ساکنان باستانی جزیره‌ی ایستر، چگونه با خشکسالی مبارزه کردند؟
مجله علمی ایلیاد - طبق تحقیقاتی جدیدی که توسط «کارل لیپو» استاد دانشگاه بینگامتن انجام شده است، ساکنان باستانی جزیره‌ی ایستر، به علت استفاده از آب‌های زیرزمینی شوری که در خطوط ساحلی بالا می‌آید، از دوره‌های خشکسالی جان سالم به در بردند.
گزارشات اروپایی از اولین رویارویی‌ها با جزیره‌ی ایستر در قرن هجدهم شامل گذرگاه‌هایی است که بومیان ظاهراً از آنجا آب شیرین می‌نوشیدند. پروفسور لیپو و همکارانش، به منظور تعیین اینکه آیا غلظت نمک آب نزدیک به سواحل به اندازه‌ی کافی کم بوده که انسان‌ها بتوانند بدون خطر آب بنوشند یا نه، میزان شوری آب ساحلی اطراف این جزیره را اندازه‌گیری کردند.
آن‌ها با به دست آوردن این یافته که این آب برای مصارف انسانی سالم بوده و با حذف گزینه‌های دیگر به عنوان منابع اولیه‌ی آب آشامیدنی، نتیجه گرفتند که تخلیه‌ی آب زیرزمینی عامل مهمی در حفظ جمعیت بزرگی است که این جزیره به آن‌ها پناه داده بوده. پروفسور لیپو گفت: «خاک‌های آتشفشانی متخلخل سریعاً باران را جذب می‌کنند و درنتیجه موجب کمبود جریان‌ها و رودخانه‌ها می‌شوند. خوشبختانه، آب زیر زمینی به سمت پایین حرکت می‌کند و در نهایت مستقیماً از نقطه‌ای که سنگ‌های متخلخل زیرزمینی به اقیانوس می‌رسند، از زمین خارج می‌شود. وقتی جزر و مد کم باشد، این امر موجب جریان آب شیرین مستقیماً در زیر دریا می‌شود. بنابراین انسان‌ها می‌توانند با گرفتن آب در این نقاط، از این منابع آب شیرین، سود ببرند.»
این آب شیرین با کمی آب شور مخلوط شده است و چیزی به نام آب بدمزه را ایجاد کرده است، اما این آب به گونه‌ای نیست که حاوی مقادیر خطرناک و زیان‌آوری از نمک برای مصرف‌کنندگان انسانی باشد. با این حال، این حتماً به این معنی است که ساکنان جزیره‌ی ایستر به ندرت در غذاهای خود از نمک استفاده می‌کردند، زیرا آبی که آن‌ها می‌نوشیدند، به طور قابل توجهی موجب مصرف روزانه‌ی نمک در آن‌ها می‌شده است.
پروفسور لیپو و همکارانش گفتند: «پژوهشگران اغلب تعجب می‌کنند که چرا مجسمه‌های معروف این جزیره فقط در مکان‌های خاصی در اطراف جزیره واقع شده و تراکم زیادی از آن‌ها در نزدیکی ساحل واقع شده است. با این حال، اکنون که درمورد مکان آب شیرین بیشتر می‌دانیم، مکان این مجسمه‌ها و سایر طرح‌ها بسیار پُر معنی می‌شود؛ اینها در جاهایی قرار گرفته‌اند که آب شیرین در نزدیکی آن‌ها در دسترس بوده است. منابع بسیار کمی از آب شیرین در این جزیره وجود دارد، از جمله دو دریاچه که دسترسی به آن‌ها دشوار و مخاطره‌آمیز است و یک چشمه که اغلب به باطلاق تالابی محدود می‌شود.»
بخش عمده‌ای از مخالفت با این تحقیق، وجود «تاهتا» در این جزیره است که آب آنبارهای کوچکِ کنده‌کاری‌شده‌ای هستند که برای جمع‌آوری آب باران مورد استفاده قرار می‌گرفتند. برای رد این بحث، دانشمندان توضیح می‌دهند که اگر جمع‌آوری آب باران برای بقای جزیره شدیداً ضروری بوده است، آن وقت آب انبارها باید بسیار بزرگتر بوده باشند، نه اینکه هر کدام از آن‌ها بتواند فقط بین دو تا چهار لیتر آب را در خود نگه دارد.
این مطالعه نشان می‌دهد که مقدار کم بارشی که جزیره‌ی ایستر دریافت می‌کند، با میزان تبخیر اصلی آب در اقلیمی مانند اقلیم این جزیره، همراه است؛ یعنی به طور کلی، تاهتا نمی‌توانسته به عنوان منابع حیاتی آب آشامیدنی برای ۳۱۷ روز از سال مورد استفاده قرار گیرد. این امر موجب شد که این گروه نتیجه بگیرند که حتماً منبع متفاوتی از آب اشامیدنی وجود داشته تا این جمعیتِ هزاران نفره بتوانند زنده و سالم بمانند.
این مطالعه در مجله‌ی Hydrogeology منتشر شده است.
نوشته:SciNews
ترجمه: زهرا جهانبانی - مجله علمی ایلیاد