چرا غروب خورشید در مریخ آبی‌رنگ است؟
مجله علمی ایلیاد - مریخ و زمین دنیاهایی تقریباً شبیه به هم هستند. مریخ سیاره‌ای سرخ است در حالی که زمین مانند نقطه‌ای آبی رنگ در منظومه‌ی شمسی است. مریخ بیابانی خشک و یخ‌زده، در حالی‌که زمین سرشار از آب و زندگی است. با وجود این تفاوت‌ها، تفاوت نادر دیگر نیز وجود دارد؛ آسمان در طول روز مریخ، سرخ است؛ در حالی که در زمان غروب خورشید، آسمان آبی است.
علت این پدیده، مانند این است که بگوییم چرا آسمان ما آبی است و غروب در زمین قرمز است. نوری که از خورشید می‌آید، براساس اینکه چه چیزی در جو وجود دارد، پراکنده می‌شود. نور سفید خورشید از چندین نور با طول‌موج های مختلف تشکیل شده است و مولکول‌ها و ذرات غبار فقط با امواج خاصی برهم‌کنش می‌کنند. پراکندگی نور توسط این ذرات دلیل رنگی است که ما می‌بینیم. جو مریخ خیلی رقیق است و فشار آن حدوداً ۱ درصد فشار زمین است. جو مریخ از دی‌اکسید کربن تشکیل شده است و دارای مقدار زیادی غبار است. این غبارها تمایل به پراکنده کردن نور قرمز و عبور دادن نور آبی دارند که درنتیجه آسمان قرمز دیده می‌شود.
در زمین، اتفاق دیگری می‌افتد. این‌جا نور آبی از مولکول‌های هوا پراکنده می‌شود و آسمان ما به چنین رنگ خاصی دیده می‌شود. در هنگام غروب خورشید، نور مسافت طولانی‌تری را از دورن جو طی می‌کند، به‌همین دلیل بیشتر پراکنده می‌شود، این پراکندگی‌های پی‌در‌پی، باعث از بین رفتن نور می‌شود؛ به این ترتیب آن‌چه که می‌ماند، همان رنگی است که ما می‌بینیم.
در زمین، ما پالت وسیع‌تری از رنگ قرمز داریم که معمولاً توسط خاکستر به‌وجود آمده از آتش‌فشان و گرد وغبار به‌وجود آمده از آتش تقویت می‌شود. در مریخ، رنگ آبی سردی داریم. کاوشگرهای کنجکاوی، فرصت و روح، ربات‌های مستقلی هستند که ما به سیاره‌ی سرخ فرستادیم و پدیده‌های نادری را ثبت کرده‌اند. جالب است بدانیم که زمین و مریخ تنها مکان‌هایی در منظومه‌ی شمسی هستند که غروب خورشید از آن‌جا قابل مشاهده خواهد بود.
در سیارات دیگر غروب متفاوتی داریم. سیاره‌ی عطارد فاقد جو است؛ در نتیجه وقتی که از سمت روز وارد سمت شب می‌شویم، یعنی زمانی که دما از ۴۲۷ درجه‌ی سانتی‌گراد به ۱۷۳ درجه‌ی سانتی‌گراد می‌رسد، می‌توانیم ناپدید شدن خورشید را ببینیم. همچنین عطارد دارای روزهای طولانی‌ای است؛ به‌طوری که هر چرخش به دور خودش حدود ۵۸ روز و چند ساعت زمینی طول می‌کشد. اما رفتن به زهره از این هم بدتر خواهد بود. پوشش ضخیم ابر و جو به‌شدت غلیط زهره، مانع از رسیدن اشعه‌های خورشید به ما می‌شود. همچنین دمای بالا و باران اسیدی به راحتی لباس‌های ما و درنهایت بدن ما را ذوب خواهد کرد.
شاید گاهی تیتان بتواند غروب خورشید نادری را در جو چگال خود داشته باشد. اما در حال حاضر، غروب خورشید زمین ما و تصاویری که از مریخ دیده شده، بهترین‌هایی است که تا کنون دیده‌ایم.
نوشته: آلفردو کارپینتی
ترجمه: علی عمانی - مجله علمی ایلیاد