آلما یازده پیش‌ستاره را در نزدیکی سیاهچاله مرکزی کهکشان راه شیری کشف کرد.
مجله علمی ایلیاد – آرایه‌ی میلی‌متری-زیرمیلی‌متری بزرگ آتاکاما با نام «ALMA»، علائمی از یازده ستاره‌ی کم‌جرم کشف کرده که فقط ظرف سه سال نوری، در نزدیکی سیاهچالهی قنطورس *A، تشکیل شده‌اند. این سیاهچاله در مرکز کهکشان راه شیری ما است. مرکز کهکشانی راه شیری با سیاهچاله قنطورس *A با جرم ۴ میلیون برابر خورشید، تقریبأ در فاصله‌ی ۲۶ هزار سال نوری تا زمین و در راستای صورت فلکی قوس، واقع شده است.
حجم زیاد گرد و غبار میان‌ستاره‌ای، این منطقه را تیره و تار کرده و آن‌را از تلسکوپ‌های نوری پنهان کرده است. امواج رادیویی از جمله نور میلی‌متری و زیرمیلی‌متری که آلما رصد می‌کند، می‌توانند در این گرد و غبار نفوذ کنند و تصویر واضحی از دینامیک و محتوای این محیط خشن، ارائه دهند. هرچند، مشاهدات قبلی آلما، چیز خارق‌العاده‌تری را نشان داد؛ نشانه‌هایی از شکل‌گیری یازده پیش‌ستاره‌ی کم‌جرم، ظرف سه سال نوری در نزدیکی سیاهچاله مرکز کهکشان راه‌شیری.
حضور این پیش‌ستاره‌ها نشان می‌دهد که شرایط لازم برای تولد ستارگان کم‌جرم، حتی در یکی از پرتلاطم‌ترین مناطق کهکشان راه شیری و احتمالأ در مناطق مشابه در جهان، امکان‌پذیر است. دکتر «فرهاد یوسف‌زاده»، ستاره‌شناس ایرانی در دانشگاه شمال‌غربی آمریکا، گفت: «علی‌رغم تمام عجایب و شگفتی‌ها، بهترین شواهد را درباره‌ی شکل‌گیری ستارگان کم‌جرم در نزدیکی سیاهچالهی *A در دست داریم. این نتیجه شگفت‌آور است و ثابت می‌کند که تشکیل ستاره تا چه حد می‌تواند قوی باشد، حتی در غیرممکن‌ترین مکان‌های جهان.»
داده‌های آلما، حاکی از آن است که این پیش‌ستاره‌ی تازه کشف شده، تقریبأ ۶ هزار سال نوری قدمت دارد. دکتر یوسف‌زاده گفت: «این مسئله مهم است، زیرا این اولین مرحله‌ی تشکیل ستاره است که در این محیط به‌شدت خشن، کشف کرده‌ایم.»
محققان این پیش‌ستاره‌ها را با مشاهده‌ی عبارهای چگال به‌نام «گلبول‌های مواد» که آن‌ها را محصور کرده‌اند، شناسایی کردند. این اشکال کیهانی که شبیه به ساعت‌شنی هستند، مراحل اولیه‌ی تشکیل ستاره را نشان می‌دهند. مولکول‌هایی مثل مونوکسیدکربن در این گلبول‌ها به روشنی در نور طول موج میلی‌متری می‌درخشند و آلما می‌تواند، آن‌ها را با دقت و حساسیت بالایی مشاهده کند.
دکتر «ال ووتن» از رصدخانه‌ی ستاره‌شناسی رادیویی ملی، گفت: «این کشف شواهدی را ارائه می‌دهد، مبنی بر اینکه تشکیل ستاره درون ابرهای نزدیک سیاهچالهی *A صورت می‌گیرد. اگرچه این شرایط ایده آل نیست، اما می‌توانیم مسیرهای متفاوتی را برای ظهور این ستاره‌ها تجسم کنیم.»
برای اینکه این امر رخ دهد، نیروهای خارجی باید ابرهای گازی در نزدیکی مرکز کهکشان ما را فشرده کنند، تا بر طبیعت خشن این منطقه غلبه کنند و اجازه دهند، گرانش این ستارگان را تشکیل دهد. دانشمندان حدس می‌زنند که ابرهای گازی پرسرعت، به تشکیل ستاره کمک می‌کنند؛ زیرا نیروی محیط میان‌ستاره‌ای را فراهم می‌کنند.
همچنین این احتمال وجود دارد که جت‌های سیاهچالهی *A به خودی خود، با فشرده‌سازی ماده و تحریک انفجار تشکیل ستاره، بتوانند ابرهای گازی پیرامون را شخم بزنند. دکتر «مارک واردل»، ستاره‌شناس در دانشگاه مک‌کواری در سیدنی استرالیا، گفت: «مرحله‌ی بعدی این است که تأیید کنیم، دیسک‌های گاز غباری به دور این ستارگان جدید در حال گردش هستند. اگر این‌چنین باشد، ممکن است سیارات در نهایت از این ماده تشکیل شوند؛ همانند ستارگان جوان در قرص کهکشانی.»
جزئیات بیشتر این مقاله در مجله Astrophysical منتشر می‌شود.
نوشته: SciNews
ترجمه: امیرعلی توجه - مجله علمی ایلیاد
ترجمه: امیرعلی توجه - مجله علمی ایلیاد