فضانوردان در معرض تب فضایی هستند.
مجله علمی ایلیاد - پژوهش‌های جدید نشان می‌دهد که وقتی فضانوردان در معرض شرایط بی‌وزنی قرار می‌گیرند، در واقع با افزایش دمای بدن روبه‌رو می‌شوند. این نوع «تب فضایی» حتی وقتی که بدن در حالت استراحت قرار دارد، هم بُروز می‌یابد و این یافته‌ی عجیب، بینش جدیدی در مورد چگونگی مقابله‌ی بدن انسان با شرایط خارج از مدار زمین به ما می‌دهد.
بررسی‌های انجام‌شده قبل و بعد از سفر به ایستگاه بین‌المللی فضایی، حاکی از آن است که این افزایش دمای بدن فوراً روی نمی‌دهد، بلکه در طی دور‌ان چند ماهه و هم‌زمان با سازگار شدن بدن با زندگی در فضا در شرایط بدون گرانش، اتفاق می‌افتد. این گروه دانشمندان گزارش دادند، بعد از دو ماه و نیم، دمای بدن فضانوردان در زمان ورزش به‌طور منظم به بیش از ۴۰ درجه‌ی سانتي‌گراد مي‌رسد و در زمان استراحت کامل، دمای بدن حدود یک درجه‌ی سانتی‌گراد بالاتر از حالت طبیعی که در حدود ۳۷ درجه‌ی سانتی‌گراد است، می‌رسد.
«هانس کریستیان گونگا»، از کلینیکی پزشکی در آلمان، بیان داشت: «فناوری جدیدی را توسعه دادیم که حسگر دمایی سطح پوست را با حسگر شار حرارتی ترکیب کرده و قادر به اندازه‌گیری تغییراتی، حتی جزئی در دمای خون شریانی است.» این مطالعه، بخشی از تلاش مستمر برای بررسی چگونگی مقابله با سفرهای فضایی طولانی محسوب می‌شود. اما تا کنون تحقیقات اندکی در مورد اینکه بی‌وزنی چگونه بر دمای اصلی بدن یا همان «CBT» تأثیر می‌گذارد، انجام شده است؛ چیزی که به‌شدت با سیستم‌های بیولوژیکی داخلی ما در روی زمین تنظیم شده است.
پژوهشگران توانستند با استفاده از حسگرهای جدید فوق‌حساس که بر روی پیشانی نصب می‌شوند، تغییرات دمای بدن ۱۱ فضانورد را ۹۰ روز قبل از سفر به فضا، در طول اقامت در ایستگاه بین‌المللی فضایی و ۳۰ روز پس از بازگشت به زمین، اندازه‌گیری کنند. در خصوص افزایش دمای کلی بدن، نتایج نشان داد که دمای بدن انسان در شرایط میکروگرانشی سریع‌تر از شرایط زمین، افزایش پیدا می‌کند. احتمالاً به این دلیل كه محيط فضایی با فاكتورهاي مهمی که دماي بدن انسان را تنظیم می‌کنند، عواملي مانند گرمايي كه بدن به محيط اطراف منتقل مي‌كند، يا ميزان عرقي كه براي خنك شدن بدن ترشح مي‌شود، در تداخل است.
به‌عنوان مثال، عرق بدن در فضا به كندي تبخير مي‌شود و اين يعني در زمان ورزش در فضا بدن بيش از اندازه داغ شده و تخليه‌ی حرارت مازاد براي بدن به مشكلي بزرگ تبديل می‌شود. گونگا می‌گوید: «وقتی بدن در شرایط بی‌وزنی قرار می‌گیرد، حذف گرمای مازاد برای بدن بسیار دشوار می‌شود. انتقال حرارت بین بدن و محیط آن، در این شرایط به میزان قابل توجهی چالش برانگیزتر می‌شود.»
این مسأله مهم است، زیرا تنظیم دمای بدن برای سلامتی ما بسیار مهم است؛ موسسه‌ی ملی بهداشت و ایمنی شغلی آمریکا «NIOSH»، توصیه می‌کند که دمای بدن انسان برای افراد معمولی که روزانه کار سنگین انجام می‌دهند، نباید بیشتر از ۳۸ درجه‌ی سانتی‌گراد باشد. آن‌چه در سفرهای فضایی، به ویژه برای سفرهای آینده به مریخ حائز اهمیت است، پیشگیری از بروز مشکلاتی مانند هیپوترمی یا استرس گرمایی است. بنابراین در مورد اینکه تب فضایی چقدر گسترده است و چگونه می‌توانیم با آن مبارزه کنیم، باید تحقیقات بیشتری انجام شود.
این تحقیق، علاوه بر پیامدهای سفر فضایی، مسائلی را درباره‌ی اینکه بدن ما چگونه می‌تواند CBT را به‌طور ایمن تنظیم کند نیز برجسته می‌کند. با توجه به زمان کافی، ممکن است بتوانیم CBT خود را با زندگی در فضا سازگار کنیم. گونگا می‌گوید: «نتایج ما همچنین سوالاتی در مورد تکامل دمای اصلی و بهینه‌ی بدن را مطرح می‌کند که تاکنون چگونه با تغییرات آب و هوایی روی زمین منطبق شده و چگونه منطبق خواهد یافت؟»
این تحقیق در مجله‌ی Scientific Reports منتشر شده است.
نوشته: دیوید نیلد
ترجمه: زهرا جهانبانی – مجله علمی ایلیاد
ترجمه: زهرا جهانبانی – مجله علمی ایلیاد