آیا می‌دانید چگونه شفق قطبی به‌وجود می‌آید؟
مجله علمی ایلیاد - به پاس شراره‌های بلندمدتی که اخیراً در ماه دوم سال ۲۰۱۸ میلادی به بیرون از خورشید افکنده شد، زمین شاهد طوفان ژئومغناطیسی در ارتفاعات بالاتر بوده است. در ۱۲ فوریه، شراره‌ی خورشیدی نسبتاً ملایم درجه‌ی سومی به وقوع پیوست و تاجی خورشیدی در پی آن انتشار پیدا کرد. در نتیجه‌ی این رویداد، تابش الکترومغناطیسی و پلاسما به فضا راه یافت و قسمتی از آن مستقیماً روانه‌ی زمین شد.
شاید قدری ترسناک به‌نظر برسد، اما خیلی هم غیرعادی نیست. این رویدادهای انتشار تاج‌های خورشیدی از جمله عواملی هستند که زیباترین پدیده‌ها را در پهنه‌ی آسمان به‌وجود می‌آورند؛ نمایش نوری وهم‌آوری که ما آن‌را «شفق قطبی» می‌نامیم.
این پدیده زمانی اتفاق می‌افتد که ذرات باردار حاصل از تاج‌های خورشیدی با اتم‌ها و مولکول‌های موجود در جو زمین برخورد کرده و روشنایی را در آسمان پدید می‌آورند. بادهای خورشیدی هم می‌توانند در صورت شدید بودن، شفق‌های قطبی را به‌وجود بیاورند، اما شفق‌های قطبی که در اثر طوفان‌های ژئومغناطیسی شکل می‌گیرند، بسیار شفاف و چشم‌نواز هستند. بنا بر هشدار طوفانی صادر شده از سوی سازمان جوی و اقیانوسی ملی آمریکا، طوفان‌هایی که در عرض‌های جغرافیایی بالاتر از قبیل کانادا، آلاسکا، سیبری و قطب جنوب هستند، شاید نمایش نوری شگفت‌انگیزی در شب‌های گذشته را تجربه کرده باشند.
دلیل این پدیده آن است که ذرات باردار ناشی از خورشید در خطوط میدان مغناطیسی زمین به دام می‌افتند که آن‌ها را به سمت قطب‌ها هدایت می‌کند. شفق قطبی تنها اثر طوفان‌های الکترومغناطیسی نیست. سیگنال‌های ارتباطی با فرکانس بالا نیز می‌توانند به مانند سیگنال‌های رادیویی زیر ۳۰ مگاهرتز تحت تاثیر قرار بگیرند، زیرا جو مختل می‌تواند سیگنال‌هایی را که میان فرستنده‌ی زمینی و ماهواره‌های موجود در مدار ارسال می‌شوند، دچار اختلال نماید.
خوشبختانه، این طوفان از نوع ملایم بود و فقط نوسانات بسیار ضعیف در شبکه‌های نیرو را در پی دارد. اما این جریان‌های ژئومغناطیسی به قدری ضعیف هستند که نمی‌توانند شبکه نیرو را به کلی از کار بیندازند. پس اگر در عرض جغرافیایی بالای ۶۵ درجه قرار دارید، شاید شاهد شفق‌های قطبی و این اختلالات ضعیف بوده‌اید.
نوشته: مایکل استار
ترجمه: منصور نقی‌لو - مجله علمی ایلیاد
ترجمه: منصور نقی‌لو - مجله علمی ایلیاد