خطر سیاه‌چاله‌ها و بادهای میان‌ستاره‌ای برای کهکشان‌ها
مجله علمی ایلیاد - اندازه‌گیری‌های جدید تلسکوپ طیف‌سنجی هسته‌ای ناسا «NuSTAR» سرعت، قدرت و ناپایداری جریان‌های فوق سریع گاز داغ را اندازه گرفته‌اند که در فواصل معین در نزدیکی اَبَرسیاه‌چاله‌ها منفجر می‌شوند. تمامی سیاه‌چاله‌ها توسط قرص‌های برافزایشی، حلقه‌هایی از غبار و گاز که چاله‌ها از آن‌ها تغذیه می‌کنند، احاطه شده‌اند. به‌رغم سرعت فوق‌العاده‌ای که سیاه‌چاله‌ها این مواد را می‌بلعند، گاهی به اندازه‌ی کافی سریع نیست تا این قرص‌ها را از رسیدن به جرم بحرانی و واکنش نشان دادن به شکل انفجار بازدارد.
زمانی که این انفجار اتفاق می‌افتد، قرص‌ها، جریان‌های سریع داغ گاز را در تمام جهات بیرون می‌فرستند. این جریان‌ها با یک چهارم سرعت نور، حرکت می‌کنند و کهکشانِ میزبان سیاهچاله را غرق در مقدار عظیمی از گاز می‌کنند، مقداری که به شکل قابل‌توجهی می‌تواند، شکل ستاره را بر هم بزند. به‌منظور اندازه‌گیری بهتر و دنبال کردن این انفجارهای دوره‌ای، دانشمندان با استفاده از داده‌های NuSTAR ناسا و تلسکوپ «XMM-Newton» آژانس فضایی اروپا، یک ابرسیاه‌چاله واقع در کهکشان «IRAS 13224-3809»، در صورت فلکی قنطورس را رصد کردند. موسسه‌ی فناوری کالیفرنیا نتایج این تحقیقات را منتشر کرد.
گروهی به رهبری «مایکل کارپر» در دانشکده‌ی نجوم دانشگاه کمبریج، توانست با اندازه‌گیری اشعه‌ی ایکس ساطع شده از لبه‌ی سیاهچاله، دمای بادهای قرص را اندازه‌گیری کند. به‌طور خاص، آن‌ها بررسی کردند که چگونه برخی از بخش‌های طیف اشعه‌ی ایکس توسط عنصرهایی همچون آهن و منگنز که درون بادها می‌گذرند، جذب می‌شوند. آن‌ها به این نتیجه رسیدند که این بادها، نه تنها فوق‌سریع بودند، بلکه همچنین تنها در عرض چند ساعت گرم و دوباره سرد می‌شوند.
این چرخه، توسط اشعه‌ی ایکس ایجاد می‌شود؛ بادها اشعه‌ی ایکس را جذب می‌کنند و بنابراین دمای آن تا میلیون‌ها درجه‌ی سیلسیوس افزایش می‌یابد. پس از چند ساعت، این باد به نقطه‌ی اشباع می‌رسد و دیگر نمی‌توانند اشعه‌ی ایکس جذب کنند و بنابراین به سرعت سرد شوند و این چرخه دوباره انجام می‌شود.
«فیونا هریسون»، محقق ارشد NuSTAR از موسسه‌ی فناوری کالیفرنیا، می‌گوید: «ما می‌دانیم که ابرسیاه‌چاله‌ها بر محیط کهکشان‌های میزبان‌شان تاثیر می‌گذراند و بادهای قدرتمند برخواسته از سیاهچاله می‌تواند راهی تاثیرگذار باشد. تغییرپذیری سریعی که برای نخستین بار مشاهده شد، سرنخ‌های را به‌دست می‌دهد که این بادها چگونه شکل می‌گیرند و چه مقدار انرژی به کهکشان منتقل می‌کنند.»
نوشته: اندرو مسترسون
ترجمه: مجله علمی ایلیاد