گایا ستاره‌هایی بی‌قید و بند را رصد کرد!
مجله علمی ایلیاد - اخترشناسان با استفاده از داده‌های عملیات گایا که درصدد یافتن ستاره‌های اَبَرسریعِ هدایت شده به بیرون از کهکشان راه شیری است، از پیدا کردن ستاره‌هایی که احتمالاً از کهکشانی دیگر نشات می‌گیرند، متعجب شدند.
موقعیت و مدار بازسازی شده ۲۰ ستاره‌ی سریع، در بخش فوقانیِ این نمای هنری از کهکشان راه‌شیری به تصویر کشیده شده است. هفت ستاره‌ای که به رنگ قرمز مشاهده می‌کنید از کهکشان ما دور می‌شوند و آن‌قدر سرعت بالایی دارند که احتمالاً می‌توانند از گرانش آن هم بگریزند. جای تعجب است که در این مطالعه، ۱۳ ستاره‌ی دیگر هم شناسایی شد که به رنگ نارنجی قابل مشاهده هستند. این ستاره‌ها در حال حرکت به سمت کهکشان راه‌شیری هستند. دانشمندان منشاء این ستاره‌ها را به کهکشانی دیگر نسبت می‌دهند.
کهکشان راه‌شیری منزل‌گاه بیش از دویست تا چهارصد میلیارد ستاره است که قسمت عمده‌ی آن‌ها درون دیسکی با مرکز چگال و متراکم جای گرفته‌اند. ستاره‌ها با سرعت صدها کیلومتر بر ساعت به دور راه‌شیری می‌چرخند و حرکت آن‌ها حجم عظیمی از اطلاعات را درباره‌ی تاریخچه‌ی گذشته‌ی کهکشان ما به‌دست می‌دهد. سریع‌ترین دسته‌ی ستارگان در کهکشان ما با عنوان اَبَرستاره‌های سریع شناخته می‌شوند که انتظار می‌رود حیات خود را در نزدیکی مرکز کهکشانی آغاز کرده و سپس به واسطه‌ی برهمکنش با سیاهچاله به سمت لبه‌ی راه‌شیری هدایت شده باشند. تنها تعداد اندکی از این ستاره‌های اَبَرسریع کشف شده است و فاز دوم داده‌های گایا فرصتی منحصربه‌فرد برای یافتن نمونه‌های بیشتری از این ستاره‌ها فراهم می‌آورد.
دکتر «النا ماریا روسی» اخترشناس در رصدخانه توماسو، اظهار داشت: «از میان هفت میلیون ستاره‌ی گایا با اندازه‌گیری سرعت کاملاً سه بعدی، ما ۲۰ ستاره یافتیم که از سرعت کافی برای گریز از کهکشان راه‌شیری برخوردار هستند. به جای گریز از مرکز کهکشانی، قسمت اعظم ستاره‌های اَبَرسریع که مشاهده کردیم، تمایل به حرکت به سمت راه‌شیری دارند. ما احتمال می‌دهیم این ستاره‌ها به کهکشان دیگری تعلق داشته باشند.»
همچنین ممکن است این اجرام میان کهکشانی از ابر ماژلانی بزرگ سرچشمه بگیرند؛ کهکشان نسبتاً کوچکی که به دور کهکشان راه‌شیری می‌چرخد و یا شاید هم از کهکشانی بسیار دور نشات گرفته باشند. اگر این چنین باشد، می‌توان گفت که آثار محل پیدایش‌شان را هم با خود به همراه آورده‌اند. مطالعه‌ی این ستاره‌ها در فواصل نزدیک‌تر می‌تواند اطلاعات ارزشمند و بی‌سابقه‌ای در خصوص ماهیت ستاره‌های موجود در کهشکانی دیگر به ما بدهد.
دکتر روسی افزود: «وقتی ستاره‌ها با یک سیاهچاله وارد برهمکنش می‌شوند، ممکن است سرعت فزآینده و قابل توجهی بگیرند. پس وجود این ستاره‌ها می‌تواند نشانه‌ای از چنین سیاهچاله‌هایی در کهکشان‌های مجاور باشد. اما شاید روزگاری ستاره‌ها نیز بخشی از یک منظومه‌ی دوتایی بوده‌اند که در صورت انفجار ستاره همدم‌شان در قالب ابرنواختر، به سمت کهکشان راه‌شیری روانه شده‌اند.»
یکی دیگر از توضیحات این است که ستاره‌های اَبَرسریعِ تاز شناسایی شده، شاید در هاله‌ی کهکشان خودمان جای گرفته باشند؛ شاید آن‌ها در صورت شتاب‌دار شدن و در اثر برهمکنش با یکی از کهکشان‌های کوتوله به سمت درون هدایت شده‌اند. اطلاعات بیشتر در خصوص سن و ترکیبات این ستاره‌ها می‌تواند به اخترشناسان کمک کند تا منشاء آن‌ها را به خوبی شفاف‌سازی کنند.
دکتر توماسو در پایان، خاطر نشان کرد: «ستاره‌ای که به هاله‌ی راه‌شیری تعلق دارد، باید نسبتاً پیر و عمدتاً از جنس هیدروژن باشد؛ در حالی که ستاره‌های متعلق به دیگر کهکشان‌ها می‌توانند حاوی مقدار عظیمی از عناصر سنگین باشند. نگاه کردن به رنگ این ستاره‌ها می‌تواند به ما اطلاعات بیشتری در خصوص ترکیبات آن‌ها بدهد.»
نوشته: SciNews
ترجمه: منصور نقی‌لو - مجله علمی ایلیاد
ترجمه: منصور نقی‌لو - مجله علمی ایلیاد