رویداد‌های نجومی خردادماه ۱۳۹۷
مجله علمی ایلیاد - به اواخر فصل بهار رسیده‌ایم. آسمان شب خرداد ماه در اواخر بهار، آسمان جذابی است. تلفیقی از آسمان زمستانه و آسمان تابستانه. در این مطلب، رویداد‌های نجومی خرداد ماه ۱۳۹۷ را مرور می‌کنیم.
۱ خرداد – تربیع اول ماه رمضان
یک هفته از آغاز ماه رمضان در تقویم قمری گذشته است و گام دوم ماه، پس از ماه نو، تربیع اول شکل گرفت. زمان دقیق تربیع اول ماه رمضان ساعت ۷:۱۹ دقیقه‌ی صبح اولین روز خردادماه است.
۶ خرداد – مقارنه‌ی ماه و سیاره‌ی مشتری
بزرگترین سیاره‌ی منظومه‌ی شمسی، سیاره‌ی مشتری است. این سیاره در ششمین شب خرداد در مقارنه‌ای نزدیک از نظر ظاهری به ۳.۰۹ درجه‌ای ماه می‌رسد. هر چند مشتری در این مقارنه، همچون جرمی کوچک در کنار ماه پُرنور است، اما این سیاره‌ی گازی، ۱،۳۰۰ برابر زمین است. مشتری تقریباً هر ماه با تنها قمر زمین مقارنه‌ی ظاهری دارد، در حالی که خود بیش از ۶۰ قمر دارد.
۸ خرداد – قرص ماه کامل رمضان
در این شب، ماه سومین گام خود، یعنی قرص ماه کامل را شکل می‌دهد. در این شب ماه در ساعت ۱۷:۵۰ به مرحله‌ی بدر خود می‌رسد. ماه در این شب در صورت‌فلکی میزان و در مرز صورت‌فلکی عقرب قرار دارد.
۱۱ خرداد – مقارنه‌ی ماه و سیاره‌ی زحل
سیاره‌ی زحل با حلقه‌های زیبایش این‌بار به مقارنه‌ی نزدیکی با ماه می‌رسد. این مقارنه که با فاصله‌ی ظاهری ۱.۶ درجه‌ای ماه می‌رسد. بیشترین میزان نزدیکی این مقارنه در ساعت ۴:۵۰ بامداد شکل می‌گیرد.
۱۲ خرداد – ماه در اوج
در این روز ماه بیشترین فاصله‌ی خود، در ۳۰ روز گذشته با زمین را خواهد داشت. این فاصله معادل ۴۰۵،۳۱۶ کیلومتر خواهد بود و در ساعت ۲۰:۰۴ شب رخ می‌دهد.
۱۳ خرداد – نبرد ماه و خدای جنگ
پس از مقارنه‌های ماه با مشتری و زحل، این بار ماه به ملاقات سیاره‌ی سرخ منظومه‌ی شمسی رفته است. این مقارنه در ساعت ۱۵:۲۸ روز ۱۳ خرداد و با نزدیکی ۳.۲ درجه رخ می‌دهد. این مقارنه در صورت‌فلکی جدی رخ می‌دهد و برای ساکنان ایران قابل روئیت نیست، چون بیشینه‌ی مقارنه زمانی رخ می‌دهد که ماه هنوز طلوع نکرده است. در زمان طلوع این دو جرم، مقارنه‌ای حدود ۵ درجه‌ای دیده خواهد شد.
۱۳ خرداد – ماه در گره‌ی نزولی
در ساعت ۱۶:۰۹ بعد از ظهر، ماه از گره‌ی نزولی عبور می‌کند.
۱۶ خرداد – عطارد در حضیض خورشیدی
در شانزدهمین روز خرداد، سیاره‌ی عطارد قرص کامل خود را با قرار گرفتن در ورای خورشید شکل می‌دهد. هر چند دیدن قرص کامل این سیاره به دلیل فاصله‌ی اندکش با خورشید بسیار سخت است، اما قطعاً منظره‌ای بی‌نظیر خواهد بود.
۱۶ خرداد – تربیع آخر ماه رمضان
ماه به گام چهارم رسیده است. در ساعت ۲۲:۰۲ تربیع آخر ماه روی می‌دهد و ماه رمضان به‌سمت آخرین گام خود می‌رود. ماه در این شب در صورت فلکی‌های دلو قرار دارد.
۲۴ خرداد – رصد ماه نو شوال
در غروب روز ۲۴ خرداد، هلال ماه نو شوال در افق غربی رصد خواهد شد و روز ۲۵ خرداد روز اول ماه شوال و عید فطر خواهد بود.
۲۵ خرداد – ماه در حضیض مداری
در این روز ماه به کمترین فاصله‌ی خود با زمین، در ماه گذشته می‌رسد. این فاصله به میزان ۳۵۹،۵۰۷ می‌رسد. حضیض مداری ماه در ساعت ۰۳:۲۵ این روز رخ می‌دهد.
۲۶ خرداد – مقارنه‌ی ماه با سیاره‌ی زهره
ماه به مراحل صبح‌گاهی خود رسیده است و طلوع آن به ساعت‌های اولیه‌ی روز رسیده است. از این رو، مقارنه با سیاره‌ی زهره که در این روزها صبح‌گاهی شده است، عجیب نیست. این مقارنه با فاصله‌ی ظاهری ۲.۳ درجه و در ساعت ۱۶:۴۳ اتفاق می‌افتد.
۲۶ خرداد – ماه در گره‌ی صعودی
در روز ۲۶ خرداد، در ساعت ۲۱:۲۰ شب از گره‌ی صعودی خود عبور می‌کند.
۲۶ خرداد – مقارنه‌ی ماه و خوشه‌ی ستاره‌ای کندوی عسل
در ساعت ۲۳:۰۸ ماه به مقارنه‌ی ۱.۵ درجه‌ای خود با خوشه‌ی ستاره‌ای کندوی عسل می‌رسد. این مقارنه از این جهت جالب است که ماه، نزدیک‌ترین همسایه‌ی زمین است و خوشه‌ی کندوی عسل در فاصله‌ی ۵۰۰ سال نوری زمین قرار دارد.
۲۸ خرداد – مقارنه‌ی ماه با ستاره‌ی قلب اسد
این مقارنه بین ماه و یک ستاره است. مقارنه‌ای ۱.۷ درجه‌ای که در ساعت ۱۰:۵۵ صبح روی می‌دهد.
۳۰ خرداد – مقارنه‌ای متفاوت
در روز‌های آخر خرداد ماه، آسمان شب، میزبان مقارنه‌ای زیبا بین سیاره‌ی زهره و خوشه‌ی ستاره‌ای کندوی عسل روی می‌دهد. این مقارنه در ساعت ۵:۵۱ بامداد به بیشترین میزان نزدیکی خود و ۰.۴ درجه‌ای هم‌دیگر می‌رسند.
۳۰ خرداد – تربیع اول ماه
هفت روز از ماه شوال گذشته است و گام دوم ماه کامل می‌شود. زمان دقیق تربیع اول ماه شوال ساعت ۱۴:۲۱ دقیقه‌ی ۳۰ خرداد رخ می‌دهد.
۳۱ خرداد – انقلاب تابستانه
در روز آخر خرداد ماه، آخرین ماه از فصل بهار، موقعیت خورشید نسبت به زمین به‌گونه‌ای می‌شود که طولانی‌ترین روز سال را تجربه خواهیم کرد و فردای آن روز (۱ تیر) خورشید مایل‌ترین تابشش را بر زمین خواهد داشت. لحظه‌ی رخداد انقلاب تابستانه به وقت ایران، ۱۳:۰۷ خواهد بود.
نوشته: علی عمانی - مجله علمی ایلیاد