شناسایی سیاهچاله‌ای سیری‌ناپذیر با اختلال جزر و مدی
مجله علمی‌ایلیاد - این تصویر هنری نشان‌دهنده‌ی سیاهچاله‌ای است که مواد ستاره‌ای را طی رویداد اختلال جزر و مدى به کام خود می‌کشد. تصاویر سمت راست در پایین، XJ1500+0154 را نشان می‌دهند که توسط تلسکوپ های نوری پرتو ایکس شکار شده است. هنگامی‌که اخترشناسان دانشگاه نیو‌همپ‌شاير برای نخستین بار منبع پرتو ایکس XJ1500+0154 را شناسایی کردند، متوجه شدند که این پدیده به‌مدت یک دهه وجود داشته ولی آن‌ها آن‌را مشاهده نکرده بودند.
رویدادهای اختلال جزر و مدى یاTDE ها زمانی روی می‌دهند که کشش گرانشى سیاهچاله، ستاره‌ای را که بسیار نزدیک شده است، در هم می‌شکافد. برخی مواد ستاره‌ای به بیرون افکنده شده و بقیه مواد نیز به درون سیاهچاله کشیده می‌شوند. این مواد به هنگام کشیده شدن به سمت داخل، در اطراف سیاهچاله نوعی قرص برافزايشى به‌وجود می‌آورند. فشار شدید قرص برافزايشى باعث بالا رفتن دما تا هفت میلیون درجه می‌شود؛ ماحصل این رویداد آزاد شدن تشعشع‌های پرتو ایکس است که توسط رصدخانه‌های پیشرفته مورد اندازه‌گیری قرار می‌گیرد.
رویداد اختلال جزر و مدى شناسایی‌شده توسط اخترشناسان UNH که یک دهه به‌طول می‌انجامد، ده برابر طولانی‌تر ازTDE هایی بود که قبلاً اندازه‌گیری شده بود. «داچنگ لین»، دانشمند محقق در مرکز علوم فضایی UNH خاطر نشان کرد: «ما شاهد مرگ طولانی و خارق‌العاده ستاره‌ای بوده‌ایم. چند نمونه از این رویدادهای به اصطلاح اختلال جزر و مدى از دهه‌ی ۱۹۹۰ میلادی کشف شده‌اند، اما هیچ‌کدام به اندازه‌ی این یکی به درخشش خود ادامه نداد.»
دو سناریو برای توضیح این رخدادهای پایدار و بلندمدت مطرح می‌شود. دانشمندان یا شاهد بزرگترین ستاره نابود‌شده در اثر رویداد اختلال جزر و مدى بوده‌اند و یا اولین ستاره‌ای را که به‌طور کامل توسط سیاهچاله‌ای نابود می‌شود، مشاهده کرده‌اند. تصاویر پرتو ایکس ناشی از رویداد اختلال جزر و مدى که توسط رصدخانه پرتو ایکس چاندرا، متعلق به ناسا، ماهواره سوئيفت و نیوتن XMM متعلق به سازمان فضایی اروپا ثبت شده‌اند، نشان می‌دهد که سیاهچاله محدوده‌ی ادينگتون را تحت‌الشعاع قرار داده است؛ انتظار می‌رفت که تبادل مواد ورودی و خروجی از قرص برافزایشی سیاهچاله را تعدیل بخشد. افزایش سرعت رشد سیاهچاله می‌تواند در توضیح چگونگی بزرگ شدن سریع سیاهچاله‌های غول‌پیکر موثر واقع شود. بعضی از سیاهچاله‌های غول‌پیکر تنها یک میلیارد سال پس از انفجار بزرگ جرمی بیش از یک میلیارد برابر جرم خورشید داشتند.
پس XJ1500+154 هنوز در حال بلعیدن مواد ستاره‌ای و خروج تشعشع‌های پرتو ایکس است؛ اما بنا بر مشاهدات، این سیاهچاله باید از این پس رو به افول بگذارد. محققان جزئیات رویداد اختلال جزر و مدى را در نشریه‌ی Nature Astronomy توصیف کرده‌اند.
نوشته: بروکس های
ترجمه: مجله علمی ایلیاد