کشف یک دنباله‌دار جدید در ابر اورت
مجله علمی ایلیاد - تلسکوپ فضایی هابل موفق به عکس‌برداری از دورترین دنباله‌دار فعال، یعنی دنباله‌دار C/2017K2 شده است. مدار گردش این دنباله‌دار نشان می‌دهد که منشاء آن، ابر اورت است. ابر اورت، محلی دایره‌ای شکل به قطر ۱ سال نوری بوده که از بقایای فرآیند شکل‌گیری منظومه‌ی شمسی در حدود ۴.۶ میلیارد سال پیش تشکیل شده است.
این دنباله‌دار در تاریخ ۲۱ می سال ۲۰۱۷ شمسی به وسیله‌ی تلسکوپ PANSTARRS در هاوایی کشف شد. مقدار کمی از گرمای خورشید باعث شد این دنباله‌دار، ابری تیره از غبار با نام «کما»، به قطر ۱۳۰ هزار کیلومتر ایجاد کند. دکتر «دیوید جویت» از دانشگاه کالیفرنیا و همکاران او با استفاده از تلسکوپ هابل در ژوئیه‌ی سال ۲۰۱۷، اقدام به بررسی دقیق‌تر این مهمان یخی منظومه‌ی شمسی کردند.
دکتر جویت در این‌باره گفت: «دنباله‌دار مذکور فاصله‌ی زیادی با خورشید داشته و بسیار سرد است. ما اطمینان داریم دلیل فعالیت این دنباله‌دار، تبخیر آب، همانند دیگر دنباله‌دارها نبوده است. فرضیه‌ی ما این است که دلیل این فعالیت، تصعید مواد فرار این دنباله‌دار به محض ورود آن به فضای سیاره‌ای است. به‌همین خاطر است که این فعالیت، عجیب به‌نظر می‌رسد. این دنباله‌دار بسیار دور از خورشید بوده و آب‌های موجود در آن به سختی سنگ هستند.»
این تصویر مدار اولین ورود دنباله‌دار به منظومه‌ی شمسی را نشان می‌دهد. تلسکوپ هابل زمانی که این دنباله‌دار در فاصله‌ی ۱.۵ میلیارد کیلومتری خورشید و در میانه‌ی مدار اورانوس و مشتری بود، تصاویری از آن به ثبت رساند. دورترین جرم آسمانی در منظومه‌ی شمسی، سیاره‌ی کوتوله‌ی پلوتو است که در کمربند کوئیپر قرار دارد.
اخترشناسان با بررسی داده‌های هابل از این دنباله‌دار اظهار داشتند نور خورشید در حال گرم‌کردن گازهای یخ‌زده و فرار از قبیل اکسیژن، نیتروژن، دی‌اکسیدکربن و مونواکسیدکربن در سطح خود است. این گازهای یخ‌زده از سطح دنباله‌دار تبخیرشده و ابر کما را تشکیل می‌دهند.
دکتر جویت در این‌باره گفت: «من فکر می‌کنم این مواد فرار از سطح دنباله‌دار مذکور نشأت می‌گیرند و این مواد میلیاردها سال پیش نیز در تمام دنباله‌دارهای ابر اورت وجود داشته است. اما مواد فرار موجود در سطح دنباله‌دار گرما را از خورشید جذب می‌کنند. بنابراین به عبارتی دنباله‌دار در حال پوست‌اندازی است.»
وی ادامه داد: «بیشتر دنباله‌دارها در فاصله‌ای نزدیک‌تر به خورشید، یعنی مدار مشتری مشاهده می‌شوند و زمانی که ما آن‌ها را رصد می‌کنیم، سطح یخ‌زده‌ی آن‌ها از بین رفته است. به همین دلیل است که من فکر می‌کنم این دنباله‌دار، ابتدایی‌ترین دنباله‌داری است که ما موفق به مشاهده‌ی آن شده‌ایم.»
همچنین چشم تیز هابل، حتی با این وجود که ابر کمای به دور این دنباله‌دار ۱۰ برابر زمین قطر دارد، به گروه تحقیقاتی در تخمین اندازه‌ی هسته‌ی دنباله‌دار مذکورکه کمتر از ۱۹ کیلومتر است، کمک کرد. اخترشناسان اضافه کردند: «ابر کمای این دنباله‌دار زمانی شکل گرفت که دنباله‌دار بسیار دورتر از مکان فعلی خود بوده است.» یافته‌های گروه تحقیقاتی در مجله‌ی Astrophysical journal letters منتشر شده است.
نوشته: SciNews
ترجمه: رضا کاظمی - مجله علمی ایلیاد
ترجمه: رضا کاظمی - مجله علمی ایلیاد