آیا میکروب‌های روده‌ای، ذهن ما را کنترل می‌کنند؟
مجله علمی ایلیاد - دو تن از دانشمندان دانشگاه آکسفورد انگلستان، چارچوبی تکاملی را به‌منظور درک این موضوع که چرا شرایط میکروبی روده می‌تواند بر مغز و رفتار ما تاثیر بگذارد، پیشنهاد کرده‌اند. شواهد بسیاری وجود دارد که نشان می‌دهد که باکتری‌های روده، به‌ویژه گونه‌های« لاکتو باسیلوس» و «�'ﯿ�"ﺪﻭ�'ﺎﮐﺘﺮﯾﻮﻡ» می‌توانند بر رفتار اجتماعی، اضطراب، استرس و افسردگی تاثیرگذار باشند.
دکتر «کاترینا جانسون» از گروه روانشناسی تجربی دانشگاه آکسفورد در این خصوص می‌گوید: «ما می‌دانیم که مکانیزم‌های متعددی از جمله ارتباطات ایجاد شده از طریق عصب واگوس، عصب اصلی متصل‌کننده‌ی روده به مغز، سیستم ایمنی بدن و تغییرات هورمونی و همچنین تولید مواد شیمیایی نورواکتیو توسط میکروب‌های رودوی هدایت می‌شوند. اما چرا باکتری‌های روده‌ای در همه این رفتارها موثر هستند؟»
در مقاله‌ای که در مجله‌ی Nature Reviews Microbiology منتشر شد، دکتر جانسون و همکارش، پروفسور «کوین فاستر» از دانشکده زیست‌شناسی دانشگاه آکسفورد، فشارهای تکاملی را که ممکن است به حس روده‌ای منجر شوند، در نظر گرفته‌اند.
یک تئوری موجود در این زمینه این است که باکتری‌های روده‌ای رفتارهای ما را به نفع خود دستکاری می‌کنند. به عنوان مثال، آن‌ها ممکن است باعث شوند ما خوش مشرب‌تر شده و رفتار دوستانه‌تری با دیگران داشته باشیم؛ چرا که به این طریق، آن‌ها شانس بیشتری خواهند داشت که به بدن میزبان جدید منتقل شوند. در واقع، این رفتار، رفتاری موذیانه است که سبب می‌شود بسیاری از باکتری‌های روده بتوانند ساختارهایی مشابه مواد شیمیایی انتقال دهنده‌های عصبی مغز یا پیش‌سازهای آن‌را تولید کنند.
با این حال، با توجه به تئوری تکامل، دکتر جانسون و استاد فاستر این سناریو را که مغز ما توسط میکروب‌های موجود در بدن‌مان دستکاری می‌شود به دلیل تنوع بسیار زیاد گونه‌های میکروبی ساکن در روده، دور از ذهن می‌دانند. پروفسور فاستر در این خصوص می‌گوید: «هرگونه انرژی اضافی که توسط باکتری‌ها به‌منظور تولید مواد شیمیایی نورواکتیو مصرف گردد و باعث دستکاری رفتار میزبان شود، میکروب‌های دیگری را که فاقد انرژی لازم هستند بسیار آسیب‌پذیر می‌سازد. لذا شرایطی که برای این چنین دستکاری لازم است به ندرت در اکوسیستم متنوع ژنتیکی میکروبیوم پستانداران دوام می‌آورد.»
دکتر جانسون در ادامه‌ی سخنانش افزود: «به جای اینکه همکاران میکروبی موجود در بدن‌مان را به عنوان عروسک‌گردان‌هایی در نظر بگیریم که رفتار ما را کنترل می‌کنند، باید بدانیم که احتمالاً اثرات رفتاری میکروب‌های روده بیشتر به علت انتخاب طبیعی میکروب‌ها برای رشد و رقابت در روده و انتخاب طبیعی بدن میزبان بسته به تنوع میکروب‌های موجود در بدنش است.»
رشد میکروبی بر محصولات جانبی متابولیک مانند اسیدهای چرب کوتاه‌زنجیره مرتبط با عملکرد مغز تاثیر می‌گذارد و متابولیت‌های میکروبی نیز می‌توانند با پاسخ ایمنی ما مرتبط باشند. علاوه بر این، فیزیولوژی ما ممکن است به نحوی وفق یابد که از میکروب‌های درون بدن‌مان به نفع خود استفاده کند. همانند فرضیه‌های بهداشتی که بیان می‌کنند عدم وجود میکروب‌ها، رشد و سلامت سیستم ایمنی بدن را مختل می‌سازد، ما نیز بیان می‌کنیم که احتمالاً تکامل ما و یا حتی عملکرد طبیعی مغزمان به‌وجود این میکروب‌ها وابسته باشد، بنابراین و به همین علت است که شاید تغییر در میکروبیوم روده ما می‌تواند بر روی رفتارمان موثر باشد.» درک تکامل ارتباط رودوی- مغزی ممکن است به ما کمک کند تا بتوانیم این اکوسیستم میکروبی را همراه با مزایای بالقوه‌ای که برای سلامت روانی و رفتاری ما دارد، کنترل کنیم.
نوشته: SciNews
ترجمه: سهیلا دوست‌پژوه - مجله علمی ایلیاد
ترجمه: سهیلا دوست‌پژوه - مجله علمی ایلیاد