آیا رابطه‌ای بین هسته‌های کهکشانی فعال و شکل‌گیری ستارگان وجود دارد؟
مجله علمی ایلیاد - کهکشان «UGC5101» دارای هسته‌ای فعال «AGN» است. AGN در واقع هسته‌ی متراکم کهکشانی است که پرتوزایی فراوانی دارد و احتمالاً در شکل‌گیری ستارگان نقش دارد. در تصویر گرفته شده توسط تلسکوپ هابل، دُم موجود در سمت چپ نشان می‌دهد که کهکشان حاضر، در واقع ترکیبی از یک جفت کهکشان است. ستاره‌شناسان در حال تحقیق بر روی چگونگی تاثیر AGN بر روی گسترش کهکشان میزبان خود، دریافتند که کهکشان میزبان و هسته‌ی متراکم موجود در آن، همزمان رشد می‌کنند.
اکثر کهکشان‌ها در مرکز خود دارای سیاه‌چاله‌های غول‌پیکری هستند؛ منظور از غول‌پیکر سیاه‌چاله‌هایی هستند که جرم آن‌ها از یک میلیون جرم خورشیدی بیشتر باشد. یکی از موضوعات حل نشده در شکل گیری و گسترش کهکشان‌ها، نقش سیاه‌چاله‌ها در این فرآیند است. اکثر ستاره‌شناسان قبول دارند که باید بین این دو ارتباطی قوی وجود داشته باشد؛ چرا که بین جرم سیاه‌چاله و درخشندگی کهکشان، جرم سیاره‌ها و حرکت سیاره‌ها در کهکشان ارتباطاتی مشاهده شده است. این ارتباط در همه‌ی کهکشان‌های بررسی شده از قدیم تا کنون مشاهده شده است.
علیرغم اینکه سیاه‌چاله‌ها بسیار مورد مطالعه قرار گرفته‌اند، ولی تاثیر آن‌ها بر کهکشان میزبان هنوز به خوبی درک نشده است. طبق برخی از نظریات پیشنهادی، سیاه‌چاله‌های بزرگ با پس زدن مواد موجود در کهکشان، باعث شکل‌گیری ستارگان می‌شوند. برخی از سناریوها نظریاتی مخالف دارند. آن‌ها می‌گویند سیاه‌چاله‌های غول‌پیکر باعث گردهم‌آوری مواد بین سیاره‌ای و تشکیل ستاره می‌شوند. برای تصمیم‌گیری در مورد اختلافات موجود، شبیه‌سازی‌های کامپیوتری انجام شدند و نشان دادند که گازهای سرد وزیده شده از فضای بین کهکشانی، می‌توانند باعث رشد سیاه‌چاله‌های بزرگ و همچنین خود کهکشان‌ها شود.
شکل‌گیری ستاره‌ها یکی از اصول رشد کهکشان است. در مشاهدات کهکشان‌ها تلاش بر این است که شکل‌گیری ستارگان را با نرخ درخشندگی درونی کهکشان‌ها اندازه بگیرند. شکل‌گیری ستارگان باعث گرمایش گرد و غبار شده و انتشار امواج مادون قرمز ناشی از آن باعث افزایش درخشندگی می‌شود. به هر حال انشارات ناشی از نواحی اطراف سیاه‌چاله‌های غول‌پیکر که چسبیده به هسته‌های کهکشانی فعال هستند، می‌توانند با انتشارات ناشی از ستاره‌ها اشتباه گرفته شوند. از اشعه‌ی ایکس و یا انتشارات ناشی از یون‌های برانگیخته می‌توان به صورت مستقل از میزان انتشارات ناشی از هسته‌های فعال باخبر شد، ولی این اندازه‌گیری‌ها می‌توانند تحت تاثیر از بین رفتن غبارات و دیگر اثرات قرار گیرند. علاوه بر این، شواهدی وجود دارند که در کهکشان‌هایی که درخشندگی کم تا متوسط دارند و یا در کهکشان‌هایی که متعلق به دوره‌های اولیه‌ی کیهانی هستند، فاکتورهای دیگری مانند فراوانی اجزا نیز می‌توانند تاثیر شدیدی بر روی توسعه‌ی کهکشان داشته باشند.
ستاره‌شناسان CFA، «بلیندا ویلکز» و «جوانا کوراسکیویچ» و پنج نفر دیگر از همکاران آن‌ها، ۳۲۳ کهکشان حاوی هسته‌های فعال را از نقطه نظر امواج ایکس منتشر شده توسط آن‌ها بررسی کردند. آن‌ها همچنین شکل‌گیری ستاره در این کهکشان‌ها را با اندازه‌گیری انتشارات مادون قرمز، بررسی کردند. کهکشان‌ها همگی در فاصله‌ای قرار گرفته بودند که نور منتشر شده از آن‌ها بین دو تا یازده میلیارد سال مسیر را طی کرده‌اند. آنالیزهای آماری نشان دادند که به طور متوسط ۲۰ درصد درخشندگی مادون قرمز از کهکشان‌ها به خاطر هسته‌های کهکشانی فعال بوده است و این مقدار در بعضی از کهکشان‌ها تا بالای ۹۰ درصد نیز ثبت شده است. ستاره‌شناسان به این نتیجه‌ی مهم رسیدند که رابطه‌ی مهمی بین هسته‌های کهکشانی فعال و شکل‌گیری ستارگان وجود ندارد. در واقع به نظر می‌رسد این دو با یکدیگر رشد می‌کنند.
نوشته: ScitechDaily
ترجمه: امید محمدی – مجله علمی ایلیاد
ترجمه: امید محمدی – مجله علمی ایلیاد