ارتش آمریکا در صدد تبدیل گیاهان به شبکه‌ای از جاسوسان محیطی است.
مجله علمی ایلیاد - از روزگاران قدیم بیشتر کارهای جاسوسی و گردآوری اطلاعات از طریق انسان‌های آموزش‌دیده انجام می‌شده است. اما ارتش آمریکا برنامه‌ای برای به‌کارگیری شبکه‌ای هوشمند از گیاهان برای یک گام فراتر از رقبای خود دارد. آژانس پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته دفاعی آمریکا «DARPA» اعلام کرد که این گیاهان پنهانی وارد آزمایشگاه‌های مخفی نمی‌شوند و یا در مبارزات نزدیک دخالت نمی‌کنند، اما جهت نظارت محیط برای حملات شیمیایی و پالس‌های الکترومغناطیسی استفاده خواهند شد.
این برنامه «فناوری‌های گیاهی پیشرفته» یا به‌طور اختصار «APT» نام دارد؛ اگرچه این برنامه در مراحل ابتدایی خود قرار دارد، اما DARPA امیدوار است تا شبکه‌ای پایدار از گیاهان را بسازد که امکان نظارت آن از راه دور وجود داشته باشد. «بلیک بکستین» از آژانس DARPA بیان کرد: «محیط‌ها قدرت تطابق بالایی با محیط دارند و می‌توانند به‌طور طبیعی واکنش‌های فیزیولوژیکی به محرک‌هایی نظیر نور و دما را تشخیص دهند.»
روش‌های مدل‌سازی و مولکولی نوظهور می‌توانند زمینه را برای برنامه‌نویسی مجدد این فرآیندهای تشخیص فراهم کرده و در طیف وسیعی از محرک‌ها قابلیت‌های متعددی را از خود نشان می‌دهند. این کار نه تنها می‌تواند راهکارهای اطلاعاتی جدیدی را بگشاید، بلکه می‌تواند خطرات پرسنل و هزینه‌های مرتبط با حسگرهای متداول را نیز کاهش دهد.
به عبارتی دیگر، گیاهان جاسوس می‌توانند در محافظت جاسوسان انسانی از خطر، نقش مثبتی ایفا کنند و البته هزینه‌های چندانی را هم به بار نیاورند؛ آن‌ها حتی به مانند حسگرهای سخت‌افزاری استاندارد به آن‌قدر کارهای حفظ و نگهداری نیاز ندارند. آژانس DARPA برای انجام این کار، درصدد تغییر ژنوم گیاهان یا مواد ژنتیکی است که در این صورت، محرک‌های محیطی مشخصی به واکنش‌های زیستی مشخصی منجر می‌شوند و می‌توانند با ماهواره یا استفاده از سایر انواع فناوری‌های نظارت از راه دور، متصل شوند.
به گفته‌ی آژانس DARPA، فناوری فضایی، هوایی و زمینی موجود آن می‌تواند تغییرات در ترکیب و دمای گیاهان و بازتاب‌های نوری فواصل دور را تشخیص دهد؛ برخی واکنش‌ها می‌توانند به‌عنوان هشدار مورد استفاده قرار گیرند. گیاهان می‌توانند پاتوژن‌های موجود در هوا را تشخیص دهند یا برای شناسایی زمین‌های مین‌گذاری شده، استفاده شوند. حالا این آژانس از محققان دعوت به عمل آورد تا روش‌های اصلاح بالقوه‌ای برای این اپراتورهای گیاهی پیشنهاد کنند.
برای حصول موفقیت، تغییرات ژنتیکی نباید به ظرفیت گیاهان در شکوفایی و سر و کار داشتن با میکروب‌ها، حشرات و سایر گیاهان آسیب وارد کند. تلاش‌های قبلی در این زمینه، باعث شده تا منابع لازم برای رشد و بقای گیاه از بین رود. قبل از اینکه از این گیاهان عملاً استفاده گردد، آزمایش‌های گلخانه‌ای زیادی باید به انجام برسد. DARPA از پیشنهادهای مربوط به برنامه‌ی APT استقبال می‌کند؛ اگرچه شاید چند سال طول کشد تا جاسوس‌های ویژه‌ی گیاهی عملاً به کار گرفته شوند.
بکستین در پایان گفت: «فناوری‌های گیاهی پیشرفته برنامه‌ی زیست‌شناسی ترکیبی است. هدف ما ایجاد سیستمی کارآمد برای طراحی، ساخت و آزمایش مدل‌ها است که می‌تواند در طیف وسیعی از سناریوها مورد استفاده قرار گیرد.»
نوشته: دیوید نیلد
ترجمه: منصور نقی‌لو - مجله علمی ایلیاد
ترجمه: منصور نقی‌لو - مجله علمی ایلیاد