راز ابرهای عجیب در جو مریخ چیست؟
مجله علمی ایلیاد - در ۱۳ سپتامبر ۲۰۱۸، فضاپیمای اکسپرس آژانس فضایی اروپا، توانست تکامل یک ابر یخی آبی را در نزدیکی «آرسیا مونز» که جنوبی‌ترین آتشفشان در بین سه آتشفشان غول‌پیکر سطح مریخ است و به نام «تارسیس مانتس» شناخته می‌شود، رصد کند. این ابر سفید و ممتد در مجاورت آتشفشان آرسیا مانز و در نزدیکی بخش استوایی این سیاره قرار گرفته است. ابعاد طولی این ابر را می‌توان در تصویر ارسال شده در ۱۰ اکتبر ۲۰۱۸ که توسط دوربین مجهز مدارگرد مریخ اکسپرس گرفته شده، مشاهده کرد. این ابر تا ۱،۵۰۰ کیلومتری سمت غرب کشیده شده و تا ۱۹ کیلومتری آتشفشان آریسا مانز، ادامه دارد.
به رغم موقعیت آن، این ویژگی جوی با فعالیت‌های آتشفشان موجود در این حوزه، ارتباطی ندارد؛ بلکه در واقع این ابر یک ابر یخی آبی است که تحت تاثیر شیب جانبی آتشفشان که در مسیر جریان هوا قرار دارد، به وجود آمده است. بنابراین دانشمندان آن را به نام یک ابر بادپناه یا کوهی می‌شناسند. محققان آژانس فضایی اروپا در این خصوص گفتند: «مریخ در ۱۶ اکتبر، انقلاب زمستانی نیم‌کره‌ی شمالی خود را تجربه کرد. در ماه‌های پیش از این انقلاب، بیشتر فعالیت‌های این ابر، در بین آتشفشان‌های بزرگی مانند ارسیا مانز ناپدید می‌گردند. اما در بقیه‌ی سال، بیشتر بخش‌های قله با ابر پوشیده شده‌اند.»
آن‌ها ادامه دادند: «با این حال، ابر یخی آبی فصلی که غالباً در امتداد سمت جنوب غربی این آتشفشان شکل می‌گیرد، قبلاً توسط مدارگرد مریخ اکسپرس در سال‌های ۲۰۰۹، ۲۰۱۲ و ۲۰۱۵ نیز مشاهده شده است. ظاهر ابر در طول روزهای مریخی متفاوت است. این ابر در طول مسیر باد ساحلی آتشفشان، تقریباً موازی با استوا گسترش یافته و به اندازه‌ای بزرگ می‌شود که می‌توان آن‌را حتی با تلسکوپ نیز از روی زمین مشاهده کرد. تشکیل و اندازه‌ی ابرهای یخی آبی به میزان گرد و غبار موجود در جو بستگی دارد.»
تصاویر جدیدی که پس از طوفان گرد و غباری که کل سیاره را در ماه ژوئن و ژوئیه‌ی ۲۰۱۸ پوشانده بود، گرفته شد، اطلاعات مهمی را در مورد تاثیر گرد و غبار بر روی توسعه‌ی ابر و تغییرات آن در طول سال ارائه می‌کند.
نوشته: SciNews
ترجمه: سهیلا دوست‌پژوه – مجله علمی ایلیاد