شواهدی مبنی بر وجود طوفان‌های سهمگین برفی در مریخ

 

 

مجله علمی ایلیاد – سیاره‌ی مریخ در نگاه نخست سرد، غبارآلود و خشک به‌نظر می‌رسد، اما این احتمال هم وجود دارد که جو این سیاره بتواند طوفان‌های برفی بسیار سهمگین و دور از انتظاری به‌خصوص پس از غروب خورشید ایجاد کند. با غروب خورشید و افت درجه‌ی حرارت، در مریخ طوفان‌های برفی سهمگینی اتفاق می‌افتد که ناشی از وزش بادهای شدید در این سیاره است. مطالعات جدید صورت گرفته در مریخ نشان می‌دهد که هنوز اطلاعات چندانی در مورد شرایطی که در سیاره سرخ رُخ می‌دهد، نداریم.

یافته‌های اخیر در طی پژوهش «آیمریک اسپایگا»، دانشمند متخصص در زمینه‌ی سیارات دانشگاه پيِر و ماري کوري پاريس در فرانسه به‌دست آمده و اطلاعات جدیدی در مورد الگوهای آب و هوایی مریخ ارائه می‌دهد که می‌تواند روزی به ساکنان آتی سیاره کمک کند.

اسپایگا در گفتگویی خبری گفت: «این نخستین باری است که موفق به نشان دادن طوفان‌های برفی یا بارش‌های مکرر یخ آبی و وقوع آن‌ها در زمان فعلی در سیاره‌ی سرخ شده‌ایم. ما از مدل‌سازی‌های بسیار راضی‌کننده و با مقیاس‌های مناسب در قیاس با کارهای انجام شده در گذشته استفاده کرده‌ایم و این روند به ما اجازه می‌دهد تا اندازه‌گیری‌های موجود فعلی را که منجر به شکل گرفتن معماهایی در ذهن‌مان شده بود، بازتفسیر کنیم.»

یافته‌های ارائه شده توسط مریخ‌نورد ناسا در سال ۲۰۰۸ نشان می‌دهد که بارش‌های احتمالی یخ‌مانند در خاک مریخ وجود دارد، اما هنوز به طور قطعی توضیح داده نشده است. در حال حاضر، با داده‌های کاوشگر فونیکس همراه با تصاویر دریافتی از پیمایش‌گر سراسری مریخ و مدارگرد مریخ، پیش‌بینی می‌شود که بارش برف در مریخ آهسته و تدریجی رخ می‌دهد.

در عوض، مدل‌های جدید آب و هوایی نشان می‌دهد که سیاره سرخ با تجربه بسیار جالبی روبرو است؛ طوفان‌های برفی که در آن یخ‌های کوچکی در سطح مریخ نمایان می‌شود. به پیش‌بینی گروه تحقیق؛ گرما به‌سرعت از جو مریخ خارج می‌شود، و درجه‌ی حرارت ابرهای یخی، به میزان ۴ درجه سانتی‌گراد در ساعت، پایین می‌آید.

با بالا رفتن هوای گرم از سطح و ترکیب شدن با توده‌های هوای سردتر بالایی، بادهای قوی تا ۱۰ متر در ثانیه به‌طور ناگهانی برف را به سمت پایین می‌آورند، پدیده‌‌ای که «طوفان‌های برفی» نامیده می‌شود. این طوفان‌های برفی ریز احتمالاً شدیدتر از برف‌هایی است که قبلاً داشمندان در سطح مریخ مشاهده کرده‌اند، اما حجم واقعی برف در این طوفان‌ها هم بسیار کم است.

اسپایگا توضیح داد که: «مقدار کل آب بسیار کم است، بنابراین قادر نخواهید بود که با آن میزان برف، آدم‌برفی و پیست اسکی درست کنید.» محققان بر این باورند که بارش برف پوشش ضخیمی از برف ایجاد نمی‌کند، بلکه لایه‌ای نازک یخ در سطح مریخ ایجاد خواهد شد.

به همین دلیل است که دانشمندان پیش از این هرگز این طوفان‌های برفی را کشف نکرده بودند، به گفته‌ی اسپایگا دلیل این امر این است که گروهش سه ارزیابی مختلف برای کشف این پدیده داشتند، داده‌های هواشناسی در مقیاس بزرگ، مدل‌های آشفتگی هوا و پیش‌بینی آب و هوایی محلی.

«پائول هین»، سیاره‌شناس آزمایشگاه پیشران جت ناسا که در این مطالعه شرکت نکرد، در گفتگویی خاطرنشان کرد: «کمی شبیه به عروسک روسی است که هر مدل با رزولوشن بالا در داخل دیگری جای می‌گیرد.» در صورتی که این فرضیه صحیح باشد، ساکنان آینده‌ی مریخ فقط با برفی که در دماغه‌های یخ قطبی سیاره‌ی سرخ هست، مواجه نخواهند شد؛ بلکه در هر منطقه‌ای که خنک‌کننده تابشی باعث ایجاد طوفان‌های برفی می‌شود، شاهد برف خواهند بود.

«فرانک مونتمسین» از مرکز ملی National de la Recherche Scientifique، توضیح داد: «بادهای موافق در طوفان، بسیار قوی هستند. از آن‌جایی که این بادها در قسمت پایین جو می‌وزند، شاید لازم باشد جهت اطمینان از فرود امن از این جریان‌های پرتلاطم جوی دوری کنید.»

این یافته‌ها در مجله‌ی Nature Geoscience منتشر شده است.

 

نوشته: پیتر داک‌رل
ترجمه: فاطمه علیلو – مجله علمی ایلیاد