در دورهی تاریک کیهان چه گذشت؟

مجله علمی ایلیاد - رصدهای جدید از کهکشانهای اولیه و بسیار دور به ستارهشناسان کمک کرده است تا زمان تولد اولین ستارگان و کهکشانها و همچنین بازیونیده شدن را بهصورت دقیق محاسبه کنند. این رصدها به وسیلهی دوربین انرژی تاریک که در تلسکوپ ویکتور ام.بلانکو شیلی قرار دارد، انجام شده است. اگرچه میدانیم بازیونیده شدن جهان بین ۳۰۰ میلیون سال و یک بیلیون سال پس از انفجار بزرگ رخ داده است، اما ستارهشناسان در مورد زمان دقیق و سرعت رخ دادن آن اطلاعاتی در اختیار نداشتند.
پدیدهای که باعث یونیزه شدن گاز هیدروژن بهعنوان اولین ستارهها، اختروشها، کهکشانها و سیاهچالهها میشود، پدیدار شد. پیش از بازیونیزه شدن، جهان دارای منابع نور جداگانه نبود. نور پراکنده غالب بود و بیشتر تابشها توسط گاز هیدروژن طبیعی جذب میشد. اما با یونیزه شدن گاز توسط ستارهها، کهکشانها و دیگر اجرام کهکشانی، طیف کاملی از طول موجها قادر بودند تا به داخل خلاءهای بین کهکشانی نفوذ کنند.
«سانگیتا ملهوترا» که ستارهشناسی از دانشگاه ایالتی آریزونا است، میگوید: «این کهکشانها پیش از فرآیند بازیونیزه شدن به سختی قابل مشاهده بودند؛ چرا که نور آنها همچون نور چراغهای جلوی ماشین در مه، توسط گاز بین کهکشانها متفرق میشدند. با روشن شدن کهکشانهای بیشتر و سوخته شدن مه بین آنها، مشاهدهی این کهکشانها راحتتر شد. به این طریق آنها روشی را در اختیار ما قرار دادهاند تا بتوانیم میزان مه باقی مانده در هر زمان، در کیهان اولیه را مشخص کنیم.»
دوربین انرژی تاریک یا «DECam» امکان رصد قسمت قرمز و همچنین نور نزدیک فروسرخ طیف مرئی کیهان اولیه را برای ستارهشناسان فراهم کرده است. محققان همچنین از فیلتری برای حساستر کردن DECam به کهکشانهای اولیه در کیهان استفاده کردهاند. مالهوترا میگوید: «ترکیب اینها باهم ما را قادر ساخته است تا کهکشانهایی که کم نور، اما رایج بودهاند و همچنین آنهایی که درخشان اما نادر هستند را در مراحل اولیهی کیهان مطالعه کنیم.»
نتایج اولیهی بررسیهای صورت گرفته با DECam که قسمتی از پروژهی کهکشانهای آلفا ریمان در دورهی بازیونیزه شدن است، پیشنهاد میدهند قسمت اعظم فرآیند بازیونیزه شدن توسط کهکشانهای متولد شده در ۸۰۰ بیلیون سالگی کیهان آغاز شده است. هرچه دانشمندان کهکشانهای اولیهی بیشتری را پیدا کرده و آنالیز کنند، قادر به ساخت جدول زمانی درستتری از دورهی بازیونیزه شدن خواهند بود.
نوشته: بروکی های
ترجمه: معصومه رحیمی - مجله علمی ایلیاد
ترجمه: معصومه رحیمی - مجله علمی ایلیاد