ردپای زحل در نقاط دیگر منظومه‌ی شمسی دیده شد!
مجله علمی ایلیاد - گروهی از محققان از فرانسه و آمریکا، شبیه‌سازی کامپیوتری از توسعه‌ی منظومه‌ی شمسی ساخته‌اند و بر مشتری و منشاء قمرهایش تاکید کرده‌اند. در مقاله‌ی این گروه که در arXiv آپلود شده، آن‌ها اطلاعاتی را ارائه می‌دهند که نشان می‌دهد ممکن است زحل نقش مهمی در تشکیل بزرگترین قمرهای مشتری ایفا کرده باشد.
بیشتر دانشمندان کیهان‌شناسی موافق این نظر هستند که کوچک‌ترین قمرهای مشتری از جای دیگری وارد منظومه‌ی شمسی‌مان شده‌اند؛ از طرف دیگر، چنین تصور می‌شود که چهار عدد از بزرگترین قمرهای مشتری به نام‌های گانیمد، آیو، کالیستو و اروپا در نزدیکی خود سیاره تشکیل شده‌اند. اما به گفته‌ی محققان، این نظریه مشکل دارد.
اگر مشتری در مسیر حرکت به دور خورشید همه چیز در مدارش را پاک‌سازی کرده، این قمرها چگونه توانسته‌اند تشکیل شوند؟ زیرا طبق این نظریه، گرانش همه چیز را بر سر راه جذب می‌کند، همان‌طور که مشتری تشکیل شده! برای کسب اطلاعات بیشتر و حل احتمالی این مسئله، محققان شبیه‌سازی کامپیوتری ساختند تا نشان دهند که مشتری و سیارات نزدیک دیگر، چگونه تشکیل شده‌اند.
طبق گزارش این گروه، این شبیه‌سازی نشان داد که احتمالاً زحل در ساخت قمرهای مشتری نقش داشته، یعنی به حدی نزدیک به مشتری حرکت کرده که موادی که در لبه‌ی مسیری که سیاره‌ی بزرگتر پاک‌سازی کرده به دور خورشید می‌چرخیدند را مختل کرده است؛ در نتیجه بعضی از مواد توانستند وارد این فضای پاک‌سازی‌شده شوند. این مواد توانستند با یکدیگر ادغام شوند تا چهار قمر بزرگی که امروزه می‌بینیم را تشکیل دهند.
این گروه با بررسی بیشتر شبیه‌سازی بیان کرد که یافته‌هایش می‌تواند بر مطالعه‌ی منظومه‌های ستاره‌ای دیگر تأثیر بگذارد؛ منظومه‌هایی که سیارات بسیاری دارند نیز ممکن است چنین روندی را طی کرده باشند. در چنین مواردی، دانشمندان می‌خواهند سیارات بزرگتر را دقیق‌تر بررسی کنند تا ببینند آیا آن‌ها نیز قمرهای بزرگی دارند که می‌توانند دربردارنده‌ی حیات باشند؟
به گفته‌ی محققان، این شبیه‌سازی حامل سناریوی محتمل در مورد توسعه‌ی قمرهای بزرگتر مشتری است، اما هنوز توضیح نمی‌دهد که چرا این چهار قمر از مواد مختلفی ساخته شده‌اند؟ به نظر منطقی است که فرض کنیم اگر این قمرها از یک نوع سنگ، غبار و گاز ادغام می‌شدند، بسیار شبیه یکدیگر بودند.
محققان بر این باورند که چهار قمر گالیله‌ای پُرجرم در یک دیسک پیرامون سیاره در مراحل آخر تشکیل مشتری شکل گرفته‌اند. درحالی‌که وجود دیسکی پیرامون مشتری با شبیه‌سازی‌های هیدرودینامیکی تایید شده، دانشمندان در زمینه‌ی منشاء و مکانیزم‌های تحویل عناصر سازنده‌ی قمرها به توافق نرسیده‌اند. باز شدن یک شکاف در دیسک پیرامون خورشید می‌تواند، مشتری را از منابع اصلی مواد جامد جدا کرده باشد.
هرچند، ذخیره‌ای از اجرام کوچک و بیشمار آسمانی باید در لبه‌ی خارجی شکاف مشتری باقی مانده باشد، در جایی‌که مواد جامد گیر افتاده و در طول زمان انباشته شدند. در اینجا نشان می‌دهیم که تشکیل هسته‌ی زحل درون این محل ذخیره یا مهاجرت آن به داخل باعث شد، اجرام کوچک و بیشمار آسمانی از این محل ذخیره مجدداً در مشتری و منظومه‌ی شمسی داخلی توزیع شوند و بدین ترتیب مواد کافی برای تشکیل قمرهای گالیله‌ای را فراهم کرده و کمربند اصلی را مملو از سیارک‌های ابتدایی کند.
متوجه شدیم که مدار اجرام کوچک و بیشمار آسمانی که در دیسک پیرامون مشتری گیر افتاده از طریق اصطکاک با گاز در سیستمی فشرده که با میزان اشعه‌ی کنونیِ قمرهای گالیله‌ای قابل مقایسه است، به گردش درآمده است. نقش تعیین کننده‌ی زحل در مکانیزم تحویل دلالت‌های قوی برای تشکیل قمرهای پرجرم در اطراف سیارات غول‌پیکر فراخورشیدی دارد، زیرا آن‌ها ترجیحاً در اطراف سیارات در چند منظومه‌ی ستاره‌ای تشکیل شده‌اند.
نوشته: باب ایرکا
ترجمه: سحر الله‌وردی -مجله علمی ایلیاد
ترجمه: سحر الله‌وردی -مجله علمی ایلیاد