تصویری جدید از ژرف آسمان
مجله علمی ایلیاد - تصویر جدید خوشهی کهکشانی فنجان یا همان خوشهی «Fornax» که توسط تلسکوپ VLT متعلق به رصدخانه‌ی جنوبی اروپا «ESO» ثبت شده درخشان‌ترین کهکشان این خوشه یعنی NGC1316 را نشان می‌دهد که به رنگ سفید و به شکل عدسی است و در مرکز قرار دارد.
رصدخانه‌ی جنوبی اروپا تصویری ۲.۳ گیگاپیکسلی از خوشهی کهکشانی فنجان منتشر کرده است؛ خوشه فنجان دومین خوشهی کهکشان پرجمعیت در فاصله‌ی ۱۰۰ میلیون سال نوری از کهکشان‌راه‌شیری است. این عکس یکی از بزرگ‌ترین تصاویر ESO است که تاکنون منتشر شده است. این تصویر غول‌پیکر با استفاده از تلسکوپ نقشه‌برداری VLT در رصدخانه‌ی پارانال در شیلی گرفته شده است. این تصویر بخشی از پروژه‌ی نقشه‌ی عمقی خوشهی فنجان است؛ پروژه‌ای که این خوشهی کهکشانی را در طول موج‌های مختلف نشان می‌دهد.
درخشان‌ترین کهکشان این خوشه NGC1316 است که با ادغام چند کهکشان کوچک‌تر شکل گرفته است. لایه‌های خارجی ساختار عدسی‌مانند این کهکشان، تنوعی از امواج و آشفتگی‌ها و شواهدی مبنی بر تاریخچه‌ی پویای آن‌را نشان می‌دهد.
تاریخچه‌ی ادغام این کهکشان، حجم زیادی گاز را برای آن به ارمغان آورده که منبع انرژی سیاهچاله‌ای پُرجرم در مرکز کهکشان را فراهم می‌کند. جرم این سیاهچاله ۱۵۰ میلیون بار بیشتر از خورشید است. این سیاهچاله از جت‌های نسبیتی تغذیه می‌کند و ذرات پرانرژی را با سرعت فوق‌العاده‌ای منتشر می‌کند؛ در نتیجه مواد پیرامون را برانگیخته و باعث انتشار امواج رادیوی شدید می‌شود. پس، NGC1316 چهارمین منبع رادیویی درخشان در آسمان است.
NGC1316 میزبان چهار نوع ابرنواختر است که از انفجار سیستم ستاره‌ای دوتایی تشکیل شده‌اند. فلش درخشانی که از ابرنواخترهای این کهکشان تولید شده، به ستاره‌شناسان کمک می‌کند تا فاصله‌ی کهکشان میزبان و فاصله‌ی اجرام کیهانی دورتر را اندازه بگیرند. ستاره‌شناسان از این ابرنواخترها با نام «شمع‌های استاندارد» استفاده می‌کنند تا انبساط جهان را اندازه‌گیری کنند.
نوشته: بروکس های
ترجمه: سحر الله‌وردی - مجله علمی ایلیاد
ترجمه: سحر الله‌وردی - مجله علمی ایلیاد