«پائول ای.نیومن» دانشمند ارشد علوم زمین در مرکز پروازهای فضایی گودارد ناسا در گرین بلت ماریلند، خاطر نشان کرد: «سوراخ اوزون در سال جاری کوچکتر بود. با توجه به شرایط هوای استراتوسفر قطبجنوب، چنین چیزی هم دور از انتظار نبود.»
سوراخ اوزون زمانی ایجاد میشود که پرتوهای خورشیدی مواد شیمیایی ساخت بشر مثل کلرین یا برومین را کاتالیز میکنند. این واکنشهای شیمیایی، مولکولهای اوزون را از بین میبرند. واکنشهای شیمیایی در اثر تشکیل ابر استراتوسفری قطبی تشدید میشوند، اما هوای گرم موجود در استراتوسفر در سال ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ باعث محدود شدن این واکنشها شد و رشد سوراخ اوزون را کاهش داد. نبود الگوهای ابر استراتوسفری در بالای قطبشمال یکی از دلایل پایین بودن شدت کاهش اوزون در بالای قطبشمال است.
محققان ناسا از بالونهای هوایی مجهز به حسگرهای اوزون برای اندازهگیری و ترسیم شکل لایهی اوزون در بالای قطبها استفاده میکنند. بالونها میتوانند تمرکز مولکولهای اوزون را در ارتفاعات مختلف رصد کنند. اندازهگیریهای آنان نشان داد که لایهی اوزون بالای قطبجنوب امسال الگوی نازک سالهای قبل را نداشت. به باور محققان، کاهشهای اخیر در وسعت سوراخ اوزون قطبجنوب و افزایش ضخامت نشاندهندهی تغییرپذیری طبیعی هستند، نه تعمیر دائمی.
تحلیل اوزون در دهههای ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ در اثر ازدیاد کلروفلوئوروکربن، مشتقات کربنی استفاده شده در قوطیهای ایروسول، یخچالها و بسیاری دیگر از محصولات و تجهیزات حاصل آمد. پس از تصویب پروتکل مونترال در سال ۱۹۸۷، CFCها بهطور کامل کنار گذاشته شدند. اما CFCها نیمهی عمر طولانیای دارند و میتوانند دههها پس از انتشار در جو، صدماتی را به اوزون وارد آورند.
نوشته: بروکس های ترجمه: منصور نقیلو - مجله علمی ایلیاد