تلاش‌های B.O.B برای اثبات موضوعی شبه‌علم؛ تخت بودن زمین!
مجله علمی ایلیاد – خواننده‌ی رپی می‌خواهد با پرتاب ماهواره خود ثابت کند که زمین کروی نیست! آقای «بابی ری سیمونز جی‌آر» معروف به «B.O.B» رپری از جورجیا است که پس از مشاجره‌ی لفظی با «نیل دیگریس تایسون»، فیزیکدان معروف، در توئیتر پیرامون گرد بودن زمین، قطعه موسیقی اعتراضی درباره‌ی او ضبط کرد. این رپر عضو انجمن زمین تخت است.
این گروه از افراد به مسطح بودن زمین اعتقاد دارند و کروی بودن آن را رد می‌کنند. بررسی چندی از بازخوردهای توئیتر B.O.B از وجود عقاید عجیب حکایت دارد؛ او معتقد است که نفت از بقایای مواد آلی مدفون شده تحت فشار به وجود نمی‌آید! کمپین «GoFundMe» آقای B.O.B هدف یک میلیاردی را در نظر گرفته و در عرض ۵ روز توانست مبلغ ۲،۷۰۱ دلار جمع‌آوری کند. به گفته‌ی این رپر، هدف از جمع‌آوری این مقدار پول، پرتاب ماهواره‌ای به فضا است تا نشان داده شود زمین گرد نیست.
فیلسوف و ریاضیدان یونانی «فیثاغورث» نخستین بیانیه‌های مکتوب در رابطه با گرد بودن زمین را در ۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح بر جای گذاشت. یونانیان باستان معتقد بودند که کره، شکل کامل است و فیثاغورث هم این‌طور استدلال کرد که زمین کروی است. بر طبق گفته‌های انجمن فیزیک آمریکا «APS»، چند صد سال بعد، ارسطو شواهدی علمی رونمایی کرد. او اعلام کرد که در طول ماه گرفتگی، سایه‌ی زمین بر روی ماه به‌صورت منحنی در می‌آید؛ کشتی‌هایی که به سمت افق می‌روند، انگار سقوط می‌کنند، نه اینکه کوچکتر و کوچکتر شده و از دیده ها پنهان شوند و حرکت ستاره‌های مختلفی از زمین رصد می‌شود که در صورت تخت بودن زمین، منطقی به‌نظر نمی‌آمد.
«اراتوستن» ریاضیدان یونانی که در ۲۷۶ سال قبل از میلاد مسیح به‌دنیا آمد، در تلاش برای تعیین محیط پیرامون زمین بود. بر طبق گزارش انجمن APS، او این کار را با اندازه‌گیری زاویه‌ی سایه‌ی چوب نصب شده بر زمین در ابتدای تابستان شهر اسکندیه انجام داد. او می‌دانست که در آسوان مصر، خورشید سایه‌ای در روزِ اول تابستان، ایجاد نمی‌کند. اختلاف در زاویه‌ی خورشید میان شهر آسوان و اسکندریه معادل یک پانزدهم دایره کامل بود و اراتوستن دریافت که اگر فاصله‌ی دقیق میان دو دایره را بفهمد، فقط نیاز دارد تا محیط کامل زمین را به‌دست آورد.
این ریاضیدان مجبور بود افرادی را به کار بگمارد تا فاصله‌ی مورد نظر را با گام‌های دقیق اندازه‌گیری شده بپیمایند، اما او سرانجام محیط کامل برای زمین را بین ۳۹،۰۰۰ کیلومتر تا ۴۷،۰۰۰ کیلومتر پیدا کرد. او در محاسبات خود بسیار دقیق بود؛ محیط زمین بر روی خط استوا، ۴۰،۰۷۲ کیلومتر است.
پس اگر یونانیان باستان به آن پی برده بودند، چطور هنوز برخی افراد در عصر ماهواره‌ها و راکت‌ها، به زمین تخت اعتقاد دارند؟ اعتقاد به زمین تخت در اوایل دهه‌ی ۱۸۰۰ با نویسنده‌ای به‌نام «ساموئل روبوتهم» شروع شد؛ آقای روبوتهم، ایده‌ی کیهان‌شناسی آلترناتیو کاملی را پدید آورد که ادعا داشت زمین صفحه‌ای مسطح است که با دیواره‌های یخی محصور گشته است. از نظر انسانی که روی سطح راه می‌رود، زمین تخت به‌نظر می‌رسد. پس هر کسی که غیر از این را نشان بدهد، باید دروغگو بوده باشد و حرفش صحت ندارد.
انجمن بین‌المللی زمین تختی که در سال ۱۹۵۶ تشکیل شد، از نگرش روبوتهم سرچشمه می‌گیرد. در اواسط دهه‌ی ۱۹۹۰، مدیر این گروه رسماً اعلام کرد که ۳،۵۰۰ نفر عضو دارد. امروزه، وب سایت انجمن زمین تخت مدعی شده است که ۵۵۵ عضو رسمی دارد و جدیدترین عضوش آقای B.O.B است.
معتقدان به زمین تخت باوری به ناسا و یا هیچ آژانس فضایی دیگری ندارند. بر اساس ادعای این انجمن، به فضانوردان رشوه داده شده یا آن‌ها تحت زور و فشار قرار داده می‌شوند تا دروغ بگویند؛ پنجره‌های هواپیماها طوری طراحی شده‌اند که چشم‌اندازهای افق زمین را شبیه به منحنی نشان دهند. ایستگاه فضایی بین‌المللی صحت ندارد و جاذبه هم واقعی نیست!
پرتاب ماهواره‌ای مستقل شاید B.O.B را متقاعد سازد که زمین واقعاً به شکل کره است و شاید هم او قانع نشود، اما فرآیند پرتاب ماهواره برای او کار دشواری است. برای پرتاب ماهواره به فضا، باید شعاع زمین را در نظر بگیرید. در فرمول مربوط به سرعتِ مورد نیاز جهت رسیدن به مدار، شعاع میانگین سیاره پارامتری مواثر است. «یوهانس کپلرِ» اخترشناس در دهه‌ی ۱۶۰۰ میلادی به این فرمول دست یافت.
باید منتظر ماند و دید که آیا B.O.B موفق به پرتاب ماهواره می‌شود یا خیر؟ بر اساس اعلام The Verge، کمپین GoFundMe حساب اهدای پول این رپر را مسدود کرده است؛ یعنی او نمی‌تواند به مبالغ جمع‌آوری شده دسترسی داشته باشد، مگر اینکه بتواند اطلاعات بیشتری مبنی بر اینکه این مبلغ با سوءمدیریت خرج نخواهد شد، فراهم آورد.
نوشته: استفان پاپاس
ترجمه: منصور نقی‌لو - مجله علمی ایلیاد
ترجمه: منصور نقی‌لو - مجله علمی ایلیاد