ماهی باستانی‌ای که پیش از عصر ماهی‌ها تکامل یافته است.
مجله علمی ایلیاد - مطالعات جدید نشان می‌دهد، گونه‌هایی از ماهی باستانی با اندازه و دندان‌هایی غیرمعمول، از دوره‌ی شکل‌گیری «کوآنتی» در جنوب چین، ممکن است پیش از عصر ماهی‌ها تکامل پیدا کرده باشد.
دوره‌ی دونین که به ۴۱۹.۲ تا ۳۵۸.۹ میلیون سال پیش بر می‌گردد و عموماً «عصر ماهی‌ها» نامیده می‌شود. به‌دلیل اینکه در این دوره، فراوانی و تنوع ماهی‌های آرواره‌دار در مقایسه با دوره‌ی سابقِ سیلورین که ۴۴۳.۷ تا ۴۱۹.۲ میلیون سال پیش را شامل می‌شده، به‌طرز آشکاری افزایش یافت. تا همین اواخر ثبت فسیل سیلورین مهره‌داران آواره‌دار بر پایه‌ی بقایایی بسیار ناقص استوار بود که درک ما از تکامل اولیه‌ی آن‌ها را محدود می‌کرد. اکتشافات اخیر از دوره‌ی شکل‌گیری کوآنتی در یون‌نان در جنوب غربی چین، با شرح چندین گونه‌ی ماهی که در سال‌های اخیر به خوبی حفظ شده‌اند به‌طرز چشم‌گیری دانش ما را افزایش داده است. بقایای ماهی‌های دوره‌ی شکل‌گیری کوآنتی به بخش دوم دوره‌ی سیلورین، حدود ۴۲۳ میلیون سال پیش تاریخ‌گذاری شده بود.
اکنون آقای چو و همکارانش، گونه و جنس جدیدی از ماهی کوآنتی، به‌نام «اسپارالپیستینگی» را توصیف کرده‌اند که بیشتر از اینکه نشان‌دهنده‌ی قطعات جدا شده باشد، نشان‌دهنده‌ی بخش دوم دوره‌ی سیلورین ماهی‌های استخوانی است. این فرم جدید همراه با ماهی هم‌عصرش ب‌نام «گای‌یو» و اندکی قدیمی‌تر از ماهی خال‌دار پولک‌دارای ستون فقرات درونی و کمربند لگنی هستند، ویژگی‌هایی که تصور می‌شد محدود به ماهی‌های زره‌پوش تخته پوست باشد. اسپارالپیستینگی و خویشاوندش ممکن است پرتوی آغازین از ماهی‌های گوشتی بالگان باشند که عموزاده‌های باستانی ماهی‌های شش‌دار و تهی خار و چهار اندام هستند.
اما اسپارالپیستینگی از لحاظ ریخت‌شناسی «فلس»های غیرمعمولی دارد که آن‌را از عموزاده‌های خود متمایز می‌سازد. فلس‌ها به‌طور ویژه بلند، محکم و باریک هستند و در سطوح بیرونی و داخلی با فلس‌های جلویی در هم تنیده‌اند. پولک‌های بسته‌بندی شده‌ی در هم تنیده، مانند دیواری از سپرها است که نام جنس اسپارالپیستینگی هم نشأت گرفته از آن است. ترکیبی از اسم باستانی یونانی و فارسی که به معنی «فلس سپر» است.
اسپارالپیستینگی با اضافه کردن به فهرست ماهی‌های باستانی عجیب و غریب در حال رشد از دوره‌ی سیلورین و اوایل دونین در یون‌نان، این موضوع را مطرح می‌کند که ممکن است این منطقه مرکز اولیه‌ی تنوع بخشیدن به مهره‌داران آرواره‌ای باشد. عصر ماهی‌ها به‌نظر می‌رسد در اوایل دوره‌ی سیلورین در جنوب چین از راه رسیده باشد.
نوشته: PLOS
ترجمه: مجله‌ی علمی ایلیاد