید در کشور انگلستان، مواد شیمیایی غیر قانونی بسیاری باعث تاخیر بازیابی ازون می‌شوند. لایه‌ی ازون در دهه‌ی ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ میلادی به دلیل ازدیاد کلروفلوئورو کربن‌، مشتقات کلرین استفاده شده در اسپری‌های افشانه‌ای، یخچال‌ها و بسیاری دیگر از محصولات و دستگاه‌ها تحلیل رفت. پس از تصویب پروتکل مونترال در سال ۱۹۸۷ استفاده از گازهای CFC به‌طور کامل منع شد.

 

در تعدادی از مطالعات، روند آهسته ولی پیوسته‌ی بازیابی لایه‌ی اوزون در طی سه دهه گذشته تایید و بررسی شده است؛ اما بنا بر آخرین مطالعه انجام شده، هنوز جا برای بهبود وضعیت وجود دارد. به گفته‌ی محققان دانشگاه لنکستر، غلظت‌های اتمسفری ديکلرو متان، ماده‌ای با عمر کوتاه که لایه‌ی ازون را تخریب می‌کند، رو به افزایش است. ديکلرو متان تحت پوشش پروتکل مونترال قرار نمی‌گیرد.

«رایان حسینی»، دانشمند زیست‌محیطی در دانشگاه لنکستر طی مصاحبه‌ی خبری اعلام کرد: «ديکلرو متان ماده‌ی تخریب‌کننده‌ی لایه‌ی ازون و ساخته‌ی‌ دست انسان است که چندین کاربرد صنعتی دارد. بر خلاف گازهای CFC و سایر گازهای مشابه با عمر بالا که بیشترین نقش را در تحلیل لایه‌ی ازون ایفا می‌کنند، ديکلرو متان عمر اتمسفری کوتاهی دارد. به‌همین منظور، در پروتکل مونترال لحاظ نشده است. علی‌رغم این مسئله، تولید فزاینده‌ی ديکلرو متان منجر به افزایش سریع آن در غلظت‌های اتمسفری در دهه‌ی اخیر شده است. 

افزایش میزان ديکلرو متان می‌تواند کاهش ضخامت لایه‌ی ازون و بازیابی کامل آن را در بالای قطب جنوب در پی داشته باشد. انتظار می‌رود این سوراخ در بین سال‌های ۲۰۴۶ و ۲۰۵۷ میلادی به‌طور کامل احیا شود. اما دانشمندان هشدار داده‌اند که افزایش غلظت گاز ديکلرو متان اتمسفری می‌تواند این روند را به تاخیر بیندازد. 

«استفان مونتکا»، محقق NOAA اظهار داشت: «افزایش میزان ديکلرو متان در اندازه‌گیری‌های ما، از قابل توجه و غیرمنتظره بودن نتایج حکایت دارد. چرا که غلظت گازها در اواخر دهه ۱۹۹۰ در حال کاهش بود، اما از سال ۲۰۰۰ به بعد، غلظت‌ها در نقاطی از جهان با افزایش مواجه شده است. محققان هنوز مطمئن نیستند که چه عاملی دقیقاً می‌تواند غلظت در حال رشد ديکلرو متان را در اتمسفر توضیح بدهد، اما این ماده به جایگزین محبوبی برای گازهای CFC و HCFC تبدیل گشته است؛ گازهایى که بنا به پروتکل مونترال منع شدند. محققان در مقاله جدیدشان پیرامون خطر ديکلرو متان که اخیراً در مجله‌ی Nature Communications منتشر شد، تاکید کرده‌اند که سیاستگذاران باید نگاه ویژه‌ای به ديکلرو متان و تاثیر بالقوه‌ی آن بر سلامت ازون بیندازند.

«مارتین چيپرفيلد» از دانشگاه لیدز گفت: «ما باید به بازبینی فراوانی اتمسفری این گاز ادامه دهیم و منابع آن را بیابیم. در حال حاضر، بازیابی طولانی مدت لایه‌ی ازون از اثرات گازهای CFC در حال انجام است؛ اما افزایش غلظت ديکلرو متان به پیش‌بینی‌های ما از فرآیند احیای اوزون سایه افکنده و آن را به امری نامشخص تبدیل خواهد کرد.

 

نوشته: بروکس های
ترجمه: منصور نقی‌لو - مجله علمی ایلیاد