اعلام خطر؛ ذوب مجدد اقیانوس منجمد شمالی
مجله علمی ایلیاد - به گزارش محققان موسسه‌ی آلفرد وگنر در دانشگاه برمن و دانشگاه هامبورگ، میزان یخ‌های اقیانوس منجمد شمالی تقریباً به ۴.۷ میلیون کیلومتر مربع در ماه سپتامبر ۲۰۱۷ کاهش پیدا کرد. اگرچه این میزان در مقایسه با میزان مشابه سال گذشته قدری بیشتر است، اما میزان حداقل یخ‌های این اقیانوس در سال ۲۰۱۷ در ده سال گذشته عادی بوده است و بسیار پایین‌تر از مقادیر ثبت شده در سال‌های ۱۹۷۹ تا ۲۰۰۶ است. گذرگاه شمال شرقی بدون نیاز به یخ شکن‌ها برای کشتی‌ها و شناورها قابل عبور بود.
یخ‌های اقیانوس منجمد شمالی یکی از عناصر مهم در فرآیندهای آب و هوایی به‌شمار می‌روند و سیستم هشدار ارزشمندی برای گرمایش جهانی هستند. بر این اساس، میزان حداقل ثبت شده در ماه سپتامبر ۲۰۱۷ شاخص مهم تغییر وضعیت آب و هوایی است. علی‌رغم زمستان گرمی که پشت سر گذاشته شد، میزان فعلی یخ‌های اقیانوسی نشان‌دهنده‌ی رکورد پایین تازه‌ای نیست. با این حال، میزان کاهش یخ بسیار قابل توجه بوده است. «مارسل نیکولاس» فیزیکدان و متخصص در بررسی یخ‌های اقیانوسی از موسسه‌ی آلفرد وگنر و مرکز تحقیقات قطبی و دریایی این چنین توضیح می‌دهد: «میزان یخ‌های اقیانوسی در سال ۲۰۱۷ دوباره در سطح پایینی قرار دارد. میزان یخ‌های ثبت شده در سپتامبر سال ۲۰۱۷، در مقایسه با هفت سال گذشته کمتر بوده است.»
زمستان گذشته، اقیانوس منجمد شمالی به‌طرز عجیبی گرم ماند و پوشش یخی آن در ماه مارس کمتر از هر مقداری در سال‌های گذشته بود. «لارش کالشک» از مرکز پایداری و تحقیقات سیستم زمین دانشگاه هامبورگ خاطر نشان کرد: «به پاس تابستان نسبتاً سرد، یخ‌های اقیانوسی تاحدودی با افزایش مواجه شدند، اما میزان حداقل سپتامبر ۲۰۱۷ اصلا نشانه‌ی خوبی نیست! اگرچه مقدار یخ‌های اقیانوس در معرض نوسان‌های طبیعی قرار دارد، اما کاهش بلند مدت امری واضح است.» اگر بخواهیم مقایسه‌ی ساده‌ای انجام دهیم، می‌توان به مقادیر حداقل دهه‌ی ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ اشاره کرد که تقریباً ۷ میلیون کیلومتر مربع بود.
ناحیه‌ی پوشیده از یخ‌های اقیانوسی به کمک ماهواره‌ها اندازه‌گیری شده است. داده‌های ماهواره‌ای ریزموج دارای قدرت تفکیک بالا به‌طور مشترک توسط دانشگاه برمن و دانشگاه هامبورگ تهیه گردیده است. این داده‌ها امکان تجزیه و تحلیل میزان روزانه یخ اقیانوسی را در کل اقیانوس منجمد شمالی فراهم می‌آورند.
«گانر اسپرین» از موسسه‌ی فیزیک زیست‌محیطی دانشگاه برمن گفت: «این داده‌ها برای صنعت کشتیرانی اهمیت بسیار بالایی دارند. تابستان امسال، گذرگاه شمال شرقی در امتداد ساحل روسیه بدون نیاز به یخ‌شکن میتوانست مورد استفاده قرار بگیرد و کشتی‌های بسیاری هم از گذرگاه غربی استفاده کردند.»
چند ماه قبل از ثبت میزان حداقلی برای سپتامبر، دانشمندان از سراسر جهان اطلاعاتی درباره‌ی نواحی دارای یخ اقیانوسی حداقل تهیه کردند. آن‌ها از الگوهای بلندمدت برای این کار کمک گرفتند. میزان یخ‌ها در دریاهای سیبری شرقی و چاکچی کمتر از سال ۲۰۱۶ بود. موسسه‌ی آلفرد وگنر امسال میزان یخ‌های فصلی اقیانوس منجمد شمالی را بر اساس دو روش پیش‌بینی مختلف تخمین کرد. آنان به نتایجی بسیار نزدیک به میزان حداقل ماه سپتامبر در جولای دست یافتند؛ مدل پیش‌بینی دینامیک موسسه‌ی AWI ناحیه‌ای معادل ۴.۹۳ میلیون کیلومتر مربع را برای ماه سپتامبر اعلام کرد، اما مدل استاتیک آن ناحیه‌ای برابر با ۴.۷۴ میلیون کیلومتر مربع را تخمین زد.
امسال، توزیع فضایی یخ‌های اقیانوسی با الگوهای مربوط به سال‌های اخیر تفاوت داشت. با این وجود، یخ بیشتری در شمال «اسوالبارد» و دریای بیوفورت مشاهده شد. در برخی مناطق حاشیه‌ی اقیانوس منجمد شمالی، ذوب سطحی یخ نسبتاً زود آغاز شد، اما ذوب یخ در مناطق بزرگ مرکز اقیانوس منجمد شمالی چند روز پس از مقدار متوسط آن از سال ۱۹۸۱ تا ۲۰۱۰ مشاهده شد. در طی هفته‌های گذشته، اندازه‌گیری‌های ضخامت یخ‌های اقیانوسی به موضوع اصلی کمپین TIFAX تبدیل شده بود. در این کمپین از اسکنرهای لیزری و کاوشگر الکترومغناطیسی برای پیشبرد اهداف تحقیق استفاده می‌شود. در منطقه‌ی بررسی شده که در شمال تنگه‌ی فرام بین گرینلند و اسوالبارد قرار دارد، ضخامت یخ معادل تقریباً ۱.۷ متر بود؛ یعنی ۵۰ سانتی‌متر بیشتر از مقدار ثبت شده در سال ۲۰۱۶.
با این حال، ضخامت اندازه‌گیری شده تقریباً ۳۰ درصد کمتر از مقدار ثبت شده در بین سال‌های ۲۰۰۱ و ۲۰۰۴ است. مارسل نیکولاس خاطرنشان کرد: «علی‌رغم زمستان گرم، یخ اقیانوسی به‌طرز غیرعادی با کاهش ضخامت روبرو نشده بود. توضیح ما این است که پوشش یخی نازک و کوچک تابستان گذشته، سریع‌تر و ضخیم‌تر از سال‌های دیگر رشد کرد، چرا که یخ نازک سریع‌تر از یخ ضخیم رشد می‌کند.»
تاریخ و مقدار دقیق یخ اقیانوسی در سال ۲۰۱۷ را فقط می‌توان در هفته‌های آینده و پس از افزایشی قابل توجه تعیین کرد. میانگین ماهانه‌ی میزان یخ اقیانوسی ماه سپتامبر فقط در ماه اکتبر قابل تعیین خواهد بود که بر اساس برآوردها، تقریبا ۵ میلیون کیلومتر مربع برای سپتامبر سال جاری خواهد بود.
دانشمندان به‌طور خلاصه می‌گویند: «یخ‌های اقیانوس منجمد شمالی در دهه‌ی گذشته در پایین‌ترین مقدار بوده است. ما انتظار نداریم که در دهه‌های آینده این مقدار به ۶ یا ۷ میلیون کیلومتر مربع برسد.» برای دسترسی به جزئیات بیشتر درباره پیشرفت یخ‌های اقیانوس منجمد شمالی و جدیدترین نقشه‌های یخ‌های اقیانوسی به وب سایت زیر مراجعه کنید:
www.meerieisportal.de/en
نوشته: ScienceDaily
ترجمه: منصور نقی‌لو - مجله علمی ایلیاد