آیا قرار است حیات بر روی زمین با پرتوهای اِتا کارینا از بین برود؟
مجله علمی ایلیاد - مشاهدات جدید تلسکوپ فضایی «NuSTAR» متعلق به ناسا، نشان می‌دهد که سیستم ستاره‌ای درخشان «اِتا کارینا» پرتوهای کیهانی‌ای را تولید می‌کند که بعضی از آن‌ها احتمالاً به زمین اصابت خواهند کرد. دانشمندان بر این باور هستند که اِتا کارینا، درخشان‌ترین و عظیم‌ترین سیستم ستاره‌ای با فاصله‌ی ۱۰،۰۰۰ سال نوری از زمین، قادر است ذرات کیهانی را به سرعتی نزدیک به سرعت نور برساند. علاوه بر این دانشمندان دریافتند که احتمالاً این پرتوهای کیهانی پُرانرژی به طور منظم با مگنتوسفر زمین برخورد خواهند کرد. لکن از آن‌جا که مسیرهای پرتوهای کیهانی توسط میدان‌های مغناطیسی تقسیم می‌شوند، ردیابی ریشه‌های آن‌ها بسیار دشوار است.
اِتا کارینا سیستم ستاره‌ای دوتایی است. ستاره‌های این سیستم دارای جرمی ۹۰ و ۳۰ برابر جرم خورشید هستند. و هر ۵.۵ سال، مدارهای غول‌پیکر آن‌ها، گذرگاه موجود در فاصله‌ی ۲۲۵ میلیون کیلومتری یکدیگر را می‌پیمایند.
«مایکل کرکوران»، یکی از متخصصین فیزیکدان مرکز پرواز فضایی گودارد ناسا، در این خصوص می‌گوید: «هر دو ستاره‌ی اِتا کارینا دارای جریان‌های خروجی قدرتمندی به نام بادهای ستاره‌ای هستند. زمانی که این بادها به یکدیگر برخورد می‌کنند، در طی دوره‌ی چرخشی تغییر نموده و سیگنال‌های دوره‌ای را در اشعه‌های ایکس کم توانی تولید می‌کنند که ما بیش از دو دهه در حال ردیابی‌شان هستیم.
تلسکوپ فضایی اشعه‌ی گامای فرمیِ ناسا نیز امواج منحصر‌به‌فرد گاما را که از سوی اِتا کارینا می‌آمد، مشاهده کرده است. با این حال، مشاهدات به اندازه‌ی کافی دقیق نبودند تا پیوند بین پرتوهای پُرانرژی و این سیستم ستاره‌ای عظیم را تایید کنند.
بنابراین از NuSTAR استفاده شد که می‌تواند اشعه‌های ایکس پُرانرژی را به صورت بهتری نسبت به نسل قبلی تلسکوپ‌های اشعه‌ی ایکس مشاهده کند. با استفاده از NuSTAR، محققان اطلاعات جدید و آرشیو شده به دست آمده از اِتا کارینا را بررسی کردند. تلسکوپ‌های فضایی، پرتوهای X کم انرژی را که در ابتدا توسط فرمی رصد شده بودند، آشکار می‌کردند، علاوه بر این این تلسکوپ‌ها اشعه‌های انرژی پُرتوان تولید شده توسط موج‌های شوک موجود در بادهای به هم برخورد‌کننده را نیز رصد می‌کردند. برخی از اشعه‌های ایکس دارای انرژی بیش از ۳۰،۰۰۰ الکترون ولتاژ هستند و برخی نورهای قابل مشاهده نیز دارای انرژی برابر با ۲ تا ۳ الکترون ولت هستند.
منشاء این پرتوهای X به اصطلاح اشعه‌ی ایکس بسیار نافذ در مدارهای سیستم دو ستاره‌ای عظیم متفاوت است، اما اثرات فوران با الگوهای پرتوی گامایی که اولین بار توسط فرمی کشف شد، مطابقت دارد. دانشمندان معتقد هستند که بعضی از ذرات توسط بادهای ستاره‌ای که به هم برخورد می‌کنند و به احتمال زیاد از سیستم ستاره‌ای فرار کرده‌اند تولید شده و به چنین انرژی بالایی دست یافته‌اند.
«فیونا هریسون»، پژوهشگر اصلی NuSTAR و استاد نجوم در کلتچ، گفت: «مدت زمان طولانی است که ما می‌دانیم منطقه‌ی اطراف اِتا کارینا منبع انتشار انرژی پرتوهای ایکس و پرتوهای گامای پُرانرژی است. اما تا زمانی که NuSTAR قادر به تشخیص پرتوها نباشد و نتواند نشان دهد که آن‌ها از این سیستم دوتایی می‌آیند و خواص آن‌ها به صورت دقیق مطالعه نشود، منشاء این اشعه‌ها به صورت یک راز باقی خواهد ماند.»
نوشته: بروکس های
ترجمه: سهیلا دوست‌پژوه - مجله علمی ایلیاد
ترجمه: سهیلا دوست‌پژوه - مجله علمی ایلیاد