ترسیم نخستین نقشه‌ی بزرگ‌مقیاس از سن تحدب کهکشان راه‌شیری
مجله علمی ایلیاد - گروهی از ستاره‌شناسان رصدخانه‌ی جنوبی اروپا «ESO» که به دنبال درک بهتر تاریخ شکل‌گیری کهکشان راه‌شیری بودند، شروع به ساختن نخستین نقشه‌ی سن تحدب این کهکشان کردند. نتایج فعلی آن‌ها نشان می‌دهد که دوره‌ی شکل‌گیری ستاره که تقریباً ۴ میلیارد سال طول می‌کشد، ساختار پیچیده‌ای در این تحدب را به وجود آورده است. کهکشان راه‌شیری کهکشانی مارپیچی است که در مرکز آن برآمدگی یا تحدب وجود دارد. قطر این تحدب هزاران سال نوری است و شامل تقریباً یک‌چهارم کل جرم ستارگان است.
مطالعات قبلی نشان داده که این تحدب شامل دو جزء اصلی است؛ جمعیتی متشکل از ستارگان فاقد فلز که دارای توزیع کروی هستند و جمعیتی متشکل از ستارگان غنی از فلز که کمربند مرکز کهکشان را شکل می‌دهند. با این حال تجزیه و تحلیل سن ستارگان تا به امروز نتایج متناقضی داشته است. در حال حاضر «مارینا رجکوبا»، ستاره‌شناس ESO و همکارانش رنگ، روشنایی و اطلاعات طیفی در مورد شیمی ستاره‌ها را مورد بررسی قرار داده‌اند تا نقشه‌ی سنی تحدب کهکشان راه‌شیری را تهیه کنند.
این محققان از داده‌های شبیه‌سازی‌شده و مشاهده‌شده‌ی میلیون‌ها ستاره از طریق متغیرهای «VISTA» در بررسی مادون قرمز از درون کهکشان راه‌شیری استفاده کردند و آن‌ها را با آزمایش‌های میزان فلز در تقریباً ۶۰۰۰ ستاره در سراسر بخش درونی تحدب که از مطالعه‌ی اسپکتروسکوپی صورت‌گرفته با تلسکوپ بسیار بزرگ ESO انجام شده بود، مقایسه کردند.
دکتر رجکوبا گفت: «ما رنگ و روشنایی ستاره‌ها را تجزیه و تحلیل کردیم تا ستاره‌هایی را بیابیم که به نقطه‌ی سوخت هیدروژن خود در هسته که شاخص سن ستاره است، برسیم. یافته‌های ما با تحدب کلی و قدیمی راه‌شیری سازگار نبود، اما نیازمند به این بود که شکل‌گیری ستاره‌ها حدوداً ۴ میلیارد سال طول بکشد و این شکل‌گیری تقریباً ۱۱ میلیارد سال قبل آغاز شده باشد. جوان‌ترین ستاره‌هایی که می‌بینیم حداقل ۷ میلیارد ساله هستند که قدیمی‌تر از سنی است که برخی مطالعاتِ قبلی بیان کرده‌اند.»
یکی از این سه ناحیه‌ی مورد بررسی که برهم‌نهیِ تقریباً ۳ میلیون ستاره‌ی متعلق به ساختارهای مختلف راه‌شیری در امتداد خط دید را نشان می‌دهد، دیسک راه‌شیری و همچنین ستارگان متعلق به ناحیه‌ی تحدب هستند. نتایج این گروه بر اساس تجزیه و تحلیل سه ناحیه‌ی نقشه‌ی مادون قرمز است که با هم‌دیگر بزرگ‌ترین ناحیه‌ی مورد مطالعه در تحدب راه‌شیری را می‌سازند. در تمام این سه ناحیه، یافته‌های مربوط به محدوده‌ی سنی ستارگان، سازگار است.
یکی از اعضای گروه، دکتر «فرانسیسکو سوروت مادرید»، می‌گوید: «مطالعات قبلی به ما می‌گویند که ستارگان غنی از فلز در نزدیکی هسته، شبیه به جوان‌ترین ستارگان هستند؛ در حالی که در داده‌هایی که استفاده می‌کنیم، نمی‌توانیم پی ببریم که کدام ستارگان به بخش ساختار میله‌ای یا کروی متعلق هستند، اما نتایج ما حاکی از آن است که این میله‌ی نزدیک مرکز کهکشان، تقریباً ۷ میلیارد سال قبل تشکیل شده است و پس از آن اصلاً مقدار زیادی گاز وجود نداشته که جریان یابد و ستارگان را در امتداد آن میله شکل دهد.»
دکتر «النا والنتی»، یکی از اعضای این گروه، گفت: «نقشه‌ی نهایی، سرعت شکل‌گیری ستاره به‌عنوان تابعی از سن و فلزیت برای ستارگانِ سراسر تحدب را به ما نشان خواهد داد. این عامل مهمی است که داستان کامل شکل‌گیری تحدب راه‌شیری را به ما می‌گوید.» ستاره‌شناسان نتایج خود را در هفته‌نامه‌ی اروپایی نجوم و علوم فضایی «EWASS» در لیورپول انگلستان، ارائه دادند.
نوشته: SciNews
ترجمه: زهرا جهانبانی - مجله علمی ایلیاد
ترجمه: زهرا جهانبانی - مجله علمی ایلیاد