بمبی ساعتی در زیر قطب شمال کشف شد.
.webp)
مجله علمی ایلیاد - قطب شمال جای خوبی نیست، بلکه جایی است که ضخیم‌ترین و قدیمی‌ترین یخ دریا در آن در حال شکستن است. دریاچه‌های عجیب و غریب در این چشم‌انداز نشانه‌گذاری شده‌اند. ممکن است وضعیت بدتر شود. تحقیقات جدید نشان‌دهنده‌ی مخزن عظیمی از آبِ حرارت دیده در زیر اقیانوس قطب شمال و نفوذ آن به اعماق و قطب این منطقه‌ی قطبی است، یعنی جایی که ممکن است یخِ منجمد‌شده‌ی فوقانی را ذوب کند و ممکن است حجم آن خیلی زیاد باشد.
اقیانوس‌شناس «مری‌لوئیز تیمرمنز» از دانشگاه ییل، توضیح داد: «شواهد نشان می‌دهد که یک اقیانوس در یکی از حوضه‌های اصلی ورودی اقیانوس قطب شمال به‌نام «حوضه‌ی کانادایی» در حال حرارت دیدن است.» تیمرمنز و گروهش داده‌های مربوط به دمای حوضه‌ی کانادایی که ظرف ۳۰ سال اخیر جمع‌آوری شده‌اند را تجزیه و تحلیل کردند و دریافتند که مقدار حرارت در گرم‌ترین بخش آب در دوره‌ی ۱۹۸۷ تا ۲۰۱۷ دو برابر شده است.
این حوضه که در شمال آلاسکا واقع شده از مخلوطی از لایه‌های آب اقیانوس تشکیل شده و آب سرد و تازه در سطح وجود دارد؛ یعنی بالای بدنه‌ی اقیانوس نمکی‌تر و گرم‌تر که در زیر گیر افتاده را پوشش می‌دهد. این پویایی برای مدت‌ها این‌گونه بوده، اما شرایط گرمایشی سریع مخزن آب گرم‌تر تحتانی باعث نگرانی دانشمندان شده است. تیمرمنز گفت: «در حال حاضر، این حرارت در زیر لایه‌ی سطحی گیر افتاده است. اگر با سطح مخلوط شود، حرارت کافی برای ذوب کردن کامل بسته‌ی دریا و یخ که برای سال‌ها این منطقه را پوشش می‌دهد، وجود خواهد داشت.»
به گفته‌ی محققان، آبِ زیرسطحیِ گرم‌تر به دلیل «حرارت خورشیدیِ غیرعادیِ» آب‌های سطحی در دریای چوکچی شمالی که حوضه‌ی کانادا را تامین می‌کند، حرارت را ذخیره کرده است. اساساً یخ دریا به طور فصلی و روزافزون دریای چوکچی را ذوب می‌کند، آبِ باز در معرض حرارت ناشی از نور خورشید قرار می‌گیرد، گرم می‌شود و سپس توسط بادهای قطب شمال به سمت شمال رهسپار می‌شود؛ پدیده‌ی رایجی که «چرخاب بوفورت» نامیده می‌شود.
محققان هشدار می‌دهند که وقتی این آبِ حرارت‌دیده به قطب شمال می‌رود، آب‌های گرم‌تر به زیر لایه‌ی سردتری از حوضه‌ی کانادایی نفوذ می‌کنند، اما مقدار آبی که در سه دهه‌ی اخیر حرارت دیده است، می‌تواند نشان‌دهنده‌ی «بمبی ساعتی» باشد. یکی از اعضای گروه، اقیانوس‌شناس «جان تول» از موسسه‌ی اقیانوس‌شناسی وودز هول، گفت: «قرار نیست این حرارت از بین برود. در نهایت، این حرارت به سطح می‌رسد و بر یخ تاثیر می‌گذارد.»
در حالی که محققان تصور نمی‌کنند هیچ حرارت آنی وجود داشته باشد، بادهای قوی که لایه‌های آب سردتر و گرم‌تر را با هم مخلوط می‌کنند یا افزایش شوری آب که آب گرم‌تر را به سمت بالا هدایت می‌کند، می‌توانند تأثیر شدیدی بر یخ قطب شمال بگذارند و حتی اگر این نتایج ایجاد نشوند، مسیر دما که قبلاً مشاهده شده، می‌تواند بر پوشش یخ تاثیر بیشتری بگذارد، اگرچه هیچ‌کس هنوز جای انشعابات را نمی‌داند.
نویسندگان در مقاله‌شان توضیح می‌دهند: «باید ببینیم که ادامه‌ی ذوب یخ دریا چگونه ساختار و دینامیک ستون آب را تغییر می‌دهد. در سال‌های آتی، حرارت اضافی باعث افزایش ریزش حرارت صعودی در سراسر سال می‌شود و اثرات ترکیبی را برای سیستم به همراه دارد، زیرا رشد یخ دریا را کُند می‌کند.» تحقیقات بیشتری برای محاسبه‌ی میزان جدی بودنِ این وضعیت نیاز است، اما نمی‌توان انکار کرد که این مکانیزم‌ها همگی بخشی از یک مشکل بزرگ‌تر هستند، مشکلی که قرار نیست حل شود.
تیمرمنز به مطبوعات کانادایی گفت: «وقتی یخ دریا در فصل تابستان عقب‌نشینی می‌کند، آب بیشتری را بررسی خواهیم کرد. خورشید مستقیماً اقیانوس را حرارت می‌دهد، زیرا اقیانوس دیگر با یخ دریا پوشیده نشده است.»
یافته‌های این مقاله در مجله‌ی Science Advances منتشر شده است.
نوشته: پیتر داک‌ریل
ترجمه: سحر الله‌وردی - مجله علمی ایلیاد
ترجمه: سحر الله‌وردی - مجله علمی ایلیاد